W poniedziałek 11 marca w kioskach 11 numer tygodnika PRZEGLĄD. Polecamy w nim:
TEMAT Z OKŁADKI
Ratujcie moje dziecko
Kryzysem psychicznym dotkniętych jest aż 20% polskich dzieci i nastolatków – 1,2 mln. Rzecz w tym, że systemu wczesnej prewencji właściwie nie ma, a bez odpowiedniej pomocy w odpowiednim czasie stan dziecka się pogarsza. Innymi słowy, dzieci, które dziś potrzebują psychologa, wkrótce będą potrzebować psychiatry. Tymczasem na 6 mln polskich dzieci i nastolatków przypada ich zaledwie 416 – oznacza to, że większość dzieci potrzebujących pomocy na wsparcie z NFZ liczyć nie może. Te, którym uda się trafić do systemu, dostaną je dopiero w ostateczności – o ile wcześniej nie dojdzie do tragedii. Według badań Eurostatu Polska znalazła się na drugim miejscu w Europie pod względem udanych prób samobójczych dzieci i nastolatków.
KRAJ
Nasi czy wasi?
– Prof. Michał Kulesza opowiadał, że w roku 1991 przedstawiał pierwszemu parlamentowi, wybranemu w wyborach powszechnych (głównie znaleźli się w nim działacze Solidarności), projekt ustawy o służbie cywilnej – wspomina prof. Jolanta Itrich-Drabarek, dyrektor Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego UW. – I co panie posłanki i panowie posłowie na to? „Że nie po to zdobyliśmy władzę, żebyśmy nie mogli wymieniać osób zatrudnionych w administracji”. W związku z tym odrzucono pierwszy projekt ustawy. Nie jest to więc kwestia sztandaru politycznego, każdego polityka służba cywilna uwiera, ponieważ narzuca mu ramy postępowania.
Śmierć zaszczutego wiceprezesa
Mimo że świadek Lidia Staroń podtrzymywała swoją opinię o „grupie przestępczej” działającej w spółdzielni, sąd oddalił większość zarzutów. Po drugiej instancji i kasacji Procyk i pozostali oskarżeni zostali całkowicie uniewinnieni. Wszyscy oprócz Andrzeja Ł. Wiceprezes nie doczekał sprawiedliwości, a wdowa po nim, tak jak jego dorośli już synowie, do tej pory żyje w traumie: – W pierwszych latach po śmierci męża wylałam tyle łez, że mogłabym się w nich wykąpać. On chyba nie wytrzymał tej presji, tej nagonki, nie był odporny psychicznie. Bo nic innego nie przychodzi mi do głowy.
Naszych pomników nie oddamy
Gmina Bircza w województwie podkarpackim ma podwójnego pecha. Na krótko w listopadzie 2017 r. trzykrotna obrona tej miejscowości przed Ukraińską Powstańczą Armią została uhonorowana napisem na tablicy przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Po wypowiedzi przewodniczącego Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej, „że w Polsce na szczeblu państwowym upamiętniani są czekiści”, Bircza zniknęła z tablicy. I nigdy na nią nie wróciła mimo monitów do najwyższych władz Polski i tłumaczeń samorządowców oraz lokalnych historyków. Teraz już prawie od roku birczanie walczą o pomnik jej obrońców, który został objęty ustawą o dekomunizacji.
ZAGRANICA
Czy Słowacy wybiorą kobietę
Zuzana Čaputová, do niedawna szerzej nieznana prawniczka, teraz może zostać pierwszą w historii kobietą na stanowisku prezydenta. Według sondażu firmy Ako z 1 marca na Čaputovą chce głosować niemal 53% Słowaków. Faworytka wyborów promuje się jako bojowniczka o lepsze środowisko życiowe, sprawiedliwość i niezależność wymiaru sprawiedliwości. Od początku cieszyła się ogromnym poparciem wśród słowackich liberałów i młodych wyborców. Jest rozwiedzioną matką dwójki dzieci, akceptuje związki partnerskie homoseksualistów i adoptowanie przez nich dzieci. Nie ma zamiaru wprowadzać na Słowacji zakazu aborcji.
Oregon kontroluje czynsze
Nowe prawo wprowadzone przez demokratyczną gubernator, Katherine Brown, ma zahamować trendy niekorzystne dla najemców. Właściciele lokali nie będą mogli podnieść czynszu o więcej niż 7% rok do roku. Dodatkowo w przypadku decyzji o eksmitowaniu lokatorów będą zobowiązani dać im trzymiesięczne wypowiedzenie, a jeśli chcą natychmiastowej wyprowadzki – wypłacić im równowartość miesięcznego czynszu. Z punktu widzenia europejskiego rynku nieruchomości regulacje te wydają się dość oczywiste, ale w Stanach Zjednoczonych, kraju, który lokatorów nie chroni prawie w ogóle, to prawdziwa rewolucja.
Arousa – włości mafijne
Jak przystoi nowobogackim, capos chcieli mieć wszystko w wielkim stylu. Oubina postawił dwa marmurowe posągi przedstawiające jego i żonę. Kazał też zainstalować kamienną lodówkę. Chciał, żeby pasowała do reszty rezydencji, ale technicy upierali się, że to niemożliwe. Don Laureano przez całe lata bezskutecznie próbował wybudować swoją kamienną chłodziarkę. Marcial Dorado, który w tamtym czasie – z tego, co wiadomo – zajmował się nadal papierosami, wybudował sobie posiadłość w Illa de Arousa i postawił w niej gigantycznego Buddę. To jeszcze nic w zestawieniu z basenem, który znajdował się na szklanym dachu jego salonu.
Fragmenty książki Nacho Carretera „Gram koki. Kolumbijski narkobiznes wchodzi do Europy”
HISTORIA
Ukraińskie ofiary OUN i UPA
Ofiarami OUN i UPA – o czym ich gloryfikatorzy nie chcą pamiętać – stali się także Ukraińcy. Nie mogło być inaczej, ponieważ rzeczywistym celem ruchu było utworzenie państwa totalitarnego, monopartyjnego i homogenicznego narodowościowo. To miała być Ukraina wcale nie niepodległa, samostijna – tym hasłem szermowano, by zdobyć poparcie naiwnych – lecz faszystowska. Oba odłamy OUN, banderowski i melnykowski, nie miały przy tym nic przeciw temu, by taka Ukraina była niemieckim protektoratem. Zginąć więc musieli również ci Ukraińcy, którzy stali na drodze do osiągnięcia tego celu: komuniści, antyfaszyści.
Pracowity jak koń
Fabryki i miasta w coraz bardziej uprzemysłowionej Wielkiej Brytanii i Europie mogły wysławiać korzyści pary, ale nadal opierały się w znacznej mierze na sile napędowej zwierząt, nie tylko w kopalniach, ale do noszenia ładunków, orki i zasilania młynów – żeby wymienić tylko niektóre zajęcia. Lokomotywy parowe dostarczały żywność i towary do stacji końcowych, ale pozostawał problem dalszego transportu, miejscowej dostawy, transportu publicznego. W latach 70. XIX w. miejskie populacje koni wystrzeliły, rosnąc szybciej niż liczba mieszkańców. Ponad 100-tysięczne miasta miały przeciętnie jednego konia na 15 osób. W 1900 r. na Manhattanie pracowało 130 tys. koni.
Fragment książki Briana Fagana „Zażyła więź. Jak zwierzęta kształtowały historię ludzkości”
OPINIE
Priorytety
Od 1 września 80 tys. uczniów stołecznych szkół cofnie się o pół wieku, jeśli chodzi o warunki nauki. Znowu będą gigantyczne klasy i nauka na zmiany. W perspektywie kolejnych lat mogą to być już setki tysięcy ofiar reform – pisze Małgorzata Żuber-Zielicz. – Jeżeli w przygotowaniach nic się nie zmieni, uczniowie będą mieć od września również problemy jeszcze poważniejszej natury. Warszawie brakuje nauczycieli – już dziś ok. 1,6 tys., a w nowym roku szkolnym kilka tysięcy. Oczywiście reforma jest dziełem rządu, ale najbogatsze miasto Polski, jakim jest stolica, stać na to, aby nie odwracać się od własnych dzieci.
Wiosna i „Kler”
Jeśli powiecie, że to tylko film, popatrzcie na premiera i ministrów pląsających modlitewnie u ojca dyrektora. Popatrzcie na ten tłum parlamentarno-rządowy cisnący się do hierarchów. Poczytajcie list abp. Henryka Hosera do naszych parlamentarzystów z groźbami wykluczenia z Kościoła (czyli utraty poparcia), jeśli ośmielą się głosować za in vitro – apeluje Jan Dutko. – To już nie film – to polskie państwo. Teoretyczne?
KULTURA
Od kopytka do Przybory
– Najprostsza sytuacja komiczna to taka, kiedy ktoś się wywraca. Im dostojniej wygląda, tym śmieszniej. Ale to wyzwala śmiech najprostszy, burleskowy. Bywają jednak dwa rodzaje reakcji: jedna taka, że po prostu śmiejesz się z nieszczęśnika, a druga – że kładziesz się obok niego, kiedy się wywraca. Mumiowi bliższa jest ta druga perspektywa, raczej chcemy się kłaść obok i razem śmiać z siebie i tego drugiego – deklaruje Dariusz Basiński z Mumio. – Mumiowatość trzeba poczuć, a ja jestem tego zjawiska przykładem – dodaje Tomasz Drozdek, „oprawca muzyczny” grupy.
Utarczki z miejscowymi kretynami
Julian Tuwim przetrwał pod strzechami do dziś. Zarówno jego wiersze dla dzieci, jak i te poważniejsze wciąż są czytane. Łatwo znajdziemy takich, którzy rozliczają go z wyborów politycznych. Piętnować, kategorycznie oceniać jest znacznie łatwiej, niż zrozumieć. Biograf poety Mariusz Urbanek, próbując udzielić odpowiedzi na pytanie o powody jego związku z komunizmem, wskazał ogromną, powiększoną w czasie II wojny światowej traumę. Wiązała się ona z doświadczeniami z lat II RP.
Qulturalia
ZDROWIE
Oko do wymiany?
– Wymieniamy soczewki na sztuczne. Możemy wymienić rogówkę, ale także dokonać jej przeszczepu od dawcy. Czasami stosujemy sztuczne rogówki, keratoprotezy, ale one nie są całkowicie sztuczne, tylko częściowo. Możemy wymienić ciało szkliste i wstawić substytut ciała szklistego z silikonu, który później się usuwa, a pozostaje płyn fizjologiczny lub gaz – wylicza Jacek P. Szaflik, dyrektor Samodzielnego Publicznego Klinicznego Szpitala Okulistycznego w Warszawie. Dowodzi, że przyszłość chirurgii oka to technologia 3D.
FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Sztandar lewicy wprowadzić!
Bronisław Łagowski: Kto kogo chroni?
Roman Kurkiewicz: Strajki dobre, strajki konieczne
Tomasz Jastrun: Polski krajobraz
Ludwik Stomma: List otwarty do Roberta Biedronia
Edward Mikołajczyk: Był punkt, nie ma śladu
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy