Związek zawodowy rolników w Polsce od 1 maja 2020 r. do 31 sierpnia 2022 r. realizuje projekt „Godna praca dla pracowników rolnictwa poprzez dialog społeczny”. Jednym z kluczowych zadań w ramach projektu było zorganizowanie wizyty studyjnej w Norwegii. Wizyta odbyła się w dniach 10-13 kwietnia 2022 r. i wzięło w niej udział sześć osób z Polski – przedstawiciele Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa oraz ekspertka merytoryczna projektu. W wyniku wizyty studyjnej i nawiązania współpracy z norweskim związkiem zawodowym Solidaritet Ekte Fagforening powstały następujące rekomendacje wprowadzenia dobrych praktyk w zakresie godnej pracy w rolnictwie w Polsce:
- Przepisy prawne należy znacząco uprościć i wprowadzić maksymalnie podobne ich rozumienie we wszystkich państwach członkowskich, tak aby ich stosowanie było jasne, spójne i powszechne oraz nie powodowało rozbieżności interpretacyjnych.
- W pierwszej kolejności wskazuje się konieczność znaczącej poprawy dostępu do informacji dla wszystkich stron: w tym pracowników, pracodawców oraz organów administracyjno-kontrolnych. Związki zawodowe mogą w tym procesie odgrywać kluczową rolę. Rola ta jest podkreślana przez ustawodawcę unijnego w specjalnych dyrektywach.
- Należy podkreślić, że bariera językowa stanowi w wielu przypadkach istotną przeszkodę dla pracownika migrującego, a także utrudnia współpracę z osobami czy organami mogącymi udzielić szybkiej i sprawnej pomocy.
- W odniesieniu do polityki informacyjnej związków zawodowych bardzo mocno podkreślana jest konieczność zacieśnienia międzynarodowej współpracy pomiędzy związkami różnych krajów. W celu poprawy przestrzegania przepisów musi istnieć związkowy system informacyjny, niezależny od innych instytucji czy istniejących systemów.
- W ramach współpracy związkowej wart uwagi jest również pomysł wprowadzenia tzw. czasowych związków zawodowych. Miałoby to polegać na tym, że w przypadku migrujących pracowników z Polski, Rumunii, Łotwy czy Litwy właściwa centrala związkowa w danym kraju informowałaby o tym odpowiedni związek zawodowy w kraju, do którego pracownicy są delegowani.
- W działalności związkowej należy też realizować projekty służące dotarciu do pracowników migrujących wraz z udzieleniem im niezbędnych informacji co do ich warunków zatrudnienia w poszczególnych państwach Unii Europejskiej.
- Mając zatem świadomość wielu przeszkód, zarówno prawnych, jak i ekonomicznych, należy działać na rzecz jak najszybszego rozpoczęcia merytorycznych rozmów i dążyć do wprowadzenia w najbliższej przyszłości stosownej regulacji w prawie unijnym. Być może pierwszym krokiem w tym kierunku byłaby możliwość zawierania ponadnarodowych układów zbiorowych pracy, które wprowadziłyby wyższe standardy dotyczące warunków zatrudnienia oraz kwestii wynagrodzenia pracowników objętych układem.
- Związki zawodowe wielokrotnie wypowiadały się na temat zaostrzenia kar, gdyż skala łamania praw pracowniczych przez niektórych przedsiębiorców była rażąca.
- Wskazano również konieczność wprowadzenia szerokiej odpowiedzialności solidarnej, nie tylko w sektorze budownictwa, lecz także w innych sektorach gospodarki, przede wszystkim w celu realnego zabezpieczenia praw pracowników, zwłaszcza prawa do terminowego wynagrodzenia.
- W trakcie rozmów dotyczących eliminowania nadużyć pojawiła się też koncepcja rozpowszechnienia obowiązku posiadania tzw. karty pracownika, w której zawarte byłyby informacje kluczowe i dla samego pracownika, i dla organów kontrolujących na temat pracownika i jego zatrudnienia.
- Należy również brać pod uwagę sprawy związane z ubezpieczeniem społecznym dla pracowników migrujących. Generalna zasada stanowi, że w stosunku do takich osób, pomimo że wykonują one pracę za granicą, stosuje się przepisy ubezpieczeniowe kraju, w którym są one zatrudnione.
- W ocenie uczestników projektu zaproponowane rozwiązania są w pełni uzasadnione, gdyż w Unii Europejskiej nie może istnieć żadna dyskryminacja czy nierówne traktowanie w zatrudnieniu, w szczególności z powodu narodowości pracownika.
- Aparat pomocy powinien być w większym stopniu włączony na wczesnym etapie, gdy wstępne rozmowy są prowadzone przez policję lub inne urzędy, ponieważ mogą one zyskać inną formę zaufania, a tym samym uzyskać dostęp do innych informacji, które dają pełniejszy obraz sytuacji.
- Niezbędna do wzmocnienia pracy przy identyfikowaniu spraw jest też współpraca między aparatem rządowym, aparatem pomocowym i innymi graczami życia zawodowego, takimi jak środowisko biznesowe i związki zawodowe.
Więcej informacji o projekcie: zzpr-godnapraca.pl.
Supported by Norway through the Norway Grants 2014-2021, in the frame of the Programme „Social Dialogue – Decent Work”. Realizowane ze wsparciem Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog Społeczny – Godna Praca”
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy