Eureka

Eureka

TECHNOLOGIA
Europejski GPS
Umieszczony pod koniec grudnia na orbicie europejski satelita komunikacyjny Giove-A rozpoczął nadawanie sygnałów. Zbudowany w Wielkiej Brytanii satelita o masie 600 kg jest pierwszym elementem europejskiego systemu nawigacji satelitarnej (GPS) Galileo, który ma zostać ukończony w 2010 r. Obecnie funkcjonuje tylko amerykański GPS, z którego korzystają żeglarze, kierowcy i alpiniści. Władze USA zastrzegają sobie jednak prawo, aby ze względów bezpieczeństwa ograniczać do niego dostęp, dlatego Europejczycy chcą mieć swój własny GPS. Tego rodzaju system nawigacji i określania pozycji jest dziesięć razy dokładniejszy niż inne dostępne metody. Możliwości GPS są nieograniczone: system może zostać wykorzystany do przesyłania internetowych danych do telefonów komórkowych czy też odnajdywania zaginionych dzieci.

BIOLOGIA
Tajemnice groźnego grzyba
Naukowcy z brytyjskiego Instytutu Badań Genetycznych odczytali genom grzyba Aspergillus fumigatus, wywołującego prowadzące niekiedy do śmierci infekcje oraz astmę i reakcje alergiczne. Wykryli w nim także dziewięć substancji powodujących alergię. Aspergillus fumigatus występuje bardzo powszechnie, każdy wdycha mniej więcej 200 jego zarodników dziennie. Grzyb, zadziwiający swą odpornością na wysokie i niskie temperatury, jest niebezpieczny zwłaszcza dla osób z osłabionym systemem odpornościowym, chorych na AIDS czy białaczkę i pacjentów po operacjach. Naukowcy mają nadzieję, że odczytanie kodu genetycznego grzyba umożliwi opracowanie bardziej skutecznych lekarstw przeciwko chorobom, które wywołuje.

ZDROWIE
Komu szkodzą narty
Najbardziej narażeni na urazy głowy są narciarze poniżej 18. roku życia i najstarsi amatorzy białego szaleństwa. Do takiego wniosku doszli naukowcy z Wydziału Zdrowia Publicznego w Kolorado, gdy przejrzeli olbrzymią bazę danych na temat wypadków sportowych w tym stanie USA w latach 1994-1997. I tak większość z hospitalizowanych odnosiła lekkie obrażenia, jeśli wziąć pod uwagę wyłącznie objawy uszkodzenia mózgu. Mimo to niemal co czwarty pacjent miał złamanie kości czaszki, a 80% cierpiało na wsteczny zanik pamięci (nie pamiętali wydarzeń poprzedzających wypadek). Ta ostatnia dolegliwość była najczęściej związana ze wstrząśnieniem mózgu. Na szczęście wszystkie te objawy najczęściej mijają, nie pozostawiając trwałych zmian.

INTERNET
Wirtualna biblioteka
Już od miesiąca w ramach Biblioteki Głównej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu działa Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa. Z jej zasobów może korzystać każdy internauta, a cały projekt współfinansuje Unia Europejska. Partnerami naukowymi są m.in. Biblioteka Medyczna Collegium Medicum UMK oraz Biblioteka Główna Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Elektroniczny księgozbiór pogrupowano w trzech kategoriach. W pierwszej, naukowo-dydaktycznej, znalazły się kopie wybranych podręczników akademickich, w drugiej – kopie najcenniejszych zbiorów, rękopisów i starodruków. Do trzeciej kategorii zostały zakwalifikowane tzw. regionalia, czyli dokumenty dotyczące życia społecznego Kujawian, Pomorzan i mieszkańców ziemi dobrzyńskiej.

EKOLOGIA
Trujące dwa kółka
Okazuje się, że spaliny z silników motocyklowych mogą zawierać nawet 16 razy więcej węglowodorów i trzy razy więcej tlenku węgla niż spaliny z samochodów. I ponoć najgorsze pod tym względem są jednoślady z Niemiec, Włoch i Japonii. Tak przynajmniej uważają naukowcy ze Szwajcarii. To pierwsze takie badania, które przeprowadzono równolegle w krajach starej UE. Dotąd na całym świecie lekceważono motocyklowy problem, bo to samochody uważano za poważniejszych trucicieli. Tymczasem w USA od ponad 25 lat nie aktualizowano norm określających skład spalin motocyklowych. Teraz naukowcy będą się domagali ustalenia w ramach Unii nowych, znacznie bardziej restrykcyjnych norm dotyczących emisji spalin.

ZWIERZĘTA
Gdyby nie ten zapach…
U nas zima w pełni, a mieszkańcy wyspy San Cristobal mają nie lada kłopot. Wszystko przez lwy morskie, które z jednej strony są olbrzymią atrakcją turystyczną, a z drugiej – nie lada kłopotem dla mieszkańców. Zwierzęta produkują codziennie masę odchodów i moczu. Co gorsza, uwielbiają wylegiwać się na plaży w centrum miasta Puerto Baquerizo Morenoa, stolicy wyspy San Cristobal. I nie pomaga wcale to, że każdego dnia bladym świtem specjalne pompy i rury odprowadzają nieczystości daleko w morze.
Ostatnio zdesperowani biznesmeni z głównej ulicy miasta postanowili sponsorować wszystkich, którzy zaproponują projekty oczyszczania piasków z działalności tych zwierząt. Nad realizacją tych zamierzeń pieczę sprawuje Fundacja Karola Darwina – instytucja naukowa zajmująca się ochroną flory i fauny Wysp Galapagos.

SEKS
Miłość na początku wieku
Pierwszą ankietę dotyczącą zwyczajów seksualnych przeprowadzono na ziemiach polskich ponad 100 lat temu, a dokładniej w Warszawie, w 1904 r. Obowiązywało wtedy pięć zasad udanego seksu. Życie płciowe rozpoczynać miały osoby dojrzałe (25-letni mężczyźni, 20-letnie kobiety), nie mogło ono przynosić uszczerbku na zdrowiu, realizowane miało być wyłącznie w związkach małżeńskich, a do czasu ślubu młodzi powinni zachowywać wstrzemięźliwość, po ślubie małżonkowie musieli być gotowi na wychowanie dzieci. Jednak nasi przodkowie rzadko stosowali się do tych wytycznych. Tylko jeden z ankietowanych w 1904 r. przyznał, że pierwszy stosunek odbył z ukochaną. Rozkoszy panowie szukali najczęściej u służących (30%) i prostytutek (40%). Dalej na liście były robotnice, wieśniaczki, szwaczki i panny sklepowe. Z kolei studenci najchętniej korzystali z usług tzw. rogówek, czyli najtańszych prostytutek (65%).

ZWIERZĘTA
SOS dla dzikich zwierząt
W Zachodniopomorskiem, a dokładniej w nadleśnictwie Sławno, na bazie istniejącego tam schroniska i lecznicy dla zwierząt, powstaje pierwszy w regionie Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt. Zajmie 5 ha. Będą tam leczone i rehabilitowane zwierzęta łowne, ptaki i niektóre gatunki chronione. Jak informuje tamtejsze nadleśnictwo, w ośrodku znajdą się pomieszczenia przeznaczone do odchowu młodych zwierząt. W budowie lub rozbudowie są też wybiegi dla różnych gatunków zwierząt, które zostaną później wypuszczone na wolność. Chodzi głównie o te dzikie zwierzęta, które zostały potrącone w wypadkach drogowych, wpadły w sidła kłusowników, i te młode, których rodzice zginęli.

KSZTAŁCENIE
Tańsza nauka
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości podpisała umowę z 15 uczelniami tworzącymi tzw. Konsorcjum Edukacja dla Przedsiębiorczości. Dzięki temu przyszli studenci podyplomowi zapłacą za naukę tylko od 20 do 40%. Do oferty zostały zakwalifikowane wyłącznie te studia podyplomowe, które cieszą się największym uznaniem pracodawców, czyli program MBA, rachunkowość, finanse, zarządzanie, marketing, informatyka, prawo i problematyka podatkowa. W sumie ponad 150 kierunków.
Wysokość dofinansowania zależeć będzie od wielkości firmy, w której pracuje przyszły student. I tak pracownicy małych i średnich przedsiębiorstw zapłacą średnio 800 zł, a dużych firm – około dwa razy tyle.

ZDROWIE
Studenckie wspomagacze
Okazuje się, że sprzedaż leków na przeziębienie drastycznie rośnie nie tylko w styczniu, ale i w czerwcu. Dlaczego? Lekarstwa zawierające efedrynę i pseudoefedrynę cieszą się w czasie letniej sesji coraz większym powodzeniem wśród studentów. I tak na przykład tussipect, sudafed czy disofrol stają się podstawą diety zmęczonych całodziennym kuciem żaków. Powodują wzrost ciśnienia krwi, przyspieszają czynność serca, zwężają obwodowe naczynia krwionośne i rozszerzają oskrzela. Zbyt częste zażywanie tych specyfików może jednak prowadzić do drgawek, nudności i kołatania serca. Stuprocentowym skutkiem ubocznym takiej lekowej samowolki jest też bezsenność. Ale o to, niestety, chodzi studentom.

KARIERA
Studenci w bazie danych
Już w tym roku rusza projekt, który znacznie ułatwi studentom z Polski szukanie pracy w całej Europie. W powstającej właśnie bazie danych Eal-Net umieszczone zostaną m.in. życiorysy osób, które kończyły studia na Uniwersytecie Warszawskim.
Projekt nazywa się EuroAlmaLaurea-Net, a jego realizacją kieruje włoskie konsorcjum międzyuczelniane AlmaLaurea. Chodzi o to, by pracodawca miał dostęp do rozbudowanego, bezpłatnego CV każdego absolwenta i by mógł dokonywać selekcji kandydatów na podstawie określonych przez siebie kryteriów. Obecnie w bazie znajduje się blisko 630 tys. życiorysów. W samych Włoszech korzysta z niej ponad 4 tys. firm. W projekt, poza Uniwersytetem Warszawskim, zaangażowały się już m.in. Marne-la-Vallee Universite z Francji i Maastrich University z Holandii.

ZDROWIE
Pierwsze badania epidemiologiczne
Niedawno w Polsce zostały ogłoszone wyniki pierwszych badań epidemiologicznych dotyczących zachorowalności na nieswoiste zapalenia jelita wśród dzieci. Okazało się, że w ciągu dwóch lat obserwacji stwierdzono ponad 500 nowych przypadków zachorowań. Nieswoiste zapalenia jelita to zespół chorób przewlekłych (wrzody, przetoki, biegunki), które trwają do końca życia pacjenta. Przebiegają z okresami zaostrzeń i remisji. Chorób nie można wyleczyć, ale współczesna medycyna potrafi kontrolować ich przebieg. Szczyt zachorowań na NZJ przypada pomiędzy 20. a 40. rokiem życia. Szacuje się, że w Polsce na tę chorobę cierpi około 50 tys. osób.

ARCHEOLOGIA
Znaleziono bullę Krzywoustego
W trakcie badań na poznańskim Ostrowie Tumskim archeolodzy znaleźli najstarszą, w całości zachowaną polską pieczęć. Zdaniem ekspertów najprawdopodobniej posługiwał się nią sam Bolesław Krzywousty.
Bulle to okrągłe metalowe pieczęcie, które służyły do poświadczania autentyczność dokumentów. Znane były już w starożytnym Rzymie. Ich używanie było zastrzeżone dla wąskiego kręgu osób, tylko za zgodą cesarza lub Rzymu. Dlatego właśnie odnaleziona bulla sugeruje, że polscy władcy byli mocno związani z elitami zachodniego świata.
Ołowiana pieczęć z XII w. została znaleziona w obrębie palatium. Pozostałości po murowanym palatium Mieszka I archeolodzy odkryli już sześć lat temu. Na jednej stronie pieczęci widnieje książęca postać z włócznią św. Maurycego (podarowaną jeszcze Bolesławowi Chrobremu przez Ottona III) w jednej ręce i z tarczą w drugiej. A wyraźny napis głosi: „Dux Bolezlaus” („Książe Bolesław”). Na odwrocie jest wizerunek św. Wojciecha z księgą oraz napis: „SCS Adalbertus”.

 

Wydanie: 02/2006, 2006

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy