Eureka

Eureka

ARCHEOLOGIA
Granitowy Ramzes
Egipscy archeolodzy odnaleźli wielkie posągi o masie do 5 ton każdy. Jedna z rzeźb, wykuta z czerwonego granitu, przedstawia Ramzesa II, długowiecznego władcę i jednego z najwybitniejszych faraonów Egiptu (panował w latach 1304-1237 p.n.e.). Niektórzy uważają, że Ramzes II to biblijny faraon prześladujący Izraelitów. – Znaleźliśmy wiele części różnych posągów, z których najważniejsze mają rysy twarzy Ramzesa II – wyjaśnia Zahi Hawass, dyrektor Najwyższej Rady Starożytności Egiptu. Sama tylko głowa faraona ma masę do 4 ton. Odkopano także posąg siedzącego mężczyzny wysoki na ponad 5 m, na którego podstawie wyryto znaki oznaczające królewskie imię Ramzesa. Odkrycia dokonano na północny wschód od Kairu, w starożytnym Heliopolis, słynnym ośrodku kultu Słońca.

ZDROWIE
Klucz do długowieczności
Po raz kolejny naukowcy przekonali się o zbawiennym wpływie zielonej herbaty na ludzki organizm. Nie tylko zmniejsza ona ryzyko otępienia umysłowego, ale też może zapobiegać chorobom Alzheimera i Parkinsona. Pomaga też w codziennym życiu.
Specjaliści z Japonii przebadali ponad tysiąc starszych osób. Szukali związku między ilością wypijanego napoju a zdolnościami poznawczymi ludzi po 70. roku życia. Brano również pod uwagę styl życia i dietę. Okazało się, że osoby pijące każdego dnia przynajmniej dwie filiżanki zielonej herbaty wykazują o połowę mniej objawów demencji niż osoby pijące poniżej trzech filiżanek tego napoju tygodniowo. Być może więc tutaj należy szukać klucza do długowieczności…

ZWIERZĘTA
Zagrożone rekiny
Szkoccy naukowcy z Aberdeen University po wieloletnich badaniach doszli do wniosku, że 70% przestrzeni światowych oceanów jest „wolne od rekinów”. Te chrzęstnoszkieletowe ryby nie żyją bowiem na głębokościach większych niż 3 tys. m (przeciętna głębokość oceanów wynosi 4 tys. m). Być może w głębinach jest dla przeważnie drapieżnych rekinów zbyt mało pożywienia. Do tej pory przypuszczano, że w oceanach znajdują się jeszcze znaczne „ukryte rezerwy głębinowe rekinów”. Obecnie wiadomo, że takich rezerw nie ma i wszystkie populacje rekinów znajdują się w zasięgu rybackich sieci. Ochrona tych ryb staje się więc koniecznością.

INTERNET
Bezpieczna biblioteka?
Wystarczy mieć komputer z dostępem do internetu, by skorzystać ze zbiorów biblioteki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wszystko za sprawą właśnie uruchomionego systemu elektronicznego, który pozwala korzystać z większości zasobów elektronicznych uniwersyteckiej biblioteki. Dostęp do nich mają posiadacze aktualnej elektronicznej karty bibliotecznej. Do załogowania potrzebny jest tylko numer tej karty i PESEL.
Władze uczelni mają już jednak obawy, czy zasoby uniwersyteckiej książnicy nie staną się łakomym kąskiem dla złodziei. Zastrzegają więc, że z baz danych można korzystać jedynie do celów naukowych, a wszelkie odsprzedawanie danych skopiowanych na dysk komputera jest zabronione. Ciekawe tylko, czy takie apele będą wystarczającym zabezpieczeniem.

INTERNET
Ostrożność w sieci
Z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych przez firmę Opinion Research Corporation na zlecenie IBM wynika, że tamtejsi respondenci zdecydowanie bardziej obawiają się ataku elektronicznego niż fizycznego. I właśnie dlatego aż 36% ankietowanych nie korzysta z kart kredytowych w transakcjach dokonywanych drogą online. Przesada? Nie do końca, bo 6% badanych przyznało, że w ostatnim roku padło ofiarą przestępstwa cybernetycznego. Amerykanie stają się więc coraz ostrożniejsi. 70% robiących zakupy w sieci korzysta wyłącznie z zaufanych witryn internetowych. A ponad połowa bardzo niechętnie decyduje się na usługi nieznanych sklepów internetowych. 38% nie korzysta z bankowości online, 37% nie podaje w sieci informacji o swojej karcie kredytowej, a 50% nie używa sieci bezprzewodowych w kawiarniach lub na lotniskach.

INTERNET
Spamer z wyrokiem
Nad ludźmi rozsyłającymi spamy zbierają się w końcu czarne chmury. W Ameryce zapadł właśnie surowy wyrok – osiem lat więzienia i 12 tys. dol. grzywny. Skazanym jest 46-letni Scott Levine, szef znanej z rozsyłania spamu firmy Snipermail.com. W 2003 r. włamał się do serwera FTP firmy Acxiom, przetwarzającej dane osobowe. Ukradł personalia i adresy (także e-mailowe) tysięcy Amerykanów, łącznie kilka gigabajtów danych. Sprawa była tym poważniejsza, że okradziona firma zajmuje się przetwarzaniem danych klientów kilku amerykańskich banków, firm dystrybuujących karty kredytowe, a nawet niektórych amerykańskich instytucji rządowych.
Prokurator domagał się surowszej kary, ale po ogłoszeniu wyroku uznał, że i tak jest usatysfakcjonowany.

ZWIERZĘTA
Ptasie zdrady
Naukowcy z Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego poszukują odpowiedzi na ciekawe pytanie: dlaczego żyjąca m.in. w podkrakowskiej Puszczy Niepołomickiej muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis) dopuszcza się zdrad małżeńskich? Podpowiedzią miała być hipoteza tzw. dobrych genów. Chodzi w niej o to, że samice ptaków angażują się w pozapartnerskie przygody po to, by spłodzone w ten sposób potomstwo było wyposażone w lepsze geny.
Jednak pierwsze wyniki badań pokazują, że chodzi o coś innego niż geny. W czym więc tkwi przyczyna ptasiej niewierności? Naukowcy na razie rozkładają ręce, a rozwiązanie zagadki utrudnia dodatkowo fakt, że niepozorna (14 cm długości, pstrokate, ale mało krzykliwe ubarwienie) muchówka była do niedawna uznawana za monogamiczną.

ZWIERZĘTA
Liczenie dzikich ptaków
W Parku Narodowym Ujście Warty zakończyło się właśnie, pierwsze o tej porze roku, liczenie wędrującego ptactwa. Ornitolodzy doliczyli się ok. 72 tys. gęsi, głównie zbożowych i białoczelnych, oraz ok. 500 łabędzi krzykliwych. I jak dotąd nie zauważyli wśród nich żadnych niepokojących objawów chorobowych. Teren tego parku jest szczególnie ważnym obszarem badań. To jedno z największych miejsc koncentracji migrujących ptaków w Europie.
Ornitolodzy pocieszają, że wiosenna migracja jest bardzo krótka, bo ptakom spieszy się na lęgowiska. Jednak w żadnym wypadku nie wolno lekceważyć ryzyka, jakie niesie w sobie wirus ptasiej grypy.

ZDROWIE
Polki chorują na raka
Rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem u kobiet do 45. roku życia. Rozwija się w wyniku zakażenia określonymi typami wirusa HPV. Uszkodzone komórki nabłonka zaczynają dzielić się bez kontroli. Od momentu zakażenia do wystąpienia pełnej formy raka mija od pięciu do 10 lat.
To znany mechanizm, a szybko wykryty rak szyjki macicy jest całkowicie uleczalny. Jednak co z tego, skoro cytologię w Polsce wykonuje tylko 30% kobiet, a co trzecia nigdy w życiu nie miała wykonanego tego badania. Efekty są przerażające. W Polsce codziennie na ten typ nowotworu umiera pięć kobiet i właśnie pod względem umieralności na tę chorobę nasz kraj jest na pierwszym miejscu w Europie.
Zdaniem lekarzy, w społeczeństwie ciągle pokutuje brak wiedzy i świadomości ryzyka. Dlatego warto zajrzeć na internetową stronę kampanii „Chronię życie przed rakiem szyjki macicy”, www.hpv.pl. To kompendium wiedzy o nowotworze i zasadach profilaktyki.

PSYCHOLOGIA
Testy krzywdzą ludzi autystycznych
Naukowcy z Montrealu doszli do wniosku, że testy psychologiczne mogą być bardzo krzywdzące dla ludzi cierpiących na autyzm. Ich konstrukcja skutecznie uniemożliwia bowiem odkrycie często fenomenalnych zdolności tych chorych.
Dlatego specjaliści zaproponowali znacznie bardziej złożone badania. Dzięki temu można wielu osobom autystycznym zaproponować ciekawą, odpowiadającą ich talentom pracę, którą będą potrafiły wykonywać znacznie lepiej niż inni. – Ci ludzie z reguły są o wiele bardziej spostrzegawczy. Potrafią zauważyć niuanse w listach, wzorach na materiale, w muzyce. Słowem wszędzie tam, gdzie w pełni zdrowi nie widzieliby nic godnego uwagi – wylicza dr Laurent Mottron. I przekonuje: – Im wcześniej będzie się odkrywało i ćwiczyło zdolności osób dotkniętych autyzmem, tym lepiej będą one procentować w ich dorosłym życiu.

ARCHEOLOGIA
Neandertalczyk wysiadł…
Człowiek współczesny pojawił się na naszym kontynencie ok. 40 tys. lat temu. I pozbył się konkurencji szybciej, niż do tej pory sądzili naukowcy. Tymi konkurentami byli dla nas neandertalczycy, a wyeliminowanie ich zajęło nam zaledwie 6 tys. lat, choć jeszcze niedawno mówiło się o przynajmniej 10 tys. lat wspólnego bytowania dwóch gatunków ludzkich.
To efekt badań naukowców z Uniwersytetu Cambridge, którzy pracowali z użyciem precyzyjnych metod datowania szczątków węglem radioaktywnym. – Dwie strony rywalizowały o to samo terytorium, zwierzynę, opał czy nawet miejsce w jaskini – mówi współautor badań, Paul Mellars, profesor specjalizujący się w prehistorii i ludzkiej ewolucji. – I w tych walkach neandertalczycy zawsze przegrywali. Dlaczego? Bo to nasi bezpośredni przodkowie byli lepiej ubrani, mieli lepsze narzędzia i, co najważniejsze, lepiej opanowali sztukę posługiwania się ogniem.

 

Wydanie: 10/2006, 2006

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy