Związek zawodowy rolników w Polsce jest realizatorem projektu „Godna praca dla pracowników rolnictwa poprzez dialog społeczny”. Projekt realizowany jest w okresie od 1 maja 2020 r. do 31 sierpnia 2022 r. przy wsparciu finansowym z Funduszy Norweskich. Jednym z kluczowych zadań w jego ramach było zorganizowanie wizyty studyjnej w Norwegii. Odbyła się ona w terminie od 10 do 13 kwietnia 2022 r. i wzięło w niej udział sześć osób z Polski – przedstawiciele Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa oraz ekspertka merytoryczna projektu.
Wizyta studyjna i kontakt z partnerem projektu z Norwegii, Solidaritet Ekte Fagforening, pozwoliły na pozyskanie informacji dotyczących doświadczeń tego kraju w zakresie zapewnienia godnej pracy w sektorze rolnictwa. Praca w rolnictwie i ogrodnictwie w Norwegii obejmuje aktywność we wszystkich działach rolnictwa i zarządzania przyrodą czy inne prace, naturalnie wykonywane w rolnictwie i przemyśle ogrodniczym. Warto zauważyć, że poziom uzwiązkowienia pracowników w Norwegii wynosi ok. 67%, w Polsce odsetek ten jest znacznie niższy. Jest to szczególnie istotne w wypadku zaistnienia problemów z zapewnieniem godnej pracy. Jeśli pracownik należy do związku zawodowego, to związek podejmuje interwencję. Jeżeli jest podpisana umowa zbiorowa, zazwyczaj interwencję podejmuje mąż zaufania w porozumieniu z klubem i z centralą związku. W przypadku gdy dany pracownik nie jest zrzeszony w związkach zawodowych, musi albo zgłosić się do Inspekcji Pracy, albo skonsultować się prywatnie i skorzystać z usług adwokatów, na co wiele osób się nie decyduje ze względu na wysokie koszty. Działalność związków zawodowych jest zatem postrzegana pozytywnie.
Skuteczność związków jest wysoka, pod warunkiem że pracownicy do nich należą i zgłaszają problemy. Istnieje jednakże problem z zapisywaniem się do związków. Dotyczy on szczególnie pracowników sezonowych, którzy przyjeżdżają do pracy na krótko. Sektor rolny w Norwegii cechuje się znacznym udziałem pracy najemnej z zagranicy. Imigranci zarobkowi coraz częściej pracują w norweskich gospodarstwach rolnych. Aby zapewnić godne zarobki i warunki pracy imigrantów zarobkowych, w 2010 r. wprowadzono uogólniony układ zbiorowy.
Masowa imigracja zarobkowa do sektora rolnictwa po rozszerzeniu Unii Europejskiej wywołała dyskusję na temat płac i warunków pracy pracowników sezonowych w rolnictwie. Istniała obawa, że zagraniczni pracownicy rolni mogliby być narażeni na dumping socjalny – znacznie gorsze płace i warunki pracy. Wobec tego w styczniu 2010 r. wprowadzony został uogólniony układ zbiorowy w branży rolniczej i ogrodniczej. Osoby z zagranicy, które przyjeżdżają do Norwegii, aby pracować w branżach, w których istnieje duże zapotrzebowanie na niewykwalifikowaną siłę roboczą, są bardziej narażone na wyzysk. Czynniki takie jak płeć, poziom wykształcenia, narodowość, brak znajomości języka i znajomości prawa oraz niepewne pozwolenia na pobyt i pracę przyczyniają się do narażenia pracowników migrujących na wyzysk w sprawach zawodowych. Imigranci zarobkowi pracujący w rolnictwie zwykle przebywali w Norwegii krótki czas, aby wykonywać prace sezonowe. W ostatnich latach zaobserwowano, że niektórzy pracownicy przedłużają pobyt. Niemniej jednak niezależnie od tego, czy się jest pracownikiem sezonowym, zatrudnionym na umowę o pracę, czy też imigrantem – warunki zatrudnienia zgodnie z norweskim prawem powinny być takie same dla wszystkich. Należy natomiast podkreślić, że występują istotne różnice stawek w różnych branżach, stawki w sektorze rolnym są raczej niższe niż w innych sektorach.
Więcej informacji o projekcie: zzpr-godnapraca.pl.
Supported by Norway through the Norway Grants 2014-2021, in the frame of the Programme „Social Dialogue – Decent Work”. Realizowane ze wsparciem Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog Społeczny – Godna Praca”
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy