Eureka

Eureka

HISTORIA NAUKI

Genialny Foucault
Do 10 maja na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego można podziwiać wystawę poświęconą Jeanowi Bernardowi Léonowi Foucaultowi. Dla niewtajemniczonych to francuski uczony (żył w latach 1819-1868), który mając do dyspozycji wahadło, udowodnił, że Kopernik miał rację. Czyli że Ziemia obraca się dookoła własnej osi. Zauważył, że gdy puści się wahadło, po pewnym czasie można stwierdzić, że płaszczyzna wahań się zmieniła. Gdyby Ziemia była nieruchoma, wahadło poruszałoby się przez cały czas w jednej płaszczyźnie. Jednak na planecie obracającej się wokół własnej osi działa dodatkowo siła Coriolisa, która zmienia ruch wahadełka. Jean Foucault pierwszy raz publicznie wykonał swój eksperyment w 1851 r. w Panteonie w Paryżu. Co ciekawe, to doświadczenie prezentowane jest tam do dziś.

INTERNET

Internet na dysku?
Czy internet można zmieścić na dysku? Tak. Jeżeli nie całość, to chociaż jego wycinek. Takie zapewnienia składa firma Webaroo, która chce dać użytkownikom możliwość pobrania na dysk tego kawałka internetu, który najczęściej wykorzystują. Co ciekawe, nie musi to być koniecznie dysk komputera czy laptopa. Wystarczy do tego smartfon albo PDA.
Jakie są zasady tej oferty? Aplikacja Webaroo to typ programu cechującego strony WWW i kompresującego je, by zmniejszyć zajmowaną przez nie powierzchnię. Ma wbudowaną własną wyszukiwarkę, użytkownik nie musi zatem nawet łączyć się z siecią, by dotrzeć do składowanej na dysku strony. Zdaniem autorów aplikacji, może ona kompresować pliki nawet w stosunku 25.000:1!
Jedyną wadą rozwiązania jest fakt, że na tak przechowywanej stronie nie będą działały odnośniki do stron reklamowych. Ale czy rzeczywiście jest to wada?

Co lubią polscy internauci?
Firma badawcza Gemius przyjrzała się gustom ponad 12 mln polskich internautów i okazało się, że najczęściej korzystają oni z systemu operacyjnego Windows XP oraz przeglądarki Internet Explorer 6.x. Używa ich aż 57,2% użytkowników sieci. Wśród zwolenników Linuksa bezkonkurencyjna okazała się przeglądarka Mozilla, z której korzysta ponad 66% posiadaczy różnych dystrybucji tego systemu.
Z kolei 14,6% internautów pracuje na komputerach pod kontrolą systemu Windows XP, ale do przeglądania witryn wykorzystuje przeglądarkę Firefox 1.x. Dalsza grupa, łącznie 7,3% internautów to ci, którzy korzystają z Windows 98 i IE 6. Autorzy raportu zauważyli też pewną prawidłowość: im starsza wersja systemu Windows, tym większe przywiązanie użytkowników do przeglądarki Internet Explorer.

Czas według Google
Google to nie tylko popularna wyszukiwarka. Najnowszy produkt tej firmy to narzędzie, które śmiało można nazwać kalendarzem albo raczej terminarzem.
Jest już dostępny dla wszystkich użytkowników posiadających Google Account pod adresem google.com/calendar. Wykorzystuje kanały RSS i technologie Javascript oraz XML. Na razie Google Calendar jest dostępny tylko w języku angielskim, ale w ciągu najbliższych miesięcy ma być tłumaczony na kolejne języki. Narzędzie szczególnie spodoba się posiadaczom skrzynki pocztowej GMail. Wydobędzie z poczty zapowiedzi wydarzeń i wprowadzi je w odpowiednie miejsce w terminarzu.
Nie ma wątpliwości, że tym produktem Google chce zagrać na nosie konkurencji, czyli modernizowanemu właśnie Yahoo Calendar. Ten ostatni, od chwili pojawienia się na rynku w 1998 r., jest absolutnym liderem internetowych organizatorów w USA.

ARCHEOLOGIA

Najstarsze kości noworodka
Niedaleko wsi Wilczyce, koło Sandomierza, archeolodzy dotarli do najstarszych znanych kości noworodka. Pochodzą one z XIV w. p.n.e., czyli z czasów epoki lodowcowej. Przy szczątkach znaleziono figurki przedstawiające postaci kobiet. Znalezisko było pokryte grubą warstwą lessu. Już niedługo rozpoczną się szczegółowe badania DNA kości dziecka.
Co się tyczy figurek, do tej pory naukowcy wydobywali tak stare wyroby z kości słoniowej, a te spod Sandomierza wykonane zostały z krzemienia. Najstarsze krzemienne rzeźby pochodzą z V w. p.n.e. Polskie znalezisko jest więc starsze, bo pochodzi najpewniej z XIV w. p.n.e. W środowisku archeologów już się mówi o sensacji na skalę światową.

PSYCHOLOGIA

Inteligencja chroni przed chorobą
Ryzyko wystąpienia różnych chorób psychicznych jest zdecydowanie mniejsze u osób inteligentnych – dowiedli naukowcy z Uniwersytetu Cambridge. Od dłuższego czasu było wiadome, że wysoki poziom IQ może chronić przed demencją oraz konsekwencjami urazów głowy. Ostatnie badania pokazały, że IQ ma również pozytywny wpływ na depresję oraz zmiany o podłożu neuropsychiatrycznym, takie jak schizofrenia. Badacze udowodnili, że symptomy schizofrenii są mniej dokuczliwe dla pacjenta, a zdolność radzenia sobie z chorobą większa, gdy iloraz inteligencji jest wyższy. Skoro więc zdolności intelektualne mogą być poszerzane dzięki edukacji oraz poznawczej aktywności, naukowcy planują wykorzystać swoje odkrycie w profilaktyce chorób psychicznych.

KOSMOS

Teleskop szuka kosmitów
W Harvardzie (USA) rozpoczął pracę pierwszy na świecie teleskop, poszukujący sygnałów optycznych cywilizacji pozaziemskich. Do tej pory tropiono tylko sygnały radiowe kosmitów – bez rezultatów. Astronomowie uważają jednak, że wysoko rozwinięte cywilizacje kosmiczne przesyłają informacje przede wszystkim za pomocą sygnałów świetlnych, na przykład laserowych. Teleskop o średnicy 1,8 m w ciągu roku zbada całą Drogę Mleczną widoczną z półkuli północnej. Jeśli gdzieś poprzez rozbłyski świetlne porozumiewają się „obcy”, to skomplikowane urządzenie, dokonujące tryliona pomiarów na sekundę, wytropi ich na pewno.

ZDROWIE

Sezon przeziębień nie minął
Z danych Centrum Informacji o Przeziębieniu i Grypie wynika, że w marcu na grypę zachorowało aż o 50 tys. więcej osób niż w lutym. Przyczyną tak gwałtownego wzrostu liczby zachorowań może być wyjątkowo w tym roku kapryśna aura. Gdy po 20 marca zrobiło się nieco cieplej, ludzie zaczęli lżej się ubierać. Na nic się nie zdały ostrzeżenia lekarzy, że to duży błąd i że wyziębienie organizmu może powodować spadek sprawności układu odpornościowego.
Wirus przeziębienia ma w takich sytuacjach ułatwione zadanie, bez przeszkód wnika do organizmu i szybko się namnaża. Warto o tym pamiętać nawet wtedy, gdy w kwietniu słupek rtęci w termometrze przekroczy 15 stopni. Bo wiadomo, że kwiecień plecień…

Odchudzanie Polek
Ponad połowa (53%) Polaków boryka się z nadwagą i otyłością. Problem dotyka obu płci, ale to kobietom trudniej jest z nim walczyć. Firma Abbott Laboratories przeprowadziła badania, z których wynika, że najczęściej stosowaną przez Polki metodą odchudzania jest dieta. Jednak ponad połowa nie jest zadowolona z jej efektów, podobnie jak z pozostałych metod: ćwiczeń fizycznych i parafarmaceutyków. Dlaczego? Polki traktują jedzenie jako jedną z najważniejszych przyjemności w ich życiu. 72% przyznało, że po prostu lubi jeść, aż 70% zaś – że nie rezygnuje z okazji, jeśli może spędzić czas ze znajomymi przy stole. 66% kobiet nie zaprzecza, że woli spędzić czas w kawiarni niż na basenie lub w klubie fitness, jednocześnie tylko 20% stwierdza, że ma czas na uprawianie sportu. Ostatnio we współpracy z ekspertami powstał serwis www.odchudzanie.org.pl, który porządkuje wiedzę na temat skutecznego i bezpiecznego odchudzania.

FIZYKA

Ale jaja!
Grupa fizyków z Japonii postanowiła znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego jajka ugotowane na twardo czasem podskakują. Badania na Uniwersytecie Keio trwały dwa lata. Wykorzystano kamery, mikrofony i niezwykle wrażliwe czujniki elektryczne.
– Klucz do sukcesu to odpowiednie zakręcenie leżącym na płaskiej powierzchni jajkiem, w tempie 1800 obrotów na minutę – mówił szef zespołu, Yutaka Shimomura. Tłumaczył, że podskoki są wywoływane przez różne zakłócenia ruchu szybko obracającego się jajka. Może je wywołać chociażby minimalna asymetria lub nierówność na skorupce.
Domorosłych naukowców pozbawiamy jednak złudzeń: jajka skaczą co najwyżej na jedną dziesiątą milimetra, a cały podskok trwa kilka tysięcznych sekundy. Trudno więc o taki eksperyment we własnej kuchni.

TECHNOLOGIE

Przyszłość w robotach
Tomasz Zacharzewski i Patrycjusz Niedobit, studenci czwartego roku na Wydziale Matematyki Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, skonstruowali mobilnego robota z napędem gąsienicowym. Dzięki temu urządzenie może się poruszać po nierównym podłożu, nawet po schodach. Dodatkowo wyposażone jest w systemy wizyjne i zdalnego sterowania oraz wysięgnik umożliwiający chwytanie i przenoszenie różnych przedmiotów. Robotem steruje się za pomocą fal radiowych. Jednak, jak zapewniają jego konstruktorzy, w przyszłości ma zostać wyposażony w specjalistyczne oprogramowanie. Będzie działało niczym sztuczna inteligencja i pozwoli, by urządzenie niektóre czynności wykonywało w pełni samodzielnie.

ZWIERZĘTA

Kłopoty z gawronami
Działdowo ma ostatnio pewien skrzydlaty problem, z którym próbuje bezskutecznie walczyć. Chodzi o gawrony, które brudzą, hałasują i dewastują ogródki. Mieszkańcy długo byli cierpliwi, ale teraz najwyraźniej mają już dość.
Jako pierwsi do walki z ptakami ruszyli strażacy. Zrzucali gniazda bosakami i wodą pod ciśnieniem. Ale niewiele to dało. Ptaki gniazda budują wysoko. I nawet, gdy kilka udało się strącić, szybko brały się do ich odbudowy.
Władze Działdowa zatrudniły więc firmę specjalizującą się wyłącznie w wycince drzew i strącaniu ptasich gniazd. Ale i to rozwiązanie okazało się porażką. Bo choć fachowcy zrzucili ponad 250 gniazd, to gawrony błyskawicznie zakładały swoje siedziby na sąsiednich drzewach.
Ornitolodzy alarmują, że niedługo w Działdowie tych kłopotliwych ptaków jeszcze przybędzie. Ponoć niezwykle przypadło im do gustu pobliskie wysypisko śmieci. Codziennie za sprawą człowieka mogą tam znaleźć prawdziwe wiktuały…

Wydanie: 17-18/2006, 2006

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy