Eureka

Eureka

PALEONTOLOGIA

Zamrożona prehistoria
Naukowcy z Muzeum Historii Naturalnej w Oslo odkryli na Spitsbergenie kości zwierząt żyjących 150 mln lat temu. Szczątków jest mnóstwo. W tym swoistym grobowcu znalazło się m.in. 21 długoszyich plezjozaurów i sześć ichtiozaurów, czyli dawno wymarłych morskich gadów. Największą sensacją okazał się jednak ogromny pliozaur – morski drapieżnik. Jego czaszka mierzy 3 m długości, a zęby przypominają kształtem i rozmiarem banany. Całości jego szkieletu jeszcze nie odkopano, ale wszystko wskazuje na to, że jest kompletny. Byłoby to pierwsze takie znalezisko na świecie. Tym bardziej że szczątki są w świetnym stanie. Na razie z powodu zimy, która na tej szerokości geograficznej już się rozpoczęła, trzeba było zawiesić prace. Zostaną one wznowione latem przyszłego roku.

FIZJOLOGIA

Podniecenie w 30 sekund
Panie podniecają się równie szybko jak panowie – takie wyniki przyniosły badania przeprowadzone z użyciem kamer na podczerwień przez kanadyjskich naukowców. Kamery rejestrowały ciepłotę narządów płciowych u osób, które oglądały filmy pornograficzne, podróżnicze i horrory. „Nie ma różnicy, jeśli chodzi o czas, jakiego potrzebują zdrowa dziewczyna i chłopak, by dojść do szczytu pobudzenia seksualnego”, twierdzi Irv Binik, profesor psychologii na Uniwersytecie McGill oraz założyciel i dyrektor Terapii dla Par i Miłości przy Szpitalu Królowej Wiktorii w Montrealu. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni zaczęli ulegać podnieceniu przed upływem 30 sekund. Płeć brzydka dochodziła do maksymalnego pobudzenia w około 665 sekund, podczas gdy płci pięknej zabierało to 743 sekundy Naukowcy uważają, że tak mała różnica jest statystycznie pomijalna.

TECHNOLOGIE

Żywność bacznie śledzona
Największy dostawca żywności dla amerykańskiej armii, AmeriQual Group LLC, wdrożył technologię znaczników radiowych RFID, umożliwiających kontrolę przepływu towarów za pomocą fal radiowych. Technologię tę w ramach NATO będą z czasem musieli również wprowadzić polscy producenci sprzętu wojskowego, wyposażenia i żywności współpracujący z MON.
RFID (Radio Frequency IDentification) oparta jest na zdalnym zapisie i odczycie danych przy użyciu fal radiowych. Wykorzystuje specjalne układy elektroniczne, przytwierdzone do nadzorowanych przedmiotów.
Do końca 2006 r. AmeriQual ma zamiar dostarczyć ponad milion opakowań zbiorczych z wykorzystaniem RFID w celu monitorowania pełnego przepływu towarów. Cała technologia ma kosztować amerykański budżet 14,2 mln dol., a jej wdrożenie ma zakończyć się do początku 2008 r.

MEDYCYNA

Gen Evi1 i zapalenie uszu
Zdaniem autorów artykułu z najnowszego „Public Library of Science Genetics”, tzw. gen Evi1 może być przyczyną zapaleń uszu u dzieci. Choć naukowcy od lat podejrzewali, że geny odgrywają ważną rolę w przebiegu tej choroby, dotąd nie udawało się znaleźć dokładnego mechanizmu. Zespół prof. Stevena Browna z Medical Research Council Mammalian Genetics Unit w Oxfordshire obserwował myszy tracące słuch. Była to specjalna odmiana myszy, Junbo, która ma tendencję do zapaleń uszu. Okazało się, że przyczyną jest gen Evi1, kodujący białko, które pomaga w tłumaczeniu kodu DNA na instrukcje dla reszty organizmu. Wpływa także na komórki wyściełające ucho środkowe.
Odkrycie naukowców pomoże skutecznie walczyć z tą niebezpieczną i bolesną chorobą. A sprawa jest pilna, bo zapalenie ucha środkowego jest najczęstszą przyczyną kłopotów ze słyszeniem wśród dzieci. Zapada na nie co drugi niemowlak. Co gorsza, choroba ma tendencję do nawrotów.

Seks, cygara, czyli długowieczni Kubańczycy
Kubańczycy zazwyczaj umierają w późnym wieku, aczkolwiek kraj ich trudno uznać za bogaty. 1,6 mln obywateli (14% populacji) ma powyżej 60 lat, na wyspie żyje ponad 3 tys. stulatków, istnieje nawet klub 120-latków. Rząd w Hawanie pragnie wydłużyć średnią długość życia obywateli do 80 lat, dlatego hojnie finansuje badania nad długowiecznością. Przeprowadziła je m.in. dr Nancy Nepomuceno w prowincji Villa Clara, w której mieszkańcy przeciętnie żyją 78 lat. Pani Nepomuceno przeanalizowała tryb życia 54 osób w wieku ponad 100 lat i doszła do wniosku, iż recepta na długowieczność brzmi: mało alkoholu, niewiele soli w potrawach, codziennie dużo kawy i cygar oraz intensywne „zainteresowania natury seksualnej”.

Pijesz colę – uważaj na kości
Na łamach pisma „American Journal of Clinical Nutrition” ukazała się właśnie informacja, że picie napojów typu coca-cola obniża gęstość mineralną kości, a tym samym zwiększa ryzyko zachorowania na osteoporozę. Katherine Tucker, specjalista epidemiolog i dietetyk z Tufts University, przeprowadziła badanie związku stosowanej diety i wyników gęstości mineralnej kości kręgosłupa oraz trzech różnych odcinków kości biodrowych u ponad 2,5 tys. osób. Ich średnia wieku wynosiła nieco poniżej 60. roku życia. Okazało się, że u kobiet picie coli wiązało się z obniżeniem gęstości mineralnej kości biodrowych (we wszystkich trzech badanych miejscach), niezależnie od takich czynników jak zaawansowanie menopauzy, spożycie wapnia i witaminy D oraz palenie tytoniu i picie alkoholu. U mężczyzn picie coli nie dawało tak daleko idących konsekwencji. Jednocześnie badania pokazały, że cola nie ma istotnego wpływu na stan kręgosłupa.

Uwolnij się od toksyn
Startuje jesienna edycja ogólnopolskiego programu „Uwolnij się od toksyn”. Jego celem jest informowanie społeczeństwa o wpływie toksycznych substancji w żywności na organizm człowieka. Program wspierają eksperci, m.in. prof. Iwona Wawer z Akademii Medycznej w Warszawie i dr Ewa Matyska-Piekarska, lekarz chorób wewnętrznych, konsultantka dietetyki.
Akcja ma zwrócić uwagę Polaków na to, co jedzą. Niestety, jak pokazują wyniki badań TNS OBOP ze stycznia tego roku, co drugi z nas nigdy nie sprawdza, jakie konserwanty i barwniki znajdują się w kupowanej żywności. Stąd potrzeba informowania i edukacji na temat wpływu, jaki wywierają substancje dodatkowe na ludzki organizm. W ramach jesiennej edycji będzie można otrzymać bezpłatny poradnik, którego autorami są eksperci akcji.

INTERNET

Komórkowa poczta
Poczta Gmail w wersji dla telefonów komórkowych jest już dostępna w polskiej wersji językowej. Żeby odczytać pocztę, wystarczy dzięki przeglądarce internetowej w telefonie komórkowym wejść na stronę m.gmail.com. Serwis wyświetli się po polsku, o ile jest to jednocześnie domyślny język przeglądarki internetowej w telefonie. Gmail for Mobile pozwala na otwieranie załączników oraz oddzwanianie do osób, których numery przechowywane są w książce telefonicznej Gmail. Właściciele bardziej zaawansowanych przeglądarek dla telefonów komórkowych (np. darmowej Opera Mini) już od dłuższego czasu mają dostęp do poczty Gmail w wydaniu komputerowym.
Gmail for Mobile powstał jednak z myślą o małych ekranach komórek.

Winne wadliwe przeglądarki
Analitycy firmy Symantec opublikowali właśnie raport, z którego wynika, że wady przeglądarek Internet Explorer, Mozilla Firefox i edytora MS Word były we wrześniu tego roku najczęstszą przyczyną zagrożeń bezpieczeństwa komputerowego. Wykryte dziury w przeglądarce Mozilla Firefox dawały możliwość kontrolowania komputera użytkownika, który wszedł na stronę WWW zawierającą specjalnie spreparowany przez hakera kod. Haker mógł w ten sposób okradać komputer nieświadomego użytkownika z dowolnego pliku, a jego książkę adresową wykorzystywał np. do rozsyłania spamu. W połowie 2006 r. odkryto podobne luki w przeglądarce Internet Explorer. Oprócz przejęcia kontroli nad komputerem użytkownika umożliwiały kradzież indywidualnych haseł (dzięki rozpoznawaniu ciągu znaków wpisywanych na klawiaturze).

GEOGRAFIA

Niepokonana fala
Rok temu satelita obserwujący rejony Antarktydy zaobserwował tylko pozornie zwyczajne zjawisko. Dryfująca u wybrzeży Antarktydy góra lodowa oznaczona symbolem B15A nagle rozprysła się na kilka kawałków, a chwilę przedtem zaczęła się silnie kołysać na wszystkie strony. Tymczasem żadne zjawiska sejsmiczne na tym obszarze wówczas nie występowały. Naukowcy odkryli jednak, że krytyczne naprężenia w B15A zostały spowodowane przez wielką falę. Niewidoczna na powierzchni, niczym masywny podwodny wał napłynęła aż z Zatoki Alaskańskiej. Sześć dni wcześniej wystąpił tam bardzo silny sztorm. Wywołane nim fale pomknęły na południe i uderzyły 13,5 tys. km dalej. Siła tego zjawiska zaskoczyła naukowców. – Po prostu opadły nam szczęki, gdy zrozumieliśmy przyczynę tego zdarzenia – mówił z rozbrajającą szczerością dr Douglas MacAyeal z Uniwersytetu w Chicago.

POPULARYZACJA NAUKI

Połączenie ekologii z techniką
Każdy młody człowiek, który chce połączyć ekologię z techniką, a przy tym wygrać jeszcze parę złotych, ma teraz niepowtarzalną okazję. Wystarczy zbudować „koło wodne”, czyli maszynę napędzaną wodą, zamieniającą energię potencjalną wody w energię kinetyczną ruchu, i zgłosić konstrukcję na Międzynarodowy Turniej Maszyn Wodnych. Zawody rozgrywane będą w trakcie Międzynarodowych Targów Ekologicznych Poleko w Poznaniu w dniach 21-22 listopada. Udział w konkursie mogą wziąć uczniowie szkół ponadpodstawowych z krajów Unii Europejskiej. Formularze zgłoszeń dostępne są na stronie internetowej turnieju. Termin ich przyjmowania upływa 13 listopada 2006 r. Skonstruowane przez uczniów (pod opieką nauczyciela z tej samej szkoły) maszyny mogą startować w dwóch konkurencjach – konkurencji mocy i konkurencji wydajności. W każdej z nich główną nagrodą jest kontrakt o wartości do 1,5 tys. euro.

ASTRONOMIA

Droga Mleczna pełna planet
Teleskop kosmiczny Hubble’a odkrył w Drodze Mlecznej 16 obiektów, będących prawdopodobnie planetami. Te gazowe olbrzymy wielkości Jowisza znajdują się w odległości 26 tys. lat świetlnych od Ziemi, niektóre z nich okrążają swe gwiazdy w czasie zaledwie kilkunastu godzin. „Okazuje się, że nasza galaktyka jest pełna planet i istnieje szansa znalezienie takiego ciała niebieskiego, na którym rozwinęło się życie”, oświadczył Mario Livio z prowadzącego obserwacje nieba Space Telescope Science Institute w Baltimore. Do tej pory odkryto ponad 200 planet poza Układem Słonecznym, nie można jednak wykluczyć, że w Drodze Mlecznej są ich miliardy.

 

Wydanie: 2006, 42/2006

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy