W najnowszym (1/2020) numerze Przeglądu polecamy

Autor: Przegląd | 30 grudnia, 2019

TEMAT Z OKŁADKI
Kocha Kościół, milczy o Bogu
Duża część rodzimych katolików, którzy negatywnie oceniają działalność polityczną księży oraz instytucji kościelnych, zdaje się dziś mówić: „Bóg tak, Kościół nie”. Jarosław Kaczyński, który ceni polityczne zaangażowanie biskupów na rzecz PiS, zdaje się mówić: „Bóg nie, Kościół tak”. I takie postawienie sprawy hierarchów nie razi.
A przecież Kaczyński doskonale wie, jak niebezpieczny jest sojusz tronu i ołtarza. To on przestrzegał na początku lat 90., że najprostsza droga do dechrystianizacji Polski wiedzie przez sojusz Kościoła z prawicowymi partiami, takimi jak ZChN. A dziś najkrótsza droga do dechrystianizacji Polski wiedzie przez PiS. I Kaczyński też to wie. Ale na ołtarzu utrzymania władzy gotów jest złożyć Kościół w ofierze.

PUBLICYSTYKA
Polityczne wzloty, upadki, nadzieje i rozczarowania roku 2019
Jeśli chodzi o kwalifikacje polityczne Małgorzaty Kidawy-Błońskiej, to w Warszawie rozniosła w pył Jarosława Kaczyńskiego. Pani światowa, pełna klasy. Prawdziwej. Dworek, jeden pradziadek prezydent, drugi – premier. W II RP. PiS, które przedstawia się jako genetyczni patrioci, może tylko wyć z rozpaczy. Choć ta historia, która za nią się ciągnie, to i pomoc, i zawada. Bo nie bardzo wiadomo, co poza elegancją i pocztem przodków Kidawa-Błońska do polityki wnosi. Innymi słowy, póki milczy, jest OK, kłopoty mogą się zacząć, gdy zacznie się odzywać.

Coroczny ranking polityków autorstwa Roberta Walenciaka.

KRAJ
Mafia VAT-owska wiecznie żywa
Od początku 2015 r. policja prowadzi niemal 100 postępowań związanych z nielegalnym obrotem lekami i wywożeniem ich z Polski – dotychczas w ciągu prawie pięciu lat udało się postawić zarzuty… 24 osobom. Lawinowo rosnąca szkodliwość tego przestępstwa w interpretacji niektórych jest skutkiem właśnie „rozbicia” mafii paliwowej. Tego jednak, że władza wobec tej samej, chociaż działającej pod inną nazwą mafii jest mniej skuteczna i działa równie opieszale jak każda inna, od przedstawicieli PiS nie usłyszymy.

Prezydent żegnany ze smutkiem
W powyborczy poniedziałek prezydent Nowej Soli Wadim Tyszkiewicz posprzątał swój gabinet i o godz. 17 wyszedł przed budynek urzędu miasta, gdzie już czekało kilkadziesiąt osób. Niektórzy mieszkańcy przyszli z kwiatami. Tak żegnali swojego prezydenta, który wydźwignął Nową Sól z gospodarczej zapaści i sprawił, że miasto stało się wzorem dla innych. – Jesteśmy z pana dumni! Dziękujemy! – usłyszał. Wiele kobiet płakało. Jemu, wydawałoby się twardemu mężczyźnie, głos także się łamał.

Znikające publiczne pieniądze
Wszyscy w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego szepczą o wypływie pokaźnych kwot z kont tej ważnej instytucji państwowej, podległej ministrowi Adamczykowi. Mówi się nawet o 17 mln zł, choć oficjalnie GITD informuje tylko o 50 tys. zł. Dochodzenie w sprawie kradzieży prowadzi wydział do walki z przestępczością przeciwko mieniu Komendy Rejonowej Policji Warszawa III. Chodzi o przestępstwo komputerowe mające na celu „osiągnięcie korzyści majątkowej lub wyrządzenie innej osobie szkody”.

Kiedy praca szuka człowieka
Od 1990 r. poziom bezrobocia nigdy nie był tak niski. – Firmy myślą teraz kategoriami: jak by tu jeszcze obniżyć wymogi, byle tylko pojawił się chętny do pracy. Jakikolwiek. A najlepiej jak najszybciej – mówi Monika Łosiewicz, menedżer ds. rekrutacji w Grant Thornton i wykładowczyni Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. W raporcie pisze nawet: „Zdaje się, że w obecnej sytuacji wystarczy po prostu mieć chęć do pracy i być odpowiedzialnym”.

Malbork – jeden dzień to za mało
Beata Stawarska, zastępca dyrektora ds. marketingu i administracji Muzeum Zamkowego w Malborku, poleca ulicę Grunwaldzką z secesyjnymi kamienicami wciąż czekającymi na renowację. – Na jej rogu, naprzeciwko koszar – mówi – stoi budynek, w którym za czasów niemieckich mieścił się dom schadzek. Dla wojskowych zbudowano tunel, by swobodnie mogli z niego korzystać. Na odkrycie czekają też neogotycka fabryka cygar i inne zabytki.

ZAGRANICA
Nauka (nie) na całe życia
Przyszłością oświaty jest edukacja głęboko spersonalizowana, w której nie będzie ani obowiązkowych przedmiotów, ani nawet samego obowiązku szkolnego. Uczniowie i rodzice będą konstruować własne wykształcenie z dostępnych kursów koncentrujących się na rozwijaniu umiejętności, a nie przekazywaniu wiedzy. W dodatku wiele z tych kursów realizowanych będzie za pomocą narzędzi internetowych, takich jak komunikatory i wideokonferencje. Szkoła jako jeden wielki budynek stanie się nie tylko nieekonomiczna, ale przede wszystkim zbędna.

Reklama trudnej przeszłości
Zamiast negować trudną przeszłość, władze Bośni i Hercegowiny zaczęły jej używać jako fundamentu nowej marki. Od 2008 r. Bośnię promuje slogan „Ciesz się życiem”. W spotach reklamowych widać zarówno meczety, jak i cerkwie, sąsiadujące z nowoczesnymi biurowcami. Towarzyszą im ujęcia robotników pracujących na budowach, często starających się odbudować np. stare mosty. Niemal w każdym wideoklipie Bośniacy próbują pokazać, że są społeczeństwem wielokulturowym – to, co ćwierć wieku temu było przyczyną ludobójstw, dzisiaj jest przedstawiane jako powód do odwiedzenia kraju.

HISTORIA
Narodowcy u Gomułki
Działacze niekomunistyczni, którzy podjęli współpracę z powojennymi władzami, rozumieli znaczenie powrotu Polski nad Odrę i Bałtyk. Był to dla nich świadomy wybór polityczny. Przenieśli swoje idee i dorobek naukowy do nowego państwa, tworzonego przez obce im siły polityczne. Zdawali sobie sprawę z jego ograniczeń i oblicza ideowego. Przeważyło jednak przekonanie o niepowtarzalnej okazji, jaką przyniosła największa w historii klęska Niemiec. Na ich oczach odwracała się karta historii – Polska sięgnęła po ziemie, którymi władała przed dziesięcioma wiekami.

KULTURA
Zło nie ma twarzy potwora
– Zło nie ma twarzy potwora. Ma twarz naszego sąsiada, człowieka, którego mijamy na ulicy. To może być ktoś, kto w innych okolicznościach poda nam rękę, kiedy się poślizgniemy. To dla mnie wstrząsające, bo chciałoby się myśleć, że ktoś zły ma to wypisane na twarzy. Ci ludzie często nie mają świadomości tego, co zrobili – przekonuje Małgorzata Imielska, dokumentalistka, reżyserka filmu fabularnego „Wszystko dla mojej matki”. – W gwałcicielu, z którym się spotkałam, nie było skruchy. „Proszę pani, to zdzira była”, przekonywał.

Nieznośna lekkość picia
Miłośnicy prozy Kurta Vonneguta mogą spróbować Końca Świata Rozkoszy, znanego z „Kociej kołyski”. Powieściowy barman wymyśla ten napój w dniu zrzucenia bomby na Hiroszimę i podaje go ze słowami: „Nigdy nie mów, że nigdy nic dla ciebie nie zrobiłem”. Przepis: 30 ml wódki (w powieści pojawia się Absolut), 20 ml likieru wiśniowego, 20 ml świeżego soku ananasowego, 7 ml miętowego sznapsa, na koniec 30 ml bitej śmietany (35%). Dodać lodu i wstrząsnąć. Może to być idealne rozwiązanie dla tych, którym sylwester i Nowy Rok kojarzy się z przemijaniem i utraconymi szansami. Idealna pozycja na czas zadumy.

Qulturalia

PRZEGLĄD ZWIĄZKOWY
Potrzebna, ale niewykorzystana
Strony pracowników i pracodawców Rady Dialogu Społecznego przyjęły w mijającym roku 17 uchwał. Wszystkie w sprawach merytorycznych. Pokazuje to nieprawdziwość dość powszechnej tezy, że pracodawcy i związki zawodowe mają tylko rozbieżne interesy – pisze Andrzej Radzikowski, przewodniczący OPZZ. Jego organizacja w 2019 r. zgłosiła wiele ważnych inicjatyw, dotyczących m.in. emerytur, wynagrodzeń i podatków.

NAUKA
Co udało się odkryć Polakom w 2019 roku
Naukowcy z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego opracowali nową terapię dla cukrzyków, oznaczoną skrótem TREG. Opiera się ona na modulowaniu komórek układu odpornościowego, a jej skutkiem jest mniejsze ryzyko powikłań oraz możliwość bezpiecznego zmniejszenia dawek insuliny podawanej pacjentom. TREG polega na pobieraniu pewnej ilości komórek działających naprawczo na układ odpornościowy, namnożeniu ich i ponownym wstrzyknięciu pacjentowi. Jest również nadzieją dla profilaktyki przeciwcukrzycowej.

ZDROWIE
Jak nie zachorować na zapalenie płuc
– Najbardziej podatne na zakażenia pneumokokami są dzieci poniżej trzeciego roku życia, bo nie wytwarzają przeciwciał odpornościowych niezbędnych do obrony przed tymi bakteriami, a także osoby powyżej sześćdziesiątki, u których spada odporność. Te grupy powinny się szczepić i przeciw pneumokokom, i przeciw grypie. Zwłaszcza osoby przebywające w dużych zbiorowościach ludzkich: żłobkach, przedszkolach, domach opieki społecznej – apeluje prof. Henryk Mazurek, kierownik Kliniki Pneumonologii i Mukowiscydozy Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy w Rabce.

OBSERWACJE
Całe życie w saunie
Sauna towarzyszyła Finom na każdym etapie życia, dzieci przychodziły w nich na świat, czasami w nich mieszkano, spotykano się, podejmowano ważne decyzje, a także umierano. W saunie również przygotowywano zmarłych do pochówku. Często budowę domu rozpoczynano właśnie od budowy sauny, czasami z powodu braku funduszy również na niej poprzestawano. W pomieszczeniach tych przygotowywano również jedzenie, głównie wędzono w nich mięso oraz ryby.

Fragment książki Aleksandry Michty-Juntunen „Finlandia. Sisu, sauna i salmiakki”

Kiedy Baltazar stał się czarnym królem
Ilu magów przybyło do Dzieciątka? Na malowidłach w katakumbach rzymskich pojawia się ich dwóch, trzech lub czterech. W niektórych regionach Syrii i Armenii wierzono, że mogło ich być dwunastu, tak jak dwunastu apostołów i dwanaście plemion Izraela. Ostatecznie stanęło na trzech, skoro przyniesiono trzy dary. Liczba trzy była niezwykle ważna dla chrześcijan – jako aluzja do Trójcy Świętej. Jednak ciągle nieznane były imiona przybyszów. Po raz pierwszy można było je poznać w VI w., na mozaikach w kościele Sant’Apollinare Nuovo w Rawennie.

FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Na Nowy Rok
Jan Widacki: Schizma po polsku
Roman Kurkiewicz: Sam sobie złożę
Tomasz Jastrun: Spiżowa brama
Wojciech Kuczok: Do zobaczenia
Agnieszka Wolny-Hamkało: Tańsze wersje wszystkiego
Edward Mikołajczyk: Trzeba to anulować