Które ze współczesnych odkryć naukowych jest porównywalne do przełomu kopernikańskiego?

Które ze współczesnych odkryć naukowych jest porównywalne do przełomu kopernikańskiego?

Prof. Michał Kleiber,
prezes PAN
Prawdziwe znaczenie wszelkich osiągnięć naukowych można będzie w pełni ocenić dopiero po wielu latach. Wśród mogących dziś pretendować do miana przełomowych są na pewno:
1. Rozwój informatycznych sieci rozproszonych (szczególnie od momentu stworzenia w 1989 r. podstaw funkcjonowania sieci dokumentów hipertekstowych o nazwie World Wide Web) i pojawianie się coraz to nowych zastosowań tej idei. Dzisiejsi użytkownicy internetu to rosnąca wielomiliardowa społeczność sieciowa o kolosalnym wpływie na rozwój cywilizacji.
2. Opublikowanie dokładnego opisu genomu człowieka, czyli informacji genetycznej zawartej w organizmie. Powinno to stworzyć możliwość określenia skłonności danego człowieka do wielu chorób i wcześniejszego im zapobiegania za pomocą terapii genetycznych.
3. Osiągnięcia badawcze dotyczące komórek macierzystych, czyli mających zdolność do potencjalnie nieograniczonej liczby podziałów oraz różnicowania się na komórki innych typów. Z ludzkimi komórkami macierzystymi wiązane są duże nadzieje na postęp medyczny w postaci terapii komórkowej i medycyny regeneracyjnej, komórki te bowiem teoretycznie mogłyby zastąpić dowolną tkankę, która u pacjenta uległa uszkodzeniu.

Prof. Piotr Garbaczewski,
fizyka teoretyczna, UO
Nie widzę niczego, co można porównać z przewrotem kopernikańskim, rokiem 1905 (annus mirabilis Einsteina) czy narodzinami teorii kwantów w latach 1900-
-1927. Rzecz jasna mamy do czynienia ze znaczącymi odkryciami o charakterze poznawczym (rozmaitej jednak rangi), ale nie ma odkrycia „zmieniającego paradygmaty”. Nie jest nim prawie pewne odkrycie boskiej cząstki Ledermana, czyli bozonu Higgsa, ani ewentualne dalsze odkrycia w CERN. Nie jest też nim na razie hipoteza ciemnej materii i energii. Wydaje się, że współczesne badania wnoszą kolejne elementy do częściowo uporządkowanej (z licznymi lukami) układanki, jaką tworzy niekończące się nigdy poznawanie rzeczywistości.

Prof. Łukasz Turski,
Centrum Fizyki Teoretycznej PAN
Żadne. W tym roku mija 50 lat od opublikowania książki amerykańskiego fizyka i filozofa nauki Thomasa Kuhna „Struktura rewolucji naukowej”, wprowadzającej przyjętą definicję rewolucji w naukach ścisłych i przyrodniczych jako zmianę paradygmatu. W wąskim sensie definicja Kuhna nie odbiega wiele od wcześniejszej tzw. twórczej destrukcji, nagłośnionej przez austriacko-amerykańskiego ekonomistę Josepha Schumpetera. Niektórzy przedstawiciele nauk humanistycznych, społecznych, a nawet medycznych, np. wybitny amerykański lekarz i genetyk Eric Topol, uważają, że eksplozyjny rozwój technologii telekomunikacyjnych i informatycznych spełnia pewne cechy tego ostatniego pojęcia. Jakkolwiek przemiany technologiczne i zmiana geometrii oddziaływań międzyludzkich wynikające z rozprzestrzeniania się internetu są zjawiskiem podobnym do wywołanego przez Gutenberga lub je przewyższającym, nie jest to jednak przemiana naukowa czy światopoglądowa, tak jak kopernikańska.

Prof. Jerzy WoyWojciechowski,
medycyna nuklearna, prezes Polskiego Towarzystwa Lekarskiego
Jest kilka odkryć, które nazwałbym krokami milowymi, a ich liczba z czasem narasta. Od połowy XIX w. obserwuje się postęp coraz gwałtowniejszy. Np. odkrycie mikroskopu przyczyniło się do rozwoju bakteriologii. Nastąpiła era szczepień. Nieznany fizyk odkrył promienie X, zwane dziś rentgenowskimi. Krokiem milowym była pierwsza sztuczna nerka w 1940 r. i pierwsza dializa, również odkrycie wojskowego radaru, które przyniosło też ultrasonograf. Medycyna nuklearna dała postępy w leczeniu nowotworów. Lata 60. to rozwój transplantologii, w tym przeszczepów serca. Lata 70. – Nagroda Nobla za zastosowanie tomografii komputerowej. A potem powstaje rezonans magnetyczny. Od 2000 r. stosuje się operacje laparoskopowe. Nadzieję budzą komórki macierzyste i odkrycie genomu człowieka. Clinton powiedział, że odkryliśmy już sposób, w jaki Bóg stworzył człowieka. A co odkryją moje dzieci i wnuki?
Notował
Bronisław Tumiłowicz

Wydanie: 01/2013, 2013

Kategorie: Pytanie Tygodnia

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy