Gdy nasz rząd zapewnia…

Autor: Grzegorz Sołtysiak | 22 maja, 2000

Materiały MSW nt. “Niewłaściwej postawy politycznej Andrzeja Szczypiorskiego”

W życiu Andrzeja Szczypiorskiego cały czas kariera pisarska przeplatała się z polityką. Przełomem były wydarzenia marca ‘68 r. Od tej pory coraz częściej swoimi wypowiedziami i postawą kontestował komunistyczne władze. Po 1976 r. zaangażował się w działalność KOR-u, współpracował z pismami bezdebitowymi, m.in. “Zapisem” i “Krytyką”. W stanie wojennym był internowany; w 1989 r. został senatorem z listy Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.
Poniżej publikujemy notatkę świadczącą o tym, że służby specjalne PRL interesowały się Szczypiorskim już od połowy lat 60. i skrzętnie notowały jego wypowiedzi. Dokument pochodzi ze zbiorów prywatnych.

Ministerstwo
Spraw Wewnętrznych
Departament III
Warszawa, dnia 31 marca 1969 r.

Tajne
Notatka
Dotyczy Andrzeja Szczypiorskiego s. Adama, ur. 1924 r., czł. ZLP, zam. w Warszawa
W okresie od 1965 r. uzyskaliśmy kilka sygnałów o zajmowaniu przez Andrzeja Szczypiorskiego niewłaściwej postawy politycznej zwłaszcza podczas spotkań autorskich.
W dniach 13-19 IX 1965 r. odbywały się uroczystości pod nazwą “Świętokrzyskie Dni Kultury” w Kielcach. W ramach tych uroczystości w dniu 18 IX 1965 r. zorganizowano spotkania autorskie ze społeczeństwem. W spotkaniu w Klubie Nauczyciela uczestniczył Andrzej Szczypiorski. W wystąpieniu stwierdził m.in., że w tym kraju był pisarz Marek Hłasko, “który jako postać wiodąca przejdzie do historii literatury, ponieważ trafił na dobry klimat”.
Szczypiorski wspomniał, że parę dni temu odbył się w Warszawie proces pisarza Millera liczącego ponad 70 lat. Zarzucano mu mieszanie się w politykę i skazano na 3 lata więzienia z zawieszeniem.
Zdaniem Szczypiorskiego, proces ten Miller wygrał, ponieważ w Rio de Janeiro nie będą znać Kruczkowskiego, ale Millera będą na pewno pamiętać.
W dniu 27 października 1968 r. Andrzej Szczypiorski na zaproszenie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej miał spotkanie autorskie w Ostrołęce, gdzie m.in. występował w obronie Stanisława Wygodzkiego i Antoniego Słonimskiego, a następnie złożył skargę do Zarządu Oddziału Warszawskiego ZLP p-ko Henrykowi Gaworskiemu, w której oskarżył go o rasizm. Skarga ta była
m.in. wyjaśniana przez Sąd Koleżeński OW ZLP. Zarzuty wysunięte przez Szczypiorskiego okazały się fałszywe.
W dniu 23 XI 1968 r. uzyskaliśmy z KWMO w Kielcach następującą informację:
Na propozycję przedstawicielki Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kielcach (ob. Podamskiej) pracownica Centrali Księgarskiej, Warszawa Jasna 26, ob. Poładzino skierowała w ramach obchodów dnia Książki Społeczno-Politycznej na spotkania autorskie do Kielc publicystę, Andrzeja Szczypiorskiego z Warszawy, który dwukrotnie spotkał się Kielcach w dniu 18 listopada 1968 r. w Klubie WRN i Nauczyciela. Na spotkaniach tych było łącznie około 70 osób
Według relacji Świata Eugeniusza, pracownika Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Kielcach, Andrzej Szczypiorski miał powiedzieć w Klubie WRN w dniu 18 listopada 1968 r. o godz. 17.00, że: “Obecne składy osobowe, powołane do rozmów między władzami politycznymi a środowiskiem pisarskim nie rokują nadziei na rozwiązanie konfliktu… Zdjęcie “Dziadów” było wielkim błędem politycznym ze strony władz… Nie zgadza się ze stanowiskiem władz państwowych w odniesieniu do sprawy Czechosłowacji. Nic nie napisze na ten temat”.
Na temat V Zjazdu Partii miał powiedzieć: “Przez okrągły tydzień oglądaliśmy galówkę i to kilka razy dziennie”. Powiedział to z ironią. Następnie stwierdził, że krytykuje się u nas ministrów wtedy, kiedy się ich zdejmie ze stanowiska, a nie w czasie urzędowania.
Z relacji mgr Bogdana Morawskiego, radcy prawnego Centralnego Więzienia w Kielcach, lektora KM PZPR wynika, że Andrzej Szczypiorski w Klubie Nauczyciela miał między innymi powiedzieć, co następuje: “W Niemczech (RFN) robotnik ma zaufanie do słowa, jakie wypowiada przedstawiciel rządu. Jeżeli mówi (rząd), że w najbliższym czasie nie będzie podwyżki, regulacji cen, to robotnik może sobie zaplanować w tym roku kupno lodówki, w przyszłym samochodu i wyjazd na wczasy do Hiszpanii”.
“Natomiast, gdy nasz rząd zapewnia, że w najbliższym czasie nie będzie podwyżki cen, to wiadomo, że jutro mięso podskoczy o 50%”.
Fragment ten został przyjęty przez zebranych oklaskami. Szczypiorski w dalszym wystąpieniu ironicznie wypowiedział się pod adresem władz na temat stopy życiowej w Polsce, dodając, że stopa życiowa podnosi się, gdyż tanieją silniki okrętowe i lokomotywy.
(…) W dniu 17 stycznia 1969 r. Andrzej Szczypiorski miał spotkanie autorskie w Wojewódzkim Domu Kultury w Gdańsku. W czasie wystąpienia Szczypiorski wyraził pogląd, że jeśli któryś z czołowych działaczy Polski zbyt długi okres zajmuje wysokie stanowisko państwowe, to na pewnym etapie zapomina o stosunkach panujących w środowisku, z którego się wywodzi. Dlatego też zdarza się, że podejmowane decyzje są oderwane od rzeczywistości.
W okresie poprzedzającym XVII Zjazd ZLP w Bydgoszczy uzyskaliśmy jednoźródłową informację, dotyczącą wypowiedzi A. Szczypiorskiego w kręgu znajomych. (…) Z informacji wynika, że Szczypiorski wyrażał w rozmowie prywatnej pogląd, iż akapit statutu dotyczący usunięcia z ZLP członka za współdziałanie z wrogimi ośrodkami został specjalnie umieszczony po to, aby uniemożliwić władzom rozprawienie się z Jerzym Andrzejewskim. (…)