W najnowszym (11/2020) numerze Przeglądu polecamy

W najnowszym (11/2020) numerze Przeglądu polecamy

W poniedziałek 9 marca w kioskach 11 numer tygodnika PRZEGLĄD (dostępny także w wersji elektronicznej). Polecamy w nim:

TEMAT Z OKŁADKI
Kapitalizm w czarnej dziurze tagi
– Transformacja neoliberalna polegała w zasadzie na udostępnieniu wewnętrznego rynku w zamian za umorzenie kredytów zaciągniętych w epoce Gierka. Dziś widać, jakie efekty przyniosła prywatyzacja – zlikwidowano zakłady, które zajmowały się samodzielnym wytwarzaniem finalnych produktów, i zastąpiono je montowniami. Jesteśmy mistrzami dokręcania śrubek! Dwie trzecie polskiego eksportu powstaje w zagranicznych filiach, a tylko 6% zatrudnionych pracuje w przemysłach wysokiej techniki. Tak wygląda bolesna prawda o polskim kapitalizmie – komentuje prof. Tadeusz Klementewicz, autor m.in. książki „Kapitalizm na rozdrożu. Obłęd zysku czy odpowiedzialny rozwój”.

KRAJ
Rodzice swoich rodziców
– Do wszystkiego musiałam dochodzić metodą prób i błędów. Przykładowo – tata zostawił odkręcony gaz, więc usunęliśmy z domu kuchenkę, a ja zaczęłam przynosić wszystkie posiłki i zostawiałam herbatę w termosie. Kupiłam taki z pompką, ale okazało się, że tata nie umie go obsługiwać, więc musiałam wymienić na termos starszego typu. W poszukiwaniu informacji przeczesywałam internet i Facebooka. Niestety, trudno było tam znaleźć jakiekolwiek grupy, gdzie byłby poruszany temat domowej opieki nad seniorami. Założyłam w końcu własną – „Jestem rodzicem swoich Rodziców” – mówi Małgorzata.

Dlaczego młodzi nie chcą żyć?
– Wydaje się nam, że dzieci, które myślą o śmierci, są wycofane, nieśmiałe, źle się uczą. Wcale nie musi tak być. Często cierpią także młodzi ludzie, którzy na pozór mają się dobrze, są uśmiechnięci, żartują, mają przyjaciół, dobrze się uczą. Czas wyzbyć się stereotypów, że smutni są zagrożeni myślami rezygnacyjnymi, a uśmiechnięci na pewno czują się dobrze – apeluje Tomasz Bilicki, koordynator Centrum Interwencji Kryzysowej dla Młodzieży RE-START w Łodzi. – Młodzi są dużo bardziej delikatni, niż nam się wydaje, cierpią, płaczą w ukryciu, żeby nikt nie widział – przekonuje.

Przemilczane zbrodnie i gwałty tagi
Relacja z konferencji Klubu Parlamentarnego Lewicy i „Przeglądu” poświęconej „żołnierzom wyklętym”.

Boży człowiek
Katedry, archikatedry, bazyliki, klasztory i sanktuaria. Czuje się Kaszpirowski pośród krzyży, sutann i dymów kadzideł jak pączek w maśle. (…) – Nasz kościół jest niezwykły. Służył tu ks. Jerzy Popiełuszko. Czy pan doktor wie, kim był ks. Jerzy? Opowiemy… Bardzo prosimy, żeby pan doktor miał u nas seans. Bardzo prosimy… – przy tych słowach ks. Stefan Grelak, sędziwy proboszcz parafii Świętego Stanisława Kostki w Warszawie, mnie w dłoniach biret z purpurową wstążką, znak godności prałata. – Oczywiście, oczywiście… Nie teraz, nie teraz, kiedy będzie czas…

Fragment książki Gabriela Michalika „Kaszpirowski. Sen o wszechmocy”

HISTORIA
Biuro Odbudowy Stolicy tagi
Już w lipcu 1945 r. w Biurze Odbudowy Stolicy pracowało ok. 1,5 tys. osób, głównie architektów i urbanistów, ale także inżynierów różnych specjalności, ekonomistów i prawników. Według Andrzeja Skalimowskiego było to największe biuro architektoniczno-urbanistyczne na świecie. Kierownikiem BOS został 50-letni architekt Roman Piotrowski, związany przed wojną z lewicującą awangardową grupą architektów i plastyków Praesens i lewym skrzydłem PPS, po wojnie członek PPR. Szybki rozwój Biuro zawdzięczało jednak w znacznej mierze rzutkości i operatywności jego zastępcy ds. organizacyjnych, Józefa Sigalina, przedwojennego komunisty i oficera armii Berlinga.

SYLWETKI
O Stanisławie Kani (1927-2020)
Odszedł ostatni z żyjących pierwszych sekretarzy KC PZPR, Stanisław Kania. – Był działaczem politycznym nietuzinkowym i człowiekiem ze wszech miar godnym szacunku. W dziejach Polski Ludowej zapisał się dobrze – wspomina Andrzej Werblan. – Kania był człowiekiem praktycznym. I wszędzie, gdzie się znalazł, patrzył na swoje zadania od strony bardzo praktycznej, jak je wykonać. Bez zbędnej ideologii. To była jego zaleta – twierdzi Józef Tejchma.

ZAGRANICA
To koniec rządów Smeru
W takich chwilach dziennikarze lubią pisać, że skończyła się pewna epoka. W tym wypadku to sformułowanie nie jest na wyrost. Słowacy w wyborach parlamentarnych zdecydowali, że z władzą pożegna się partia Roberta Ficy Smer – sociálna demokracia (Kierunek – Socjalna Demokracja). Rządziła ona tym młodym, istniejącym od 1993 r. – nie licząc epizodu państewka uzależnionego od Hitlera – krajem aż 12 lat. Zdobyła władzę w 2006 r. i rządziła do dziś z krótką przerwą na lata 2010- 2012, kiedy miała większość w parlamencie, ale bez zdolności koalicyjnej.

Bernie i Biden, czyli walka o duszę demokratów
Naprzeciw siebie stoją zamaskowani kowboj i bandyta – chusty na ich twarzach nie pozwalają z daleka odróżnić, kto jest kim. Jeden celuje do drugiego z broni, obaj trzymają się na muszce, wszyscy są w tej sytuacji zakładnikami. To klasyczny Mexican standoff, patowa sytuacja znana z westernów i przechowana w zbiorowej wyobraźni dzięki filmom Tarantina, serialom Netflixa i grom wideo. Z czymś podobnym mamy do czynienia dzisiaj w amerykańskich prawyborach.

Ubóstwo gorsze niż pusty portfel
Na całym świecie wykluczeniem z funkcjonowania zawodowego i edukacyjnego z powodu tzw. ubóstwa miesiączkowego, czyli braku dostępu do artykułów higienicznych i środków medycznych lub do odpowiedniej wiedzy o możliwości i zasadach ich stosowania, dotkniętych jest ponad 500 mln kobiet co miesiąc. Ten rodzaj ubóstwa ma szczególne konsekwencje, bo odbija się na kobietach nie tylko w sposób materialny. Młode dziewczyny nie chodzą do szkoły, a dorosłe kobiety do pracy nie tylko z powodu bólu menstruacyjnego, ale też ze wstydu, że ich stan będzie widoczny dla wszystkich wokół. Nierzadko są również stygmatyzowane.

Z banku do gospodarstwa
– Wizerunek rolnictwa bardzo się zmienił – mówi Raffaele Maiorano, prezes włoskiego stowarzyszenia młodych rolników Confagricoltura. – Teraz jest ono uważane za fajną pracę i dobry sposób na życie. Wielu młodych ludzi, którzy wcześniej zajmowali się finansami lub biznesem, przyjeżdża na wieś i zaczyna uprawiać ziemię albo otwiera wakacyjne kwatery.
Dobrym przykładem jest 33-letni Guido Pallini, który zrezygnował z pracy bankiera inwestycyjnego w Londynie, aby powrócić na rodzinną farmę i zająć się… hodowlą bawołów dających mleko.

ZDROWIE
Kubański lek w walce z koronawirusem w Chinach
25 stycznia interferon alfa-2b, znany pod handlową nazwą Heberon Alfa R, został wybrany przez chińskie ministerstwo zdrowia jako jedno z 30 lekarstw do walki z epidemią COVID-19. Ponieważ na koronawirusa nie ma skutecznej szczepionki, w leczeniu stosuje się połączenie leków przeciwwirusowych z produktami tradycyjnej medycyny chińskiej oraz leki przeciwgorączkowe i inne likwidujące objawy. Produkcja Heberonu Alfa R ruszyła 5 lutego w chińsko-kubańskiej firmie farmaceutycznej Chang- Heber w Changchun w prowincji Jilin w północno-wschodnich Chinach.

PRZEGLĄD ZWIĄZKOWY
Spowolnienie gospodarcze – czy będziemy mądrzy przed szkodą?
Ciągle mamy biednych pracujących, a w związku z tym potrzebę dużych projektów wsparcia socjalnego. Jednakże środki na ten cel pozyskiwane są głównie od pracujących, w formie bezpośrednich i pośrednich danin i podatków, co pomniejsza ich wynagrodzenia, przez co stają się biedniejsi. To kwadratura koła, którą musimy przerwać – dowodzi przewodniczący OPZZ, Andrzej Radzikowski.

KULTURA
Ograniczenie czyni mistrza tagi
– Można tylko się cieszyć, że w Polsce jest coraz więcej reżyserów i producentów, którzy chcą nam opowiadać historie, a nie tylko mówić o swoim talencie – przekonuje Juliusz Machulski, reżyser, producent filmowy, aktor, scenarzysta i dramaturg. – Gdyby ktoś do mnie przyszedł i powiedział: „Panie Juliuszu, może by pan nakręcił »Kilera 3«?”, to może bym zaczął się zastanawiać, czy taka propozycja ma sens. Nie wyobrażam sobie natomiast siebie chodzącego i namawiającego ludzi, żeby sfinansowali „Vabank 3” czy „Seksmisję 2”. Wtedy byłby ze mnie komiwojażer, a nie scenarzysta i reżyser – deklaruje.

Epidemia na ekranie
Wirus, pandemia, masowa śmierć to tematy filmów z każdej półki. Jedno mają wspólne – pokazują kataklizm tak przerażający, że nikt w niego nie uwierzy, póki nie zobaczy. Z kilkudziesięciu romansów, historii familijnych, kryminałów, horrorów i thrillerów z wiodącym motywem epidemii wybrałem 10 filmów, których autorzy starali się raczej zjawisko analizować, niż nim straszyć. Te dzieła wybitnych często twórców rozmawiają ze sobą, uzupełniają się, dopowiadają i tworzą poruszającą panoramę czasu zarazy – pisze Wiesław Kot.

Qulturalia

NAUKA
Lukier na ciemnej materii
– Nie wiemy, czym tak naprawdę jest ciemna materia. Potrafimy za to opisać jej cechy. Wiemy, że nie świeci – a ściślej mówiąc, nie oddziałuje elektromagnetycznie – i dlatego nie możemy jej bezpośrednio zaobserwować. Oddziałuje za to grawitacyjnie, ponieważ ma masę. Co więcej, ciemna materia zdecydowanie dominuje we wszechświecie. Szacujemy, że jest jej pięciokrotnie więcej niż tzw. jasnej materii (zwanej też zwykłą materią), czyli wszystkich planet, gwiazd i galaktyk, gazu i pyłu – wyjaśnia dr hab. Agnieszka Pollo.

OBSERWACJE
Kombinatorzy
Do grona najwybitniejszych – i odnoszących sukcesy – szarlatanów XX w. należał „doktor” John R. Brinkley, lepiej znany współczesnym jako Doktor Koźle Jaja. (…) Gdy zgłosił się do niego pacjent narzekający na spadek sprawności seksualnej, jakoś skończyło się na tym, że wszczepił mu w mosznę dwa koźle jądra. To oczywiście nic nie dało, poza tym, że ów dżentelmen zyskał dodatkową parę jaj (które z czasem zanikły) i odnowione poczucie pewności siebie. Mimo to metoda leczenia impotencji stała się szalenie popularna, rozpropagowana przez agresywną kampanię reklamową i szczęśliwy (dla Brinkleya) zbieg okoliczności: żona jednego z pierwszych pacjentów zaszła w ciążę. (…)

Fragmenty książki Toma Phillipsa „Prawda. Krótka historia wciskania kitu”

FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Solidarnie z Michnikiem tagi
Bronisław Łagowski: Flaki szlacheckie tagi
Roman Kurkiewicz: Grecja pałkarzem Twierdzy Europa
Tomasz Jastrun: Reakcja łańcuchowa
Agnieszka Wolny-Hamkało: Pokaż mapę, Anno

Wydanie: 11/2020, 2020

Kategorie: Kraj

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy