Antykoncepcja w nagłych przypadkach

Pigułka „dzień po” to jedyna skuteczna metoda zlikwidowania podziemia aborcyjnego

W warszawskim pogotowiu antykoncepcyjnym 5-6 telefonów dziennie dotyczy pigułki po stosunku. Częściej w wakacje, po sylwestrze i w weekendy, bo najbardziej lubimy kochać się z piątku na sobotę. – Ciekawe, że częściej dzwonią rozhisteryzowani panowie – mówi ginekolog prowadzący pogotowie, dr Medard Lech. I podaje przykłady: Facet koło trzydziestki. Ze swoją dziewczyną spędził romantyczny wieczór. Ale była awaria i pękła prezerwatywa. I teraz nie wie, co robić.
Innym razem przyszła matka z nastolatką. Dziewczyna zwierzyła się rodzicom i to oni zdecydowali przyprowadzić ją do gabinetu.
Ale najczęściej w pogotowiu pojawiają się pary. – I to świadczy o tym, że panowie stają się bardziej odpowiedzialni, zadają więcej pytań. Mają sporo wątpliwości, bo wokół pigułki „dzień po” wyrósł już cały las przesądów – mówi Medard Lech. – Najważniejsze, że pigułka „dzień po” nie ma nic wspólnego z francuską pigułką RU486, która ma działanie poronne i jest w Polsce zakazana – powtarzają ginekolodzy. Antykoncepcja doraźna, czyli postkoitalna, jest metodą zapobiegania ciąży w kilka godzin lub dni po stosunku bez zabezpieczenia. Polega na przyjęciu odpowiedniej dawki hormonów, co z kolei hamuje owulację, utrudnia łączenie się plemnika z komórką jajową lub przesuwanie się zaplemnionej komórki jajowej i jej zagnieżdżenie w ścianie macicy.
W zeszłym roku takie pigułki kupiło 100 tys. Polek. W Wielkiej Brytanii aż dziesięć razy tyle. Powoli jednak także w Polsce rośnie popularność tej pigułki. Zdaniem ginekologów, to jedyna skuteczna metoda na zlikwidowanie podziemia aborcyjnego.

Trzy doby

– W tej metodzie o aborcji nie ma mowy – mówi Medard Lech. – Światowa Organizacja Zdrowia określa początek ciąży jako zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w ściance macicy. Same komórki rozrodcze to za mało, bo wtedy te z probówek też należałoby uznać za przyszłe osobniki. Ale probówka w ciąży? To urąga wszelkiej logice! Poza tym połowa z zapłodnionych komórek nigdy się nie zagnieżdża. To prawo natury.
Pigułka „dzień po” to inny rodzaj pigułki antykoncepcyjnej. W Polsce dostępny jest postinor sprzedawany tylko w aptekach. Ze zdobyciem recepty nie ma problemu. Może ją wypisać każdy ginekolog albo lekarz dyżurujący przez całą dobę w warszawskim pogotowiu antykoncepcyjnym To ważne, bo liczy się czas. Lek przyjmuje się w dwóch dawkach. Pierwszą nie później niż 72 godziny po odbyciu niezabezpieczonego stosunku, drugą – dokładnie 12 godzin później. Gdy od stosunku minęło więcej niż trzy doby, nie da się już uniknąć niepożądanej ciąży. – Ryzyko działań ubocznych jest minimalne, bo pigułkę stosuje się doraźnie. To jak z aspiryną. Nikt nie powinien stosować silnych dawek przewlekle. Ale nie ma przeciwwskazań, żeby ktoś użył jej od czasu do czasu w kontrolowanych ilościach – mówi Medard Lech.
Trzeba jednak pamiętać, że żadna ze znanych metod antykoncepcji nie jest skuteczna w stu procentach. Choć odsetek niepowodzeń pigułki „dzień po” nie jest większy niż 2%.

Najlepiej przebadane pigułki

Warto pamiętać, że podobne działanie do pigułek „dzień po” mają zwykłe pigułki antykoncepcyjne, przyjęte w większych ilościach. Na przykład dwie dawki po pięć tabletek, choć to gorsze rozwiązanie, bo skuteczność jest mniejsza, a działania uboczne ze względu na większą dawkę hormonów – poważniejsze. – Pigułki to jedne z najlepiej przebadanych na świecie preparatów. I gdyby tylko okazało się, że coś jest nie tak, zaraz znaleźliby się krzykacze gotowi zakwestionować ich dobroczynny wpływ. Nie trzeba bać się hormonów, jeżeli wszystko kontroluje lekarz – przekonuje Medard Lech.

ZA, czyli kiedy stosować pigułkę awaryjną
– miałaś stosunek bez zabezpieczenia, zapomniałaś wziąć pigułkę antykoncepcyjną, pękła prezerwatywa, pomyliłaś się przy obliczaniu dnia cyklu, zawiódł stosunek przerywany, zostałaś zgwałcona

PRZECIW, czyli niepożądane objawy stosowania pigułki awaryjnej
– nudności, bóle mięśniowe, bóle głowy, bóle żołądka, późniejsze rozpoczęcie miesiączki, zaburzenia miesiączkowania, w następnym cyklu ciąże mnogie, zmęczenie, drętwienie piersi

Co robić w sytuacji awaryjnej?
– Zastosować awaryjny doustny środek hormonalny postinor w ciągu 1-72 godzin od stosunku.
– Wziąć zwiększoną dawkę regularnie stosowanego doustnego środka antykoncepcyjnego, np. gravistatu, ovidonu, microgynonu, rigevidonu, marvelonu, mercilonu, cilestu, diane 35, femodenu, minisistonu, triguilaru czy triregolu.
– Poprosić lekarza o jak najszybsze założenie spirali wewnątrzmacicznej.
– Natychmiast użyć chemicznych środków plemnikobójczych (takich jak patentex oval czy delfen). Można je kupić w aptece bez recepty.