Pracujcie, wszystko będzie dobrze – zapewniają menedżerowie Amazona. Pracownicy boją się o zdrowie
Centrum logistyczne Amazona w Sadach pod Poznaniem to hala o powierzchni 95 tys. m kw. Pod jednym dachem pracuje tu 11 tys. osób. To obsługa tego magazynu kilka lat temu została mistrzami Europy w pakowaniu i wysyłaniu przesyłek – w ciągu doby przyjęła ich ponad milion, by kolejnej doby je wysłać. Magazyn w Sadach pojawiał się też wiele razy w mediach w kontekście skandalicznych warunków pracy i niskich płac. Tak jest i tym razem.
– Amazon naraża życie dziesiątek tysięcy ludzi, nie tylko nas, ale i naszych rodzin. Boimy się, ale musimy zarabiać – opowiada Tomek, który od czterech lat pracuje w Sadach. – Choć jest pandemia, warunki u nas praktycznie się nie zmieniły. Mało tego, pracy mamy nawet więcej, bo część pracowników z obawy przed zakażeniem poszła na L4. Ci, którzy mają dzieci do ósmego roku życia, mogli wziąć zaświadczenia na opiekę.
Jak na tę sytuację reagują przełożeni? – Na ostatnim spotkaniu przed rozpoczęciem zmiany menedżer mówił tylko o myciu rąk, noszeniu rękawiczek i utrzymywaniu odstępu. A na tym spotkaniu stało koło siebie kilkadziesiąt osób, więc gdzie to całe bezpieczeństwo? – wyjaśnia poirytowany. – Nikt nie sprawdza nam temperatury, osoby chore przychodzą do pracy, kaszlą, kichają, ale przełożeni na to nie reagują.
Magdalena Malinowska z działającej przy Amazonie Komisji Zakładowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Inicjatywa Pracownicza dodaje, że menedżerowie zachowywali się tak jak przed epidemią, czyli nadzorowali pracowników, aby utrzymywali tempo. – Byłam świadkiem wyrzucenia z kantyny i zagonienia do roboty ludzi, którzy po wielu godzinach wysiłku o pierwszej w nocy przyszli napić się wody i chwilę odpocząć.
– W ubiegłym tygodniu wychodzę przed firmę z autobusu i trafiam na kilkadziesiąt osób w palarni – opowiada Tomek. – Przed wejściem spotykam kolejną grupę – to ci, co odpowiedzieli na ogłoszenie o rekrutacji. Idę do szatni, tu ruch mniejszy, bo przyjechaliśmy wcześniej, ale potem w kantynie niby stoły miały być porozsuwane, zamiast czterech krzeseł przy stolikach miały stać dwa, ale przy stolikach nadal siedzi więcej ludzi. Wszystkie działy zaczynają pracę o tej samej godzinie, więc prawie cała zmiana siedzi w dużej kantynie.
Po rozpoczęciu zmiany i po długiej przerwie odbywa się standup, kilkuminutowe spotkanie, podczas którego przełożeni przekazują pracownikom informacje. – Mój dział został podzielony na dwie grupy: zamiast 280 osób na małej przestrzeni w otwartej hali były dwa standupy. Na jednym 110 osób, na drugim 170. Kolejny raz został złamany zakaz gromadzenia się powyżej 50 osób. Na samym początku prowadzący zachęcali nas do podejścia bliżej, żeby nie stać na drodze, która prowadzi do magazynu – relacjonuje Halina. – Amazon się chwali, że porozsuwał stoliki, ale tutaj w każdym miejscu ocieramy się o siebie. Wczoraj wózkiem przewoziłam towar do innego działu i cały czas mijałam się z innymi osobami. Przecież ktoś ten towar musi odebrać. Jeszcze wczoraj był płyn dezynfekujący, ale chusteczek już nie było, a rękawiczki musiałam mieć swoje. Opowieści o tym, jak Amazon troszczy się o nasze bezpieczeństwo, to fikcja.
Nie masz wyjścia, musisz pracować
Halina, żeby dojechać do pracy w Sadach, wstaje o drugiej w nocy, o trzeciej wyjeżdża samochodem na przystanek, z którego tuż przed czwartą odjeżdża zakładowy autobus. Droga w obie strony zajmuje jej cztery godziny. Wraca do domu około siódmej wieczorem. W takich miasteczkach jak jej średnia stawka w gastronomii lub w innych usługach rzadko przekracza 14 zł brutto za godzinę. – W Amazonie dostaję 20 zł brutto. Dojazdy są uciążliwe, ale mam na utrzymaniu rodzinę, więc liczy się każdy grosz – tłumaczy. Nie wyobraża sobie sytuacji, w której straci pracę. – Wszyscy się boimy o nasze zdrowie i życie, ale człowiek nie ogląda się za siebie, tylko zasuwa.
Znaczna część pracowników Amazona w Sadach dojeżdża tak jak Halina autobusami, m.in. z Wałcza, Konina, Gniezna, Wągrowca, Szamotuł i Kościana.
– Autobusy, którymi część z nas pokonuje nawet 100 km, są przepełnione – opowiada Wojtek. – Siedzimy obok siebie. Jak człowiek jest zmęczony po wycieńczającej zmianie, to zasypia i zdarza się, że się osunie na osobę siedzącą obok. Kierowcy odgradzają się od nas taśmą. Obiecano nam, że pojazdy będą dezynfekowane, ale nie można tego potwierdzić.
18 marca pracownicy Amazona opublikowali w internecie zdjęcie wnętrza autobusu, którym dojeżdżają do pracy. Widać odgrodzonego biało-czerwoną taśmą kierowcę i siedzących obok siebie pracowników. Pod spodem komentarz: „Amazon w czasach epidemii: ludzie z całego województwa w autobusach firmowych. Kierowca odgrodzony taśmą, reszta siedzi razem. Zachować 1,5 m odległości? Żart! Tak wygląda zabezpieczenie kierowców i pracowników! W tych warunkach nie jesteśmy w stanie dbać o zdrowie i życie nasze i naszych rodzin, do których wracamy po pracy. Żądamy: 1. Zamknięcia magazynu Amazon jak najszybciej! 2. Zapłacenia 100% za przestój!”.
21 marca Wojtek przesyła mi zdjęcia, na których widać, jak w stołówce część ludzi czeka w kolejce po posiłek, a część siedzi przy stolikach, nieraz obok albo naprzeciwko siebie. Na kolejnym zdjęciu plazmowy monitor z komunikatem dla pracowników: „Krzesła w kantynach są rozłożone tak, aby utrzymać odległość 1 m między osobami”. – I po co to wszystko? Przecież w rzeczywistości wygląda to inaczej – irytuje się Wojtek.
Inna sprawa to tiry przyjeżdżające z towarem. – To kierowcy z całej Europy, ale nikt się tym nie przejmuje – ciągnie Wojtek. – Podobnie jest z towarem, a przecież eksperci mówią, że wirus może się utrzymywać na kartonowych pudłach do trzech dni. I nikt sobie tym nie zaprząta głowy.
Komentarze w sieci pokazują, że w trudnej sytuacji są nie tylko zatrudnieni w Sadach. Jedna z pracownic magazynu Amazona we Wrocławiu 21 marca opublikowała apel o pomoc na facebookowym profilu Inicjatywy Pracowniczej: „Na piątkowej zmianie nocnej pani manager podstawiała mnie oraz innym pracownikom na dziale pack ścianki, które kazała pakować w dwie osoby. I gdzie tu zachowany regulaminowy odstęp? Mało tego, przez całą zmianę wymuszała na każdym pracowniku packu, żeby zwiększyć swoją normę – a przecież wyraźne jest ustalenie o zawieszeniu informacji o ocenie wydajnościowej pracowników. To, co się dzieje ostatnio na packu na zmianach nocnych, jest niedopuszczalne. Dlaczego zamówienia i wysyłka są nadal ważniejsze niż zdrowie? Proszę o pomoc”.
„Zatrudniwszy się w piątek 13 marca w Amazonie, 16 marca rano o 6.00 udałem się do Amazona WRO 2 na dzień zerowy: szkolenia. (…) Szkolenie trwa dziewięć godzin (…). W sali siedzą 52 osoby. 15% na sali oraz przy bramce kicha i kaszle: tylko ja nosiłem czasami maseczkę i rękawiczki, które w takim zagęszczeniu były nieprzydatne. Tam będzie hekatomba”. To wpis jednego z pracowników opublikowany na profilu Inicjatywy Pracowniczej.
23 marca na profilu pojawił się krótki film „Stan epidemii w Amazon”. Nagranie przedstawia scenkę z końca dziennej zmiany. W przejściu do szatni mijają się setki osób. Kwadrans po zakończeniu zmiany odjeżdża autobus pracowniczy. Autorzy nagrania pytają, czy zarząd spółki weźmie za to odpowiedzialność.
W kolejce do kantyny
Rzeczniczka polskiej filii Amazona Magdalena Węglewska zapewnia 24 marca, że firma zareagowała na sytuację bardzo szybko. „Wprowadziliśmy szereg działań, aby zapewnić dalszą obsługę naszych klientów, przy jednoczesnej dbałości o pracowników. Wdrożyliśmy ochronne środki zapobiegawcze (…), w tym zaostrzone wymogi czystości, zachowanie bezpiecznego dystansu (…). Zrezygnowaliśmy ze spotkań organizacyjnych z pracownikami, rozłożyliśmy w czasie godziny zmian i przerw, żeby zmniejszyć liczbę osób korzystających ze stołówki w tym samym czasie. Wprowadziliśmy zmiany związane z rozkładem przestrzennym w budynkach, aby zapewnić pracownikom możliwość zachowania bezpiecznej odległości od siebie (m.in. rozstawiliśmy krzesła i stoły na stołówkach)”, pisze.
– Prawdą jest, że w połowie ubiegłego tygodnia zostały zawieszone standupy, od kilku dni puszczają nam informacje przez radio, ale reszta działań jest pozorowana – tłumaczy Bożena, z którą rozmawiam tego samego dnia. Jej zdaniem sposób wykonywania pracy i warunki higieniczne w zasadzie się nie zmieniły. – Gdy pracuję na dziale pack i stoję na ostatnim stanowisku, to ileś tych stanowisk jest przede mną i te osoby muszą przejść obok mnie do kantyny. Nie ma czegoś takiego jak zachowanie odstępu na metr.
Produkty, które trafiają do działu Bożeny, przechodzą długą drogę. Najpierw są wyładowywane z tira, potem trafiają do sortowni, w kolejnym dziale są wykładane na półki, skąd pobiera je pracownik i dopiero wysyła do działu pack. – Proszę sobie wyobrazić, przez ile rąk przechodzą – nie kryje złości kobieta. – Mamy tylko chusteczki dezynfekujące, którymi można przetrzeć miejsce pracy, ale ich wciąż brakuje.
Kolejnym działaniem prewencyjnym podjętym przez Amazona, jak wynika z deklaracji rzeczniczki, było rozłożenie w czasie zmian i przerw, żeby zmniejszyć liczbę osób korzystających ze stołówki w tym samym czasie. – Tego typu zmiany nie mają sensu. Nawet jeśli pracownicy zaczynają przerwę o innej porze, to żeby w stołówkach było mniej niż 50 osób, musiałoby być kilkanaście przerw – odpowiada Bożena. Zwraca też uwagę, jak problematyczne jest samo dotarcie na stołówkę. – Wczoraj zrobił się zator, część osób wpuścili, część musiała stać na schodach.
Wiklinowe koszyki pierwszej potrzeby
Amazon tłumaczy konieczność nieustającego funkcjonowania magazynów tym, że sprzedaje teraz głównie przedmioty pierwszej potrzeby, co sprawia, że pracownicy nie tylko wypracowują zyski, ale także działają dla dobra wspólnego. „Wielu z naszych klientów nie ma obecnie dostępu do niezbędnych produktów. Chcemy mieć pewność, że będziemy dysponować odpowiednimi zasobami, aby móc zaspokoić ich potrzeby. W chwili obecnej pierwszeństwo dajemy przyjmowaniu i wysyłaniu produktów, które są najbardziej istotne dla naszych klientów”, przekonuje rzeczniczka.
– Przez dziewięć godzin spakowałem prawie tysiąc paczek, ponad 1,2 tys. przedmiotów, wszystkie pierwszej potrzeby – Wojtek nie tai sarkazmu. – To golarki do ubrań, scrabble, inne gry planszowe i komputerowe, piłeczki antystresowe, żele intymne. Z przedmiotów pierwszej potrzeby miałem trzy opakowania papek warzywnych dla dzieci, opakowania witaminy C i 24 rolki papieru toaletowego.
– Wczoraj pakowałam bardzo dużo gier, kosmetyków, kilka paczek napojów, dużo wielkanocnych dekoracji, płyty CD, książki i zabawki. Amazon liczy przede wszystkim zyski, nie przejmując się naszym zdrowiem – potwierdza jego słowa Bożena.
Działacze Inicjatywy Pracowniczej starają się walczyć o prawa pracowników. – Udało się nam wywrzeć presję na spółce, aby zawiesiła cotygodniowe negatywne oceny pracownicze za wydajność. Mamy nadzieję, że pozwoli to zmniejszyć mordercze tempo pracy i da pracownikom więcej możliwości zadbania o zdrowie – relacjonuje Magdalena Malinowska.
Po międzynarodowych naciskach Amazon zadeklarował, że będzie sprzedawał jedynie „produkty pierwszej potrzeby”. – U nas są to także zabawki, ale uważa się za nie chyba większość produktów, bo te, które pakujemy, zdecydowanie nie są niezbędne w czasie epidemii, np. wiklinowe koszyki, dzwonki do rowerów, komiksy. Magazyny, w których są produkty wielkogabarytowe, takie jak telewizory, pralki lub ubrania, działają jak gdyby nigdy nic. Wiemy od naszych kolegów z USA i Niemiec, że u nich jest dokładnie tak samo – dodaje Malinowska.
O tym, że u jednego z pracowników magazynu Amazona w Pawlikowicach stwierdzono zakażenie koronawirusem, 24 marca poinformował lokalny portal EPAinfo.pl, a za nim łódzki oddział „Gazety Wyborczej”. Informację potwierdzili przedstawiciele firmy i sanepid.
Późnym wieczorem 24 marca Tomek przesyła mi kilka zdjęć. Pierwsze pokazuje skupisko ludzi w kantynie, kolejne przedstawia rubrykę „Podziękowania od naszych klientów” z bezpłatnej gazetki wydawanej przez Amazon. A w niej tekst: „Praca z domu, brak wyjścia do supermarketu. Tak długo, jak Amazon będzie dostarczał przesyłki, wszystko będzie dobrze, #COVID 19”.
„Jak człowiek czyta coś takiego, to mu się wszystkiego odechciewa. Czuję się jak na Titanicu”, pisze w SMS-ie Tomek.
Pod koniec marca Amazon rozdzielił dział wysyłki i dział przyjęć, żeby pracownicy, którzy kończyli nocną zmianę, nie spotykali się w jednym miejscu z tymi z dziennej. Miało to zapobiec tłoczeniu się w szatniach i przy wyjściach. Jednak jak mówi mi jeden z pracowników, to nie działa. – Dzisiaj (30 marca) część autobusów z działu wysyłki i działu przyjęć przyjechała praktycznie o tej samej godzinie do Amazona, więc nie udało się uniknąć zgromadzenia pracowników.
Zamknąć usta
7 kwietnia portal Onet podał, że stwierdzono osiem przypadków zachorowań na koronawirusa wśród pracowników Amazona w centrach w Sosnowcu, Kołbaskowie i Pawlikowicach. – Firma nie informuje pracowników, kim są chorzy i w jakim dziale pracowali w ostatnich tygodniach. A dla nas ma to ogromne znaczenie, przecież każdy mógł mieć kontakt z takim człowiekiem. Wszystkiego dowiadujemy się z mediów. A tu chodzi o nasze zdrowie – mówi drżącym głosem jedna z zatrudnionych w Sosnowcu. Dorzuca, że większość ludzi boi się rozmawiać z mediami w obawie przed zwolnieniem.
14 kwietnia brytyjski „Guardian” poinformował o zwolnieniu przez Amazona dwóch osób, po tym jak publicznie potępiły traktowanie przez firmę pracowników magazynu podczas pandemii. Emily Cunningham i Maren Costa ogłosiły, że zostały zwolnione po wewnętrznym rozesłaniu petycji dotyczącej zagrożeń dla zdrowia pracowników.
Protesty i rekrutacja
- Gdy okazało się, że kilka osób zatrudnionych w centrach logistycznych Amazona jest zarażonych koronawirusem, 17 marca odbyły się strajki w dwóch magazynach we Włoszech – w Castel San Giovanni i w Passo Corese.
- Protestowali także pracownicy Amazona w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.
- We Francji wyrokiem sądu zawieszono działalność wszystkich magazynów.
- W USA 250 tys. osób pracuje w 110 magazynach i sortowniach Amazona. Przypadki zarażenia koronawirusem wykryto w 75.
- Amerykańskie media podają, że w marcu Amazon zapowiadał zatrudnienie 100 tys. nowych pracowników, a w kwietniu stworzenie kolejnych 70 tys. nowych miejsc pracy.
Zdjęcie dzięki uprzejmości Radia Poznań
