W poniedziałek 21 stycznia w kioskach 4 numer tygodnika PRZEGLĄD. Polecamy w nim:
TEMAT Z OKŁADKI
Obrońmy Owsiaka
Z prawicowych portali dowiemy się o Owsiaku, że jest m.in. „hieną cmentarną” i „królem żebraków i łgarzy”, a także „brutalnym manipulatorem, który przywiązuje do swoich propagandowych maszyn oblężniczych chore i kwestujące dzieci”, że to „ludzka glista” albo „kij bejsbolowy postkomuny na zwolenników Polski niepodległej”. W 2016 r. Piotr Lisiewicz pisał: „Owsiak tę samą rolę odgrywa od czasów junty Jaruzelskiego – zawsze uaktywnia się politycznie, gdy postkomunistyczna oligarchia jest poważnie zagrożona” (czyżby postkomunistyczna oligarchia przeżywała kryzys co roku w pierwszej połowie stycznia?). Według Lisiewicza ojciec zomowiec, matka milicjantka i brat ormowiec „mogliby być dumni ze sprawności [szefa WOŚP] w stosowaniu przemocy”.
WYWIAD
Zbrodnia jest łatwa
Prof. Andrzej Leder, filozof kultury i psychoterapeuta, przekonuje, że konieczny jest szerszy namysł nad śmiercią Pawła Adamowicza. – Choćby refleksja nad kręgami przemocy – tej bezpośredniej, dyskursywnej, ale też społecznej, strukturalnej. W Polsce istnieją enklawy przemocy – od ustawek kiboli i „happeningów” narodowców, przez przemoc policji, po eksmisje na bruk i brutalne tłumienie protestów pracowniczych. I nie jest dziwne, że z tych enklaw przemoc czasem się wylewa – mówi.
Rząd boi się rozmawiać
– Domagamy się m.in. płacy minimalnej w wysokości 50% średniej krajowej. Uważamy, że Polska nie będzie się rozwijała, jeśli nie będzie wzrostu wynagrodzeń. Mamy 30 lat gospodarki wolnorynkowej, a pobory – ciągle trzy razy mniejsze niż w Europie – przypomina Jan Guz, przewodniczący OPZZ. – Rządzący uważają, że wiedzą lepiej. Że wygrali wybory, więc wszystko jest ich, wszystko mogą. Być może teraz, przed samymi wyborami, dialog społeczny się poprawi, ale to może być za późno – dodaje.
Teatr nienawiści
– Wielu wyborców opiera się na etykietkach i stereotypach: katola, lewaka, moherowego beretu, zdrajcy, aborcjonisty, leminga itd. Każdemu z tych pojęć przypisuje się kompletny zestaw cech – mówi dr hab. Ewa Marciniak, specjalistka w dziedzinie komunikacji społecznej i psychologii zachowań politycznych. – To dużo załatwia, bo w ten sposób wyborca bez żadnego wysiłku może mieć poczucie, że wie, że jego opinia ma dobre uzasadnienie. Przecież Stefan W., który zaatakował Pawła Adamowicza, także uważał, że wie dobrze, kogo atakuje i dlaczego.
KRAJ
Fikcja pomocy dla Syrii
Formalnie wydatki na pomoc humanitarną znacznie się zwiększyły, przedstawiciele rządu zapominają jednak zaznaczyć, że wzrost ten wynika z podwyższenia obowiązkowych składek na fundusz UE dla uchodźców przebywających w obozach w Turcji. Po odliczeniu składek wsparcie Polski w 2016 r. wynosiło zaledwie 46 mln zł, w 2017 – 60 mln. Przy czym znowu należałoby od tego odliczyć wpłaty na rzecz międzynarodowych organizacji, których jesteśmy członkiem. Na tle skali i potrzeb syryjskich uchodźców wpłacane przez nas kwoty wyglądają jeszcze bardziej żałośnie.
Autobusy pod zielonym napięciem
Dwa miesiące po ukończeniu studiów w 2009 r. na Uniwersytecie Zielonogórskim (kierunek elektrotechnika) we dwóch postanowili założyć firmę. Nie wiedzieli, jak rozwinie się ich działalność, bo przed 10 laty nie było w Polsce mody na samochody elektryczne. Już kilka lat później ładowarki dużej mocy firmy Ekoenergetyka pojawiły się m.in. w Oslo, Helsinkach, Malmö, Barcelonie i Berlinie. Niedawno Polacy podpisali umowę, w ramach której w ciągu dwóch lat mają dostarczyć Paryżowi 90 ładowarek. Wartość kontraktu – 50 mln euro.
ZAGRANICA
Węgry, państwo mafijne
Cała architektura nowego państwa węgierskiego uderza w opozycję przy jednoczesnym zachowaniu pozorów demokracji. Reformy Orbána pozwalają przeciwnikom politycznym na istnienie, ale już nie na rzucenie wyzwania Fideszowi, nie mówiąc o zmianie władzy. Jednocześnie na Węgrzech wciąż odbywają się wybory, okazjonalnie przez kraj przetaczają się protesty, a opozycji raz na jakiś czas udaje się mniejsze lub większe parlamentarne zwycięstwo. Jak chociażby w grudniu, kiedy odsunięte w czasie zostało pierwsze głosowanie nad projektem ustawy o sądach.
Półmetek w atmosferze skandalu
Trump oświadczył publicznie, że nie podpisze żadnej ustawy Kongresu, dopóki ten nie uchwali 5,7 mld dol. na budowę muru granicznego. Prezydent grozi, że jeżeli demokraci nie spełnią jego życzeń, może ogłosić stan wyjątkowy. Demokratyczni kongresmeni wyrazili gotowość przyznania 1,5 mld dol. na tę budowę, ale Trump ich propozycję odrzucił. Rozmowy w Białym Domu były tak napięte, że w pewnym momencie gospodarz uderzył pięścią w stół, po czym wstał i nie pożegnawszy się opuścił gabinet.
Tabletowa konspiracja
– Francuscy uczniowie często mają już dwie komórki. Jedną oficjalną, którą przed lekcją oddają, i drugą, ukrytą w kieszeni, której używają potajemnie pod biurkiem – zdradza 13-letnia Océane. – W ustawie są wpisane wyjątki, np. pozwolenie używania smartfona jako pomocy naukowej w trakcie lekcji. Nie trzeba być wielkim pedagogiem, aby dostrzec, że młodzi z tej luki będą korzystać z naddatkiem i częściej wchodzić na Instagram niż na aplikację z kalkulatorem – sądzi 15-letnia Jacqueline.
Im głębsze cięcie, tym lepiej
Upadłam na ziemię. Wstydziłam się spojrzenia wujka, wstydziłam się ciotki i matki, bałam się spojrzeć siostrze w oczy. Bałam się, że teraz, chociaż byłam obrzezana, wciąż jeszcze nie byłam wystarczająco dobra. Bałam się, że będą mi chcieli odciąć coś jeszcze, tak jak kiedyś mojej siostrze Esther. Dlatego nienawidziłam resztki mojej łechtaczki, mojej waginy i całego obszaru dookoła i wszystkiego, cokolwiek miało z nią wspólnego.
Fragmenty książki Ntailan Lolkoki „Skrzydła dla motyla”
OPINIE
Bogowie, mędrcy i zrzędy
W XVII w. więcej niż 65 lat miało zaledwie 5-6% populacji. W kolejnych stuleciach wraz z postępem medycyny, poprawiającą się jakością żywności i przemianami gospodarczymi spadała liczba urodzeń, przybywało zaś dziadków i babć, którzy żyli coraz dłużej. Obecnie więc seniorzy stanowią niemal jedną piątą społeczeństwa. Co to dla nas oznacza? – zastanawia się Dariusz Łukasiewicz.
KULTURA
Bez bohatera nie ma teatru
Minął rok, co jak zwykle prowokuje do przeglądu, zwłaszcza w PRZEGLĄDZIE. Jak zawsze pojawiają się jakieś sygnały, nowe mody, może trendy. Co przeminie, a co wzrośnie, czas pokaże. Tymczasem zebrałem po kilka plusów i minusów minionego roku teatralnego – zaczyna swoje autorskie podsumowanie Tomasz Miłkowski.
Qulturalia
SYLWETKI
Jakby wygumkowana
Była tak piękna, że mężczyznom odbierało mowę. I tak mądra, błyskotliwa, cięta, że trochę się jej bali. Zrobiła w Telewizji Polskiej wielką karierę. Zaproszenie do programu „Tele-Echo” w czasach PRL było splendorem. Wystąpiło w nim 12,5 tys. rozmówców, ale ani jeden polityk. Program był prekursorem formatu talk-show. Gościł na antenie przez 25 lat, od 1956 r. do 1981 r., i był to wówczas światowy rekord. Irena Dziedzic zmarła 5 listopada 2018 r. Żadne media nie podały informacji o jej śmierci.
EKOLOGIA
Ptasi kalendarz
– Obserwacje migracji ptaków dają wiele do myślenia. Zwiastują przyjście zimna lub ciepła. Dla przykładu bociany pojawiają się w kwietniu kilka dni przed wiosennym ociepleniem – opowiada dr. Andrzej Kruszewicz, ornitolog. Mówi też o tym, że w dobie zmian klimatu przybywają do nas ciepłolubne żołny i że przed kilkoma tygodniami fala ochłodzenia na wschodzie przygnała do nas orzechówki, które zwykle mieszkają w tajdze.
HISTORIA
Profesor Weigl i karmiciele wszy
Jedni wykorzystywali instytut jako bezpieczną skrzynkę kontaktową, inni jako przykrywkę dla pracy w podziemiu. Wśród karmicieli najwięcej było łączników i żołnierzy AK. Pracowali niepełną godzinę dziennie, a mieli dokładnie takie same pomarańczowe ausweisy co etatowi strzykacze i preparatorki. Pozostawało mnóstwo czasu „na zajęcia nie całkiem legalne lub całkiem nielegalne”. Nie brakowało specjalistów od tzw. legalizacji dokumentów.
Fragmenty książki Mariusza Urbanka „Profesor Weigl i karmiciele wszy”
FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Fałszywy rachunek sumienia
Jan Widacki: Polska może być lepsza
Roman Kurkiewicz: Żadne ciszej nad tą trumną
Tomasz Jastrun: Na ostrzu noża
Agnieszka Wolny-Hamkało: Obcy
Edward Mikołajczyk: Radio na bakier z zegarem
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy