Im dłużej osoba znajduje się u steru państwa lub partii, tym bardziej nasila się syndrom buty
Bardzo dokładną charakterystykę polityka, którego cechuje buta, sporządził David Owen, neurolog i psychiatra, parlamentarny podsekretarz stanu ds. marynarki wojennej (1968-1970), minister stanu w resorcie zdrowia (1974-1976) i minister spraw zagranicznych (1977-1979) Wielkiej Brytanii.
Obserwował okiem fachowca kolegów z rządu i kontrpartnerów zagranicznych. Opierając się na dokumentacji medycznej, narysował profile postaci, które zapisały się w historii jako niezrównoważone. Rezultaty prac zamknął w pouczającej księdze „Chorzy u władzy”1, która pozwoli niejednemu politykowi ujrzeć własną podobiznę.
Mamy tam sylwetki obydwu Rooseveltów, Chamberlaina, Hitlera, Churchilla, Stalina, Mussoliniego, de Gaulle’a, Breżniewa, Chruszczowa, Thatcher, Jelcyna, Mao Zedonga, Chomejniego, Blaira. Pozostało jeszcze sporo miejsca m.in. dla Kaddafiego, Somozy, Amina, Rezy Pahlawiego, Pinocheta, Videli, Duvaliera, Trujilla etc. Zwracam uwagę na to etc. i polecam ostatnie zdanie książki:
Następstwa butnego zachowania – które niepoddane ograniczeniom przekształca się z aroganckiej asertywności w zapalczywość i lekkomyślność, w niewielkim stopniu uwzględniającą fakty bądź prawdę, kogokolwiek lub jakichkolwiek spraw dotkną, mogą być niezmiernie poważne.
Wniosek o powadze brzmi banalnie, ale ważny jest w tym cytacie obraz syndromu. Gdzie indziej został on rozpisany w postaci kwestionariusza, który możemy stosować jako instrument badawczy:
Im dłużej osoba znajduje się u steru [państwa lub partii – K.M.], tym bardziej nasilają się syndromy, które można określić jako syndrom buty. Jego zdiagnozowania można dokonać w wyniku potwierdzenia zespołu przynajmniej czterech cech z listy zachowań charakteryzujących ten stan psychiczny. Są na niej:
1) narcystyczne skłonności do postrzegania świata przede wszystkim jako areny, na której polityk okazuje swą moc i władzę [Amin – K.M.], szukając uwielbienia [Trujillo cieszył się jak dziecko z prawie 2 tys. pomników, które mu postawiono w Dominikanie], a nie miejsca pragmatycznego rozwiązywania problemów, gdzie nie stawia się siebie jako jedynego punktu odniesienia [Hitler, Kim Dzong Un],
2) chęć podejmowania działań ukazujących polityka w pozytywnym świetle [rewolucja szacha i narodu Rezy Pahlawiego], służących polepszeniu jego wizerunku,
3) nieproporcjonalne skupienie uwagi na własnym wizerunku kosztem przedstawienia swoich idei i działań [Mussolini, Mitterrand],
4) mesjanistyczny styl prezentowania własnych dokonań i tendencja do egzaltacji [Kaddafi],
Delirum władzy
Krzysztofa Mroziewicza w naszej księgarni
5) identyfikacja z państwem posunięta do utożsamienia interesów państwowych z własnymi [Somoza],
6) tendencja do przedstawiania swoich racji w trzeciej osobie bądź używania „my” charakterystycznego dla domu królewskiego [„my, naród polski” – Wałęsa, de Gaulle – „niech żyje nasza waleczna, szlachetna Polska”],
7) nadmierna wiara we własne opinie i pogarda dla rad oraz krytycyzmu innych [Trocki, Lenin],
8) nadmierna wiara w siebie, granicząca wręcz z uznaniem własnej omnipotencji [Gomułka],
9) przekonanie o odpowiedzialności przed siłami nadprzyrodzonymi, czyli przed Historią i Bogiem, a nie ziemskimi sądami lub opinią publiczną i osądem znajomych [Fidel Castro],
10) poczucie, że jedynie Bóg i Historia udziela politykowi rozgrzeszenia [la historia me absolverá – Fidel Castro],
11) nerwowość, brawura i impulsywność [Amin],
12) utrata kontaktu z rzeczywistością, często związana z postępującym wyobcowaniem [Putin, powiedziała o nim tak Angela Merkel],
13) tendencja do wiary we własne „szerokie horyzonty”, szczególnie silne przekonanie o prawości intencji przyświecających proponowanemu kierunkowi działania, a jednocześnie pomijanie innych aspektów, np. racjonalności, kosztów czy wystąpienia trudnych do przewidzenia i niepożądanych następstw – stanowczy sprzeciw wobec zmiany kierunku działania [Kaczyński],
14) konsekwentna niekompetencja w kierowaniu polityką, skłaniająca do nazwania jej butną niekompetencją [Lepper… A Stalin we wszystkich punktach].
*
Przerażające, że kilku naszych polityków obciążonych syndromem buty, według Owena, sprawia wrażenie agentów wpływu organizacji Putina, nawet jeśli ostro przeciwko jego polityce protestują.
„Z owoców ich poznacie je. Izali zbierają z ciernia jagody winne albo z ostu figi?”2.
Tekst pochodzi z wydanej przez PRZEGLĄD książki Krzysztofa Mroziewicza Delirium władzy, Kto rządzi, ten błądzi.
1 David Owen, Chorzy u władzy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2013.
2 Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu podług textu łacińskiego Wulgaty przekład X. Jakóba Wujka, t. II, Michał Glücksberg, Warszawa 1874, s. 606.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy