Czy muszki śnią o elektrycznych bananach?

Dowiedzieliśmy się już, że szympansom, a szczególnie ich podgatunkowi Bonobo, nie brakuje inteligencji. Usłyszeliśmy też niedawno, że psy, towarzyszące człowiekowi od kilkunastu tysięcy lat, są nawet od małp rozumniejsze. Ostatnie zaś badania wykazały, że także zwyczajne muchy nie są pozbawione rozsądku, przy czym szczególnie obdarzone nim są muchy owocówki. Jednym z najważniejszych zmysłów służących dobrze musze jest wzrok, ponieważ nie jest wprawdzie tak czuły, jak oko ludzkie na kształty, ale za to bardzo wrażliwy na najmniejsze przejawy ruchu w polu widzenia. Muchy wszystkich gatunków wyposażyła natura w silnie wypukłe oczy, zbudowane z tzw. ommatidiów, dzięki którym owady te mogą dostrzegać nie tylko to, co znajduje się przed nimi, ale również widzą większość tego, co rozgrywa się za ich plecami. Dlatego nie jest łatwo złapać człowiekowi pełną wigoru muchę.
Najnowsze badania polegały na zarejestrowaniu elektroencefalogramów ośrodków nerwowych, które zastępują muchom mózg. Podczas kiedy w mózgu człowieka znajduje się około stu miliardów neuronów, centrum nerwowe muchy liczy sobie zaledwie dwieście pięćdziesiąt tysięcy komórek nerwowych i musi jej to wystarczyć na całe trzydzieści dni życia. Analizy elektrycznych impulsów tego mikroskopowego organu wykazały jednak, że mucha, podobnie jak człowiek, posiada dwa rodzaje pamięci. Krótkotrwałą, rejestrującą tylko aktualne zdarzenia na czas niedługi oraz pamięć trwałą, w której przechowuje istotne dla przetrwania muchy informacje do końca skromnego żywota. Ponadto okazało się, że muchy, podobnie jak psy, można wyuczyć odruchów warunkowych, które sterują ich zachowaniem.
Grupa uczonych, na czele z Ralfem Greenspanem, demonstrując fale elektryczne zapisane na podstawie aktywności maleńkiego pseudomózgu owada, powiedziała: podług ich charakteru widać, że mucha właśnie dostrzega coś ważnego. Znaczy to, że mucha potrafi skoncentrować na czymś uwagę, a stąd płynie wniosek, iż nawet insekty posiadają odpowiedniki ludzkich umysłów. Artykuł z naukowego pisma „New Scientist”, z którego zacytowałem powyższe uwagi, nosi nazwę „Czy muszki śnią o elektrycznych bananach?”.

Wydanie: 11/2004, 2004

Kategorie: Felietony

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy