Gabinet lojalnych fachowców

Gabinet lojalnych fachowców

Zdaniem ekspertów, to najdziwniejszy rząd w 20-letniej historii Republiki Czeskiej

10 lipca prezydent Miloš Zeman mianował nowy rząd premiera Jiříego Rusnoka. Ponadpartyjny gabinet fachowców będzie sprawował władzę tymczasowo, zastępując skompromitowany rząd Petra Nečasa. To 12. rząd w 20-letniej historii Republiki Czeskiej i – zdaniem ekspertów – najdziwniejszy.

Chciani i niechciani

Od daty mianowania premier i ministrowie mają 30 dni na przedstawienie parlamentowi programu. Jeśli zyskają jego aprobatę i głosy co najmniej 101 z 200 deputowanych do Izby Poselskiej, obejmą rządy i będą mieli możliwość wprowadzenia tego programu w życie. Władzę będą sprawować do czasu przyspieszonych wyborów lub do końca tej kadencji parlamentu, czyli do maja 2014 r. – Proponujemy solidne sprawowanie władzy w okresie przejściowym – powiedział nowy szef rządu.
Prezydent mianował tymczasowy gabinet mimo braku akceptacji większości posłów. Dlatego zatwierdzenie rządu przez Izbę nie wydaje się takie oczywiste. Gabinet na pewno nie może liczyć na przychylność dotychczasowej prawicowej koalicji. Skrytykowała już ona prezydenta za postępowanie niezgodne z konstytucją i próbę wprowadzenia rządów prezydenckich. Głosowanie nad wotum zaufania dla rządu odbędzie się zapewne 8 sierpnia. Do tej pory gotowość poparcia zgłosiła tylko Komunistyczna Partia Czech i Moraw (KSCM), reprezentowana przez 26 deputowanych.
Dotychczas rządząca centroprawica chce, żeby nowym premierem została przewodnicząca Izby Poselskiej Miroslava Němcová (ODS). Jej kandydaturę popierała bezwzględna większość, 101 deputowanych. Socjaldemokratom zależy zaś na samorozwiązaniu Izby Poselskiej i nowych wyborach. Nie bez znaczenia jest fakt, że obecnie prowadzą w sondażach, a Zemanowcy, czyli formacja nowego prezydenta, dopiero budują struktury.
Jeśli rząd nie otrzyma wotum zaufania, prezydent może wyznaczyć kolejnego premiera. Jeżeli druga próba również zakończy się niepowodzeniem, nowego szefa rządu wskaże przewodniczący Izby Poselskiej, czyli Němcová.
Premier liczy na to, że zdoła przekonać większość programem. Wyjawił także dziennikarzom, że priorytetem jego ekipy jest kontynuacja przyjętego przez Nečasa planu oszczędnościowego. Rusnok planuje również podwyższenie płacy minimalnej z 8 tys. do 8,5 tys. koron (1420 zł).
Powołanie nowego rządu było konieczne ze względu na największą w historii aferę korupcyjno-obyczajową na szczytach władzy. Zarzuty korupcyjne oraz o nadużywanie uprawnień służbowych usłyszały osoby z najbliższego otoczenia byłego premiera. W tym szefowa jego gabinetu Jana Nagyová, której ostatnio Nečas wyznał miłość w oficjalnym komunikacie dla mediów. W związku ze skandalem prokuratura w Ołomuńcu zwróciła się do Izby Poselskiej o uchylenie immunitetu ustępującego premiera. Z ustaleń śledczych wynika, że w zamian za zrzeczenie się mandatów obiecywał on trzem posłom ze swojego ugrupowania wysokie stanowiska w spółkach z udziałem skarbu państwa. Mogli ich wówczas zastąpić posłowie popierający działania rządu, m.in. projekt budżetu na rok 2013 oraz forsowaną reformę podatkową. Skompromitowany premier zrezygnował z funkcji przewodniczącego ODS, ale zachował mandat poselski. Po zakończeniu kadencji chce się wycofać z polityki.
Prezydent Zeman jest przekonany, że jego ministrowie „będą gwarantować dokładne wyjaśnienie afer politycznych”.

Mianowani, czyli kto?

Zeman mimo protestów odmówił przyjęcia kandydatury Miroslavy Němcovej z ODS i powołał Rusnoka, zasłaniając się własną koncepcją gabinetu fachowców. Němcová uczestniczyła w nominacji, ale opuściła uroczystość przed toastem. W 20-letniej historii Republiki Czeskiej nie zdarzyło się jeszcze, żeby opinia partii w parlamencie nie była brana pod uwagę podczas formowania rządu. Tymczasem w nowym gabinecie znaleźli się głównie lojalni sojusznicy polityczni i osoby blisko związane z Partią Praw Obywateli – Zemanowcami (SPOZ), która obecnie jest na marginesie czeskiej polityki.
Fachowców jednak jest niewielu. Prezydent przyznaje, że zależy mu na „zjednoczeniu lewicy” i odsunięciu obecnego kierownictwa socjaldemokratów, które nie było lojalne w stosunku do niego podczas wyborów prezydenckich 10 lat temu, kiedy przegrał z prawicowym Vaclavem Klausem.
52-letni szef nowego rządu jest absolwentem Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Pradze. Od 1998 r. przez 12 lat był członkiem Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej (ČSSD), której przewodniczył Zeman. W latach 2001-2002 pełnił funkcję ministra gospodarki w rządzie Zemana, a do roku 2003 ministra przemysłu i handlu w rządzie Vladimíra Špidli.
Na stanowisko wicepremiera i ministra finansów Rusnok wyznaczył Jana Fischera, w latach 2009-2010 premiera ponadpartyjnego rządu ekspertów. Na początku tego roku był on jednym z rywali Zemana w wyborach prezydenckich – poparł go zresztą w drugiej turze. Przegrana w wyborach okazała się także klęską dla finansów nowego ministra, lecz sponsorzy wsparli go po raz kolejny. Dzięki ich przelewom będzie mógł spłacić długi z kampanii. W ciągu dwóch dni zdobył 5 mln koron! O swoim następcy odchodzący minister Miroslav Kalousek powiedział: – Droga od faworyta wyborów prezydenckich aż do królika doświadczalnego w eksperymencie Zemana to musi być naprawdę gorzkie doświadczenie. Ale prawdopodobnie typowe dla karierowicza okresu normalizacji.
Drugim wicepremierem i ministrem spraw wewnętrznych został Martin Pecina, natomiast ministrem spraw zagranicznych Jan Kohout. Obaj mają już doświadczenie w kierowaniu tymi resortami z okresu rządów Fischera. Pecina jest dyrektorem hut Vítkovice Power Engineering. Podczas kampanii wyborczej jego firma wspierała finansowo prezydenta. Podobnego wsparcia udzieliły trzynieckie huty żelaza, których szef Jiří Cienciala jest obecnym ministrem przemysłu i handlu.

Swój człowiek

Polak Jerzy Cienciała mieszka na Zaolziu. – To patriota, zawsze demonstruje przywiązanie do korzeni, do Zaolzia. Podczas każdej okazji folklorystycznej można go zobaczyć w stroju regionalnym. Bardzo bezpośredni, uśmiechnięty i ceniony fachowiec w swojej dziedzinie – charakteryzuje Cienciałę Dorota Havlíková, rzeczniczka urzędu miasta w Czeskim Cieszynie. Cienciała urodził się w 1950 r. w Wędryni. Jest absolwentem gimnazjum w Czeskim Cieszynie oraz Uniwersytetu Technicznego w Ostrawie. Długoletni dyrektor trzynieckiej huty oraz rektor Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości w Ostrawie jest również prezesem zarządu Czesko-Polskiej Izby Handlowej, wiceprezesem Związku Przemysłu i Transportu oraz członkiem rządowej  Rady ds. Badań, Nauki i Innowacji. – Moim celem jest podniesienie przemysłu do rangi interesu narodowego. Nastawiam się na dalsze wsparcie biznesu, który ma duży potencjał w zakresie rozwoju gospodarczego i społecznego, skutecznie ograniczając bezrobocie. Zamierzam też rozwijać współpracę między przemysłem i szkolnictwem, edukacją techniczną, nauką, badaniami i innowacyjnością – powiedział po przyjęciu propozycji premiera.
Stanowisko ministra sprawiedliwości objęła 65-letnia Marie Benešová, jedyna kobieta w rządzie i jego najstarszy członek. Z kolei minister obrony Vlastimil Picek jest jedynym członkiem ustępującego rządu Nečasa, któremu udało się zachować stanowisko. Minister Kohout przychodzi do rządu z rady nadzorczej koncernu energetycznego ČEZ. Przez rok był także członkiem czesko-chińskiej izby handlowej.
Z CV można wywnioskować, że kryterium fachowości spełniają Benešová, Kohout, Cienciala, Picek, Toman oraz minister zdrowia Martin Holcát. Ten ostatni przewodniczył konsylium lekarskiemu, które miało pod opieką byłego prezydenta Havla. Pecinie, który kierował już MSW, znacznie bliżej do przemysłu. Był również szefem urzędu antymonopolowego. Wśród ministrów są ludzie silnie powiązani ze światem biznesu, są też byli członkowie Komunistycznej Partii Czechosłowacji (Jan Fischer, Jan Kohout, František Konícek, Vlastimil Picek i Jiří Cienciala). To również drugi najstarszy rząd, średnia wieku ministrów wynosi lat 53,2. Starszy był tylko gabinet Zemana – 54,4.
Gdy media skrytykowały decyzję o nominacjach, prezydent doradził nowym ministrom, aby się tym nie przejmowali. – Nie denerwujcie się krytyką mediów. Ci zawistni idioci nigdy nie zrobili nic właściwego w swoim życiu – powiedział Zeman.


 

Nowy czeski rząd
Premier    Jiří Rusnok
Ministerstwo Finansów (wicepremier)    Jan Fischer
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (wicepremier)    Martin Pecina
Ministerstwo Przemysłu i Handlu    Jiří Cienciala
Ministerstwo Spraw Zagranicznych    Jan Kohout
Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych    František Konícek
Ministerstwo Zdrowia    Martin Holcát
Ministerstwo Edukacji    Dalibor Štys
Ministerstwo Rolnictwa    Miroslav Toman
Ministerstwo Sprawiedliwości    Marie Benešová
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego    František Lukl
Ministerstwo Kultury    Jiří Balvín
Ministerstwo Transportu    Zdeněk Žák
Ministerstwo Środowiska    Tomáš Podivínský
Ministerstwo Obrony    Vlastimil Picek

Wydanie: 2013, 30/2013

Kategorie: Świat

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy