Kawa u Picassa, cola u Warhola

Londyńskie klimaty – Tate Modern Gallery

Kiedy przekraczasz próg Tate Modern Gallery w Londynie – nowej galerii sztuki współczesnej – czujesz się, jakbyś przechodził na drugą stronę lustra, w inny świat widziany oczami artystów XX wieku: obrazy, rzeźby, filmy, kompozycje wideo, szkice i fotografie. Nazwiska autorów prezentowanych tu prac, mówią same za siebie: Dali, Picasso, Matisse, Rothko i Warhol.
Tate Modern Gallery mieści się w sercu Londynu, w budynku dawnej elektrowni na Bankside nad Tamizą, prawie naprzeciwko katedry św. Pawła.
Sama budowla jest niesamowitą kombinacją przeszłości z nowoczesnością. Oryginalna elektrownia Bankside została zaprojektowana przez sir Giles’a Gilberta Scotta, który był architektem elektrowni Battersea i katedry anglikańskiej w Liverpoolu, jak również słynnych, brytyjskich czerwonych budek telefonicznych. Budynek powstał z 4,5 mln cegieł; w jego centralnej części wznosi się 99-metrowy komin.
W 1980 r. okazało się, że londyńska Tate Gallery nie jest w stanie pomieścić całej ekspozycji na Millbank. Wtedy zrodził się pomysł, aby sztukę powstałą od 1900 r. do dnia dzisiejszego umieścić w nowym miejscu – Tate Modern. Początkowo planowano wybudowanie zupełnie nowego budynku. W końcu ogłoszono konkurs dla architektów na przebudowę Bankside Power Station. Zgłosiło się ponad 70 projektantów z całego świata. Wygrała szwajcarska pracownia Jacques’a Herzoga i Pierre’a de Meurona. Ichni projekt zakładał, by nowa funkcja budynku komponowała się z oryginalnym pomysłem sir Scotta. Najbardziej zauważalną zmianą jest dwukondygnacyjna, szklana struktura głównego holu, sprawiająca, że do wnętrza wpada snop naturalnego światła. Przebudowę rozpoczęto w 1995 r. Dla publiczności otworzono Tate Modern Gallery 12 maja 2000 r. Jej powstanie kosztowało 134 mln funtów. Wrażenie jest naprawdę imponujące.
Planując zwiedzanie Tate Modern, zarezerwuj sobie przynajmniej jeden dzień. Nie warto wpadać tu na chwilę. Stałą ekspozycję stanowi „Kolekcję 2001” zaaranżowaną w zupełnie nowy sposób. Zamiast chronologicznego porządku została pogrupowana tematycznie: krajobrazy, materia, środowisko; martwa natura, przedmiot, prawdziwe życie; historia, pamięć, społeczeństwo; nagość, akcja, ciało. Malarstwo i rzeźbę łączy się z filmem, wideo i fotografią.
Nie sposób opowiedzieć o zgromadzonych w galerii dziełach sztuki. Ekspozycję aktów otwiera wspaniała marmurowa rzeźba Auguste’a Rodina „Pocałunek”. Jest też „Kobieta w naszyjniku” Pabla Picassa, sala Andy’ego Warhola z portretami Marilyn Monroe, Elvisa Presleya i smutną Jackie Kennedy oraz słynną puszką zupy Cambel. Są dzieła Salvadora Dalego, Marka Rothko, Henry’ego Matissa. Można obejrzeć 15-minutowy kontrowersyjny film Louisa Bunuela „Pies andaluzyjski” nakręcony przy współudziale Dalego. Wspaniałe rzeźby i konstrukcje pobudzają wyobraźnię. W tej sztuce widać przemiany, dylematy, upadki i rozwój społeczeństwa XX w.
Ale w Tate Modern jest też miejsce dla ekspozycji czasowych i prac artystów współczesnych z całego świata. Do 5 grudnia można oglądać prace Kathariny Fritsch, a do końca roku surrealistyczną ekspozycję: „Desire Unbound” („Żądza bez granic”).
Tate Modern to nie tylko galeria, ale również świetnie zorganizowane centrum edukacyjne, w którym odbywają się spotkania, dyskusje, odczyty i konferencje. W „study room” udostępniono katalogi, książki i filmy wideo związane z kolekcją Tate Modern i jej twórcami. Za jednego funta można wypożyczyć audioprzewodnik z nagraniami dostosowanymi do wieku i zainteresowań zwiedzającego. Najbardziej popularna wersja „Collection tour” jest dostępna w pięciu językach: angielskim, niemieckim, francuskim, włoskim i hiszpańskim.
Po wyczerpującej wycieczce po Tate Modern można odpocząć we głębokich fotelach. W dwóch kawiarniach (jedna z tarasem widokowym) czekają przekąski oraz kawa z różnych stron świata. Latem trawnik i wszystkie ławki wokół budynku zapełniają się; galeria przyciąga nie tylko turystów – dla młodych londyńczyków to miejsce towarzyskich spotkań. Do dobrego tonu należy umówienie się tu na randkę.
Stała ekspozycja „Kolekcja 2001” jest bezpłatna. Tate Modern Gallery otwarta jest od niedzieli do czwartku w godz.: 10-18, w piątki i soboty: 10-22.