Eureka

Autor: Przegląd | 9 kwietnia, 2007

genetyka
Myszy zobaczyły kolory
Spośród ssaków tylko ludzie i małpy widzą w kolorach. Pozostałe oglądają świat czarno-biały. Amerykańscy naukowcy z University of California w Santa Barbara wyhodowali jednak zmienione genetycznie myszy, które widzą w kolorach. Gryzonie otrzymały gen odpowiedzialny za tworzenie się w siatkówce ludzkiego oka receptora długich fal świetlnych, a więc koloru czerwonego. „Udoskonalone” w ten sposób myszy, zachęcane nagrodą w postaci mleka sojowego, nauczyły się rozpoznawać rozszerzoną paletę barw. Badacze mają nadzieję, że ten sukces pomoże w przyszłości skutecznie leczyć daltonizm u ludzi.

archeologia
Starożytne ruiny pod okiem Polaków
Polscy archeolodzy z grupy cywilno-wojskowej Wielonarodowej Dywizji Centrum-Południe zbadali z powietrza ruiny starożytnego miasta Wasit, leżącego kilkadziesiąt kilometrów od stolicy Iraku – Bagdadu.
Średniowieczne miasto jest jednym z najważniejszych zabytków Iraku. Wraz z sześcioma innymi zabytkami zostało wpisane na tzw. Czasową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wasit zostało założone w 702 r. przez Al-Hajjaja bin Yousifa Al-Taqafiego, gubernatora Iraku ustanowionego przez kalifa Abdula Malika bin Marwana. Miasto było ważnym ośrodkiem handlu i władzy, szczególnie za czasów kalifatu Umajadów (661-750). Swoją nazwę zawdzięcza położeniu nad brzegiem rzeki Tygrys, pomiędzy Basrą i Kufą – w języku arabskim wasit znaczy „pomiędzy”.

internet
Telewizja na Interia.pl
Interia wystartowała z serwisem agregującym treści multimedialne dostępne w portalu – Interia TV. Dzięki temu użytkownicy mogą oglądać materiały dziennikarzy portalu, Agencji Reutera, AFP, TV Biznes, Polsatu, Canal+. Nowe przedsięwzięcie koncentruje się na treściach o charakterze informacyjnym. Interia TV różni się od wcześniejszego „rozrywkowego” projektu TV.Interia.pl (teraz nazywa się Live.Interia.pl), bazuje na materiale wideo dostępnym na żądanie i nie jest na żywo.

technologie
Bateria idealna
Przezroczysty, cieniutki i niezwykle trwały akumulatorek skonstruowali naukowcy z Waseda University (Japonia). Odpowiednia budowa polimerowa zapewnia produkcję prądu dzięki zachodzącym wewnątrz procesom. Baterię można naładować i rozładować tysiąc razy. Duża wytrzymałość mechaniczna sprawia, że akumulator śmiało możemy nazwać niezniszczalnym. Produkt może zrewolucjonizować rynek baterii. Nieraz przecież zdarzało się, że producenci wycofywali ze sprzedaży olbrzymie partie palących się laptopów i komórek, gdyż upychali maksymalną moc w akumulatorkach.

językoznawstwo
Moda na chiński
Chiny planują otwarcie 60 nowych ośrodków języka i kultury chińskiej poza swymi granicami. Pierwszy Instytut Konfucjusza otwarto w 2004 r. w Seulu w Korei Południowej. Od tego czasu powstało ich już 40 w około 20 krajach.
Języka mandaryńskiego, który jest językiem urzędowym w wielojęzycznych Chinach, uczy się obecnie poza Chinami około 40 mln osób. Z szacunków chińskiego Ministerstwa Oświaty wynika, że ich liczba wzrośnie do około 100 mln w 2010 r. Instytuty Konfucjusza wzorowane są na placówkach British Council i niemieckiego Instytutu Goethego. W zeszłym roku Chiny wysłały za granicę ponad 2 tys. nauczycieli, a w rezerwie mają kolejnych 5 tys.

medycyna
Zakichane społeczeństwo
Co czwarty Polak może mieć alergię, a co dziesiąty – astmę. Co gorsza, blisko 70% chorych na alergię może nie mieć postawionej prawidłowej diagnozy. Takie wnioski płyną z badań przeprowadzanych u nas w ramach projektu Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce (ECAP). Badania, które prowadzi Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych Akademii Medycznej w Warszawie pod kierownictwem prof. Bolesława Smolińskiego, finansuje w 70% minister nauki, a w 30% – minister zdrowia.
Projekt ECAP jest kontynuacją ogólnoeuropejskich badań European Community Respiratory Health Survey II (ECRHS II) oraz International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC). To największe i najważniejsze przedsięwzięcie tego rodzaju w Polsce i jednocześnie jedno z największych badań alergologicznych w Europie.

technika
Cud inżynierii nad Wielkim Kanionem
Za wybitne osiągnięcie inżynieryjne uznano z miejsca niedawno otwartą platformę widokową Skywalk nad Wielkim Kanionem Kolorado. Platforma ma kształt podkowy wystającej na ponad 20 m od krawędzi urwiska, które opada pionowo w dół na 1220 m. Znajduje się 144 km na zachód od Parku Narodowego Wielki Kanion, na terenach rezerwatu Indian Hualapai w Arizonie.
Budowa platformy trwała dwa lata. Nad kanionem trzyma się dzięki niewidocznym stalowym dźwigarom wpuszczonym w skałę na głębokość 14 m. Dodatkowo pomost został wyposażony w system amortyzujący. Skywalk może udźwignąć jednocześnie 120 osób i wytrzymać wiatr wiejący z prędkością 160 km na godzinę.

neurologia
Komórka usprawiedliwiona
Z około 300 testów przeprowadzonych w ciągu pięciu miesięcy zeszłego roku przez naukowców z Kliniki Mayo w Rochester wynika, że nie ma powodu, by ograniczać normalne użytkowanie telefonów komórkowych w szpitalach. W badaniach wykorzystano dwa aparaty działające w dwóch różnych systemach, sprawdzając ich wpływ na 192 urządzenia medyczne. Żadnych interakcji nie stwierdzono. Zdaniem naukowców, o wiele gorzej na pacjentów wpływa świadomość odizolowania od bliskich i brak możliwości natychmiastowego kontaktu z nimi.

medycyna
Uczniowie unikają sportu
Coraz więcej dzieci regularnie unika lekcji wychowania fizycznego, a aż 10% dzieci ma stałe zwolnienie lekarskie. W całym kraju sportu może unikać nawet ponad milion uczniów – wynika z badań przeprowadzonych przez Instytut Matki i Dziecka oraz Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Okazuje się też, że co drugie dziecko, które idzie do lekarza, prosi o wystawienie zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego. W efekcie zdarzają się klasy, w których nie ćwiczy połowa uczniów. Sprawa jest tym poważniejsza, że co trzecie dziecko ma wady postawy i problemy z kręgosłupem, a 13% ma nadwagę. Coraz więcej uczniów cierpi też na cukrzycę i ma podwyższony poziom cholesterolu.

medycyna
Dolnośląskie Centrum Medycyny Nuklearnej
Przy Wrocławskiej Akademii Medycznej został uruchomiony ośrodek wyposażony w nowoczesny sprzęt do diagnostyki nowotworowej, m.in. PET-CT. Urządzenie umożliwia wczesną diagnozę nowotworów, chorób układu sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego. Skaner PET-CT (pozytonowa tomografia emisyjna połączona z tomografią komputerową) pomaga także określić skuteczność terapii stosowanej w leczeniu nowotworów oraz zidentyfikować ewentualne nawroty choroby. Tomograf komputerowy ani rezonans magnetyczny nie dają możliwości tak kompleksowej diagnozy. Dolnośląskie Centrum Medycyny Nuklearnej kosztowało około 20 mln zł.

internet
Uwaga na wirtualnych piratów drogowych
Niemieccy naukowcy udowodnili, że gry komputerowe mogą wpływać na zachowanie w prawdziwym życiu. Chodzi szczególnie o te zabawy, które dotyczą brutalnych i brawurowych wyścigów samochodowych. Przeprowadzone zarówno na kobietach, jak i na mężczyznach testy pokazały, że miłośnicy gier podczas prawdziwej jazdy na drogach zachowują się mniej odpowiedzialnie niż kierowcy bez wirtualnych doświadczeń. Stwarzają niebezpieczeństwo dla siebie i dla innych użytkowników dróg, a przekraczanie szybkości jest tu najbanalniejszym przewinieniem. Przede wszystkim nie wierzą w możliwość spowodowania przez siebie wypadku, w którym naprawdę mogą zginąć ludzie.

chemia
Ostrożnie z antybakteryjnymi mydłami

Triclosan, związek chemiczny stosowany jako czynnik antybakteryjny w pastach do zębów i mydłach o silnych właściwościach odkażających, w zetknięciu z chlorowaną wodą wodociągową powoduje powstawanie chloroformu, podejrzewanego o właściwości rakotwórcze. Do takiego wniosku doszli naukowcy z amerykańskiego Virginia Polytechnic Institute and State University. Przebadali oni 16 różnych produktów. Przez około 60 sekund dany produkt miał kontakt z chlorowaną wodą wodociągową o temperaturze do 40 st. C. Okazało się, że w wodzie z niewielkim dodatkiem chloru triclosan bardzo szybko jest degradowany – co oznacza, że nie działa tak, jak powinien. Natomiast w kontakcie niewielkiej ilości mydła z wodą bardziej chlorowaną powstaje ok. 60 ľg chloroformu na litr (w wypadku produktów niezawierających triclosanu – 2 ľg). Kupując produkty higieniczne, warto zatem zwrócić uwagę na ich skład chemiczny.