W poniedziałek 7 września w kioskach 37 numer tygodnika PRZEGLĄD (dostępny także w wersji elektronicznej). Polecamy w nim:
TEMAT Z OKŁADKI
Nauka religii, czyli czego?
30 sierpnia minęła 30. rocznica powrotu religii do szkolnych ławek. Dobra okazja, by się zatrzymać i przyjrzeć, jak całkowicie zlaicyzowana przez lata Polski Ludowej szkoła zmieniła się w miejsce, gdzie religia jest przedmiotem uwzględnianym przy obliczaniu średniej ocen i gdzie ponad tysiącu placówek edukacyjnych patronuje Jan Paweł II. I, co ważniejsze, jakie są skutki tego procesu. Czy Kościół katolicki osiągnął zamierzone cele? Czy młodzież – ta współczesna i ta „starsza” – wychowana przez edukację w duchu katolickim, częściej kieruje się zasadami katolickiej moralności? Czy została skutecznie obroniona przed rzekomymi zagrożeniami płynącymi ze świeckiego lub niekatolickiego Zachodu? Tu wątpliwości nie brakuje nawet w samym Kościele.
KRAJ
Dotacje unijne – sposób na życie
W sklepie przyzwoity laptop kosztuje 2,5-3,5 tys. zł. Cena w przypadku pieniędzy „unijnych” rośnie dwu- albo trzykrotnie. Ta sama zasada dotyczy podwykonawstwa. Jeśli dobrze to rozegrano – w gronie przyjaciół – wychodziło się na swoje. „Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej” oraz „Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B” nie miało żadnego wpływu na wzrost innowacyjności polskiej gospodarki. I szybko o tych działaniach zapomniano. Nikt też nie szukał przyczyn klęski ani się nie tłumaczył. Za to rodzimy biznes oswoił się z myślą, że rząd i jego agendy rozdają na lewo i prawo bezzwrotne unijne dotacje na idiotyczne projekty.
MSZ to dziś atrapa
Witold Waszczykowski próbował zachować mocną pozycję ministerstwa, prowadząc agresywną politykę wobec państw Europy Zachodniej, zmieniając ambasadorów, wprowadzając ustawy, które pozwalały wyrzucać urzędników niepasujących do nowych czasów. Skończyło się marnie, Waszczykowski odszedł w niesławie. Czaputowicz próbował łagodzić, szedł na ustępstwa – też skończyło się klęską, w polityce bowiem słabemu inni wchodzą na głowę. Efekt jest taki, że w kierownictwie MSZ nie ma nikogo, kto znałby się na pracy ministerstwa, kto wcześniej w nim pracował lub był na placówce. Są za to ludzie z politycznego nadania, polityczni komisarze swoich środowisk.
Twórcza beznadzieja
– Polskie dziewczęta gorzej o sobie myślą, gorzej siebie postrzegają i są podatne na bardziej destrukcyjne zachowania niż chłopcy. Nie zastanawiamy się, co takiego w społeczeństwie się dzieje, że jest im gorzej – ubolewa Konrad Ambroziak, prezes Fundacji Psycho-Edukacja. – Są poddane większej presji. Oczekiwanie społeczne jest takie, żeby kontrolowały zachowania silniej niż chłopcy. Muszą też o wiele bardziej się starać, żeby osiągnąć to samo co chłopcy. Z drugiej strony spotykają się z nowoczesnym przekazem kulturowym, że dziewczynka nie musi być słaba, może odnosić sukcesy. Takie podejście zwiększa napięcie.
Moja ekologia jest lepsza niż twoja
Mimo publicznych deklaracji samego Wosia, że jest on spadkobiercą myśli i dzieła Jana Szyszki, 1 czerwca powołał przy swoim resorcie konkurencję wobec Ekologicznego Forum Młodzieży – Młodzieżową Radę Ekologiczną. To oczywiście fasada, jak wiele podobnych młodzieżowych rad tworzonych np. przy samorządach terytorialnych, bez realnego wpływu na cokolwiek, poprawiająca wizerunek resortu, a przy okazji będąca subtelną, prawicową alternatywą wobec macek ekoterroryzmu spod znaku Grety Thunberg. Dowcip polega jednak na tym, że kilkudziesięciotysięczny roczny budżet Wosiowej rady nie trafi już na pewno do Ekologicznego Forum Młodzieży, którego jak widać nie da się w pełni kontrolować.
OPINIE
Wojna o Białoruś
Z polskiej perspektywy ważnych jest tylko kilka spraw: stabilny i przewidywalny porządek polityczny na Białorusi, unikanie podsycania konfliktów wewnętrznych, które mogłyby się rozlać poza granice, dbałość o dobre stosunki handlowe między oboma krajami i relacje kulturalne pomiędzy ich społeczeństwami. Zakłada to jednak wzajemne uszanowanie odmienności oraz wyrzeczenie się przez Polskę misjonizmu i protekcjonalnej postawy. Polska nie powinna również ułatwiać awanturniczej i agresywnej polityki mocarstwom zainteresowanym destabilizacją bezpośredniego otoczenia Rosji. Sama nie odniesie z tego żadnej korzyści, natomiast poniesie wymierne koszty polityczne i straty gospodarcze – pisze Jarosław Dobrzański
Dobre podatki to niskie podatki?
Wszystkie państwa OECD mają wysoką progresję podatkową w stosunku do dochodów z pracy w przeciwieństwie do Albanii, Czarnogóry, Rosji i Białorusi, które mają podatek liniowy od płac. Dlatego lewicowa formacja musi się domagać zniesienia podatku liniowego dla przedsiębiorców, jak również ryczałtowych składek zusowskich. Zamiast tego powinna postulować, a w nieodległej przyszłości wdrożyć, realny progresywny system podatkowy, w tym od zysków kapitałowych (dywidend), także przez powiązanie ich z innymi dochodami. Powinien powrócić zniesiony przez PiS podatek spadkowy i podatek majątkowy od nieruchomości (kataster) – dowodzi prof. Tadeusz Klementewicz.
ZAGRANICA
Wielkie odchudzanie Brytyjczyków
63% Brytyjczyków ma nadwagę, a 31% jest klinicznie otyłych. Co więcej, przyczyną co szóstego przedwczesnego zgonu na Wyspach jest brak aktywności fizycznej. Rząd postanowił właśnie zająć się jednym i drugim i zorganizować wielkie odchudzanie. Władze mówią, że chodzi o profilaktykę przed drugą falą pandemii i zadbanie o wydolność systemu opieki zdrowotnej. Argumentację wspierają wyniki nowych badań, które pokazują, że otyłość zwiększa ryzyko zgonu z powodu COVID-19 o prawie 50%. Wyliczono ponadto, że gdyby każdy otyły Brytyjczyk zrzucił teraz 2,5 kg, kraj na opiekę zdrowotną wydałby w ciągu pięciu najbliższych lat o 100 mln funtów mniej.
Wirus krąży, one chorują na bezczynność
Kasia woziła o świcie pielęgniarki i pracowników lotniska. Magda wyprowadzała opalonych gości na krawędź wzgórza – skok w górę, klik, zdjęcie lądowało na Instagramie. Cindy nie chciałaby już wracać do robienia makijażu gwiazdom telewizji. Taksówkarka z Dublina, hotelarka spod Aten i berlińska kosmetyczka. Polskie siłaczki, którym czasem brak sił, nigdy jednak – pomysłów na życie. Przez lata przemierzały emigracyjne szlaki, aż drogę zastąpił im koronawirus.
Kwarantanna – as chilijskiego rządu
Przejście dzielnicy Providencia do drugiej fazy odmrażania wywołało publiczną dyskusję. Według ostatnich danych Ministerstwa Zdrowia szacunki w przypadku Santiago Centro wynoszą 47,3 zakażonych na 100 tys. mieszkańców, podczas gdy w sąsiedniej Providencii – 58,3. Dla wielu to potwierdzenie wcześniejszych teorii o kwarantannie politycznej. Już w kwietniu niezależne media mówiły o nieuzasadnionym z punktu widzenia liczby zakażonych utrzymywaniu zamknięcia tych części stolicy, w których w poprzednich miesiącach odbywały się najsilniejsze protesty.
HISTORIA
Wzburzony ludowy ocean
– Mit się zużył właściwie już na planie Balcerowicza. I zużywa się coraz bardziej. Trochę mi szkoda, że młodzi ludzie, którzy są bardzo wrażliwi na fałsz, jak będą widzieli te wszystkie akademie ku czci Solidarności, będą mieli odruchy wymiotne. A to naprawdę było wydarzenie niezwykłe w skali świata. Szkoda je tak w gnój wdeptać – mówił w 2005 r. PRZEGLĄDOWI prof. Karol Modzelewski, jeden z historycznych liderów opozycji solidarnościowej.
Fragmenty książki „Modzelewski – Werblan. Polska Ludowa” i „Modzelewski. Buntownik”
SYLWETKI
Pan od elementarza i jego tajemnice
Marian Falski to nie była postać przypadkowa. PPS-owiec, mason, rewolucjonista roku 1905, więzień warszawskiej Cytadeli. W II RP urzędnik wysokiego szczebla w Ministerstwie Oświecenia. Zaangażowany w sprawy szkolnictwa i jego upowszechniania chyba jeszcze mocniej niż w pisanie kolejnych wersji „Elementarza”. W Polsce Ludowej w Polskiej Akademii Nauk. Jeden z sygnatariuszy „Listu 34”. Historyjki, za pomocą których uczył nas składać litery, były starannie przemyślane. Na przykład inne podręczniki do nauki czytania z tamtych lat były przesycone odniesieniami do religii, uczyły szacunku dla władzy, księży, krzyża. U Falskiego inaczej – nie ma księdza ani kościoła.
NOWE TECHNOLOGIE
Okulary mierzą temperaturę
Bywa, że maseczki utrudniają oddychanie, nie nadają się do ciągłego używania, no i nie zawsze dobrze się w nich wygląda. Co innego okulary. Stylowe, trwałe i zapewniające bezpieczeństwo w niepewnych czasach. Takie połączenie brzmi jak recepta na idealny gadżet i na pewno przyniesie wielomilionowe zyski. Na to przynajmniej liczą właściciele chińskiego start-upu Rokid, producenta pierwszych na świecie okularów z technologią rozszerzonej rzeczywistości (ang. Augmented Reality – AR) i wbudowanymi czytnikami termicznymi.
KULTURA
Teatr to nie muzeum
– Teatr repertuarowy zawsze będzie sercem Studia teatrgalerii, ale im więcej nowoczesnych i różnorodnych artystów tu pracuje, im więcej nowych form wykuwa się w tym budynku, tym szybciej i bardziej bezpośrednio możemy reagować na przemianę rzeczywistości społecznej, której jesteśmy świadkami. Nowe technologie, spektakl medialny zagarniający prawie wszystko, życie w bagnie bodźców i informacji – to wpływa na rozwój percepcji widzów. Chodzi o to, żeby teatr nie został w tyle, bo wtedy traci kontakt z widzami i staje się muzeum, co oznacza stagnację i koniec żywej sztuki – przekonuje Natalia Korczakowska, dyrektor artystyczna Studia teatrgalerii w Warszawie.
Qulturalia
EKOLOGIA
Sokół (nie)wędrowny
O wadze wrodzonej znajomości trasy przelotu przekonali się boleśnie Niemcy, kiedy próbowali przywrócić u siebie orliki krzykliwe, wsiedlając młode osobniki pochodzące z Łotwy. Wypuszczono kilkadziesiąt młodych ptaków, z których 13 zaopatrzono w nadajniki GPS, dzięki czemu można było śledzić ich dalsze losy. Okazało się, że lot ku afrykańskim zimowiskom rozpoczęły dokładnie wtedy, gdy ptaki z Łotwy, czyli wcześniej niż polskie (wszak ze wschodnich wybrzeży Bałtyku prowadzi dłuższa droga). Co gorsza, skierowały się dokładnie na południe, tak jakby zmierzały z Łotwy nad Bosfor, aż stanęły przed Morzem Śródziemnym.
Fragmenty książki Konrada Malca „Myśliwce. Życie ptaków drapieżnych”
FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Opozycjo, idź do ludzi
Jan Widacki: Ten ciepły człowiek Łukaszenka
Andrzej Romanowski: Ludwik
Roman Kurkiewicz: Nos Kleopatry, wąs Wałęsy, palec Margot
Tomasz Jastrun: Sprawa diabelska
Wojciech Kuczok: Odumarli
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy