W najnowszym (47/2019) numerze Przeglądu polecamy

W najnowszym (47/2019) numerze Przeglądu polecamy

W poniedziałek 18 listopada w kioskach 47 numer tygodnika PRZEGLĄD. Polecamy w nim:

TEMAT Z OKŁADKI
Celibat się żeni
W Kościele każde uchylenie furtki, mówiąc obrazowo, może się skończyć otwarciem wrót. Dlatego konserwatyści czy tradycjonaliści słusznie podejrzewają Franciszka o pewien „spisek”. Do kwestii złagodzenia celibatu w Kościele katolickim synod amazoński podszedł od strony globalnych peryferii – ale nowe zasady będą przecież obowiązywać powszechnie. Czy zatem ów kamyk nie uruchomi lawiny? – pytają.
Dziś to głos krytyków celibatu (lub hipokryzji) jest donośniejszy. Kościół przygotowuje się do zmian, a papież Franciszek chce wykorzystać swój urząd do ich powolnego, acz skutecznego, wdrożenia. Jednak przyglądając się tej debacie z perspektywy Polski, zasadne będzie pytanie, czy to koniec pewnego historycznego procesu, czy dopiero jego początek.

KRAJ
Opozycja rześka jak nigdy
PiS, a dokładnie Zjednoczona Prawica, jest w Sejmie samotne i izolowane. I dysponuje 1% przewagi. Jeżeli więc jest miłe dla opozycji, to nie ze względu na ładną pogodę. Po prostu, znalazło się w takiej sytuacji, że miłe być musi. Dorzućmy do tego jeszcze jedną rzecz – otóż tracąc Senat, PiS straciło jedno z najważniejszych narzędzi, którymi dysponowało w poprzedniej kadencji. Senat ma 30 dni na rozpatrzenie sejmowej ustawy, może ją zmieniać, może nad nią dyskutować, także urządzając publiczne wysłuchanie… Skończył się więc czas nocnego blitzkriegu. A to oznacza, że skończył się też czas nocnych ustaw o Sądzie Najwyższym, o KRS czy ustaw, o których mówiono jeszcze podczas kampanii wyborczej, np. dotyczących mediów. Z zaskoczenia, na ostro, niczego w tym parlamencie nie da się już przeprowadzić.

Nowa historia Janosika według PiS
Wiadomo już, skąd rządzący wezmą pieniądze na 13. emerytury. Zabiorą je ze środków, które przed niespełna rokiem obiecano osobom niepełnosprawnym. Konkretniej – z Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, powołanego ustawą z jesieni 2018 r. Miał on częściowo spełnić obietnicę pomocy dla tej grupy społecznej, złożoną przez rząd po wiosennych protestach jej przedstawicieli w Sejmie. Fundusz ma być również źródłem pieniędzy na renty socjalne i zasiłki pogrzebowe, wypłacane bliskim w przypadku śmierci osób pobierających to pierwsze świadczenie. Do tej pory były one finansowane z budżetu państwa.

Piec gaśnie po wyborach
Do końca tego roku miało być radosne świętowanie 70-lecia Nowej Huty, rocznicy rozpoczęcia budowy największego w Polsce kombinatu metalurgicznego i miasta dla pracujących w nim hutników. W czwartek, 10 października, związkowcy z NSZZ Pracowników ArcelorMittal Poland na konferencji prasowej poinformowali o rządowo-hinduskim spisku. Do wyborów nie będzie wstrzymywana produkcja, a potem dyrekcja huty może robić, co chce. Podali też, że według ich informacji wygaszenie pieca ma nastąpić dwa tygodnie po wyborach, 25 października. Pracę straci 1,2 tys. osób zatrudnionych w części surowcowej huty.

Trudna droga po sprawiedliwość
Tydzień później kolejny list polecony. Tym razem od adwokata Grzegorza P. Domagał się numeru konta. – Oddzwoniłam, tłumacząc, że od tygodnia jest w sądzie pismo, w którym podałam numer konta i zastrzegłam swoje dane adresowe. „Ale skazany już ma pani adres i napisał do pani list”, odpowiedział beztrosko adwokat. „Skąd miał pani adres? No jak to skąd? Z akt sprawy!”, parsknął zniecierpliwiony mecenas. I faktycznie, po kilku dniach dostałam jednozdaniowe przeprosiny – relacjonuje pani Ewa. Postanowiła nie odpuszczać. Czy stróże prawa mogą tak beztrosko obchodzić się z danymi?

ZAGRANICA
Katalońska kość niezgody
W wyborach do Kortezów Generalnych znów wygrała Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (PSOE) dotychczasowego szefa rządu mniejszościowego Pedra Sáncheza. Socjaliści zapewnili sobie 120 miejsc w 350-osobowym Kongresie Deputowanych, czyli o trzy mniej niż w ostatniej elekcji zaledwie siedem miesięcy temu. Wynik ten oznacza, że urzędujący od czerwca 2018 r. premier jest powtórnie skazany na poszukiwanie koalicjanta, by utworzyć rząd większościowy, co obecnie wydaje się zadaniem niezwykle trudnym.

Polonijna szkoła trąci myszką
Coraz bardziej anglojęzyczna i zaaklimatyzowana Polonia masowo opuszcza tradycyjne enklawy polskości w Chicago i na Wschodnim Wybrzeżu, rozjeżdżając się po całej Ameryce. Preferuje kierunek na zachód, bez oporów osiedla się w małych miejscowościach, gdzie nie ma wielu rodaków. Koniec ery dużych polskich szkół, które stać na wynajem lokalu, nadciąga, może nie milowymi, ale i tak wielkimi krokami. Dla młodszej, nowoczesnej Polonii zbyt ścisły związek polskiej szkoły z parafią bywa zaś czynnikiem przesądzającym o tym, by nie posyłać tam dziecka na naukę.

Kanadyjski eksperyment
Na imigrantów z jakiejkolwiek kategorii (a jest ich kilka, m.in. humanitarna, łączenie rodzin) czeka rozbudowany i efektywnie działający system wsparcia – bezpłatne kursy językowe, pomoc w poszukiwaniu pracy, służby socjalne, szkolenia zawodowe. W agencjach pomocy dla imigrantów pracują często sami imigranci, którzy dobrze pamiętają swoje początki i to, jak ważna była wtedy wyciągnięta na czas ręka. Nie jesteś sam, kiedy tu przyjeżdżasz i dostajesz stały pobyt, tzw. papiery. Wszystkim zależy na tym, aby ci się powiodło, bo wtedy będziesz lepszym obywatelem i dla nikogo nie będziesz ciężarem. Proste.

Migracyjne fake newsy
Lider Vox, Santiago Abascal, używał zbrodni z Manresy jako pretekstu do zaostrzenia prawa imigracyjnego i nieprzyjmowania uchodźców z Afryki. Gdy wypominano mu, że sprawcy byli Latynosami, odpowiadał, że sprawa jest dowodem na niezdolność hiszpańskich władz do obrony ich własnych obywateli, wszystko jedno przed kim. Cała ta operacja przyniosła Voxowi skok w sondażach i jeszcze większą rozpoznawalność. Fakt, że została zbudowana na kłamstwie, przestał mieć jakiekolwiek znaczenie.

Kto powiedział Hitler?
– Ruchy neofaszystowskie w Niemczech i Europie nie napędzają się same, karmią się sytuacją wewnętrzną. Gdyby ona na to nie pozwalała, nie miałyby szans na rozwój, na nabieranie dynamiki i radykalizację. Wszelkie zaburzenia i kryzysy, które pozwalają użyć określenia stan wyjątkowy czy sytuacja wyjątkowa, są pożywką do działania – tłumaczy Volker Weiss, badacz skrajnej prawicy w Niemczech. I dodaje, że zasadnicze pytanie dotyczy tego, jak do skrajnych organizacji odniosą się konserwatyści. – Jeśli wejdą w koalicję z ekstremistami, a nie z organizacjami liberalnymi, może się powtórzyć sytuacja z lat 30. XX w.

HISTORIA
Od państwowej do granatowej
Funkcjonariusze granatowej policji reprezentowali różne postawy. Część wykonywała podstawowe obowiązki, a jednocześnie współpracowała potajemnie z Państwem Podziemnym. Według niektórych szacunków kontakty ze strukturami niepodległościowymi utrzymywało nawet 30% policjantów. Wśród nich był Marian Kozielewski, brat Jana Karskiego. Odsetek granatowych kolaborantów historycy oceniają na ok. 10%. Pozostali funkcjonariusze po prostu chcieli przeżyć wojnę. Niektórzy stróże porządku stawali się pospolitymi mordercami.

KULTURA
Muzyka niech łagodzi obyczaje
– Filharmonia Narodowa jest zdecydowanie otwarta dla wszystkich, jednak nie uważam, że to idealne miejsce do dyskusji politycznych i rozwiązywania konfliktów. Niech to się odbywa na wiecach, mityngach, na różnych forach i oczywiście w parlamencie. Muzyka niech łagodzi obyczaje – apeluje Andrzej Boreyko, dyrektor artystyczny Filharmonii Narodowej. – Repertuar filharmoniczny, a także zapraszani tutaj goście, muzycy, dyrygenci i oczywiście publiczność reprezentują różne style i temperamenty. Sądzę, że ich zgodne połączenie jest możliwe.

Qulturalia

EKOLOGIA
Tęsknota za butelkami na wymianę
W 70-tysięcznym szwedzkim mieście Eskilstuna otwarto nietypową galerię handlową. Kupić w niej można jedynie rzeczy używane i naprawione. Katalog produktów jest bardzo obszerny i mieszczą się w nim nie tylko meble, ubrania, rowery oraz książki, ale też oferta RTV i AGD. Choć z tymi sprzętami, mówią prowadzący galerię, jest problem, bo niewiele z nich nadaje się do naprawy. Pomysł bardzo się spodobał, a jego opis krążył po świecie i zmieniał się w tzw. virale w wielu miejscach. Okazuje się, że wylądowaliśmy w świecie konsumpcji tak bezsensownej, że sam pomysł ponownego wykorzystania przedmiotów zepsutych lub dobrych, ale używanych, staje się ideą wywrotową.

ZDROWIE
Test na padaczkę
– W pracowni prof. Łukasiuk zajmujemy się poszukiwaniem metod wczesnej i prostej diagnozy padaczki. Konkretnie poszukujemy biomarkerów padaczki. Wysokie stężenie cukru we krwi jest biomarkerem cukrzycy, my zaś szukamy takiego „dowodu” na występowanie padaczki. I skupiliśmy się na mikroRNA – mówi dr Kinga Szydłowska z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN im. Marcelego Nenckiego. – Zmieniony poziom mikroRNA, widoczny również we krwi, występuje w momencie drgawek lub przed nimi. W ten sposób będziemy mogli stworzyć test krwi, który pozwoli na stwierdzenie padaczki – wyjaśnia.

KSIĄŻKI
Portret myśliciela
Dwa miesiące przed trzecią rocznicą śmierci Zygmunta Baumana (1925-2017) ukazała się pierwsza pełna biografia tego uczonego. Dariusz Rosiak, publicysta „Tygodnika Powszechnego” i Polskiego Radia, napisał książkę bardzo wartościową i odważną, co nie wyklucza kontrowersyjności niektórych tez autora. Dotychczasowa literatura poświęcona Baumanowi skupiała się na analizie jego dorobku naukowego. Rosiak jako pierwszy dał nam kompleksową biografię uczonego, opartą na obszernej literaturze, bardzo starannym wykorzystaniu źródeł archiwalnych, a także wywiadach z 39 osobami, które Baumana znały z różnych etapów jego życia.

Ludwik Stomma: w sercu zawsze maj
Autor dobrze znany czytelnikom z łamów PRZEGLĄDU zaprasza do lektury nowego zbioru swoich felietonów.

Zaczytane mikołajki
Najlepsze książkowe prezenty dla dzieci i młodzieży

FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Gęganie prezydenta
Roman Kurkiewicz: Cicho sza, to nasz, polski terrorysta
Tomasz Jastrun: Wielki strateg ma kłopot
Agnieszka Wolny-Hamkało: Zabawy z mitem
Wojciech Kuczok: Zabójcza miłość

Wydanie: 2019, 47/2019

Kategorie: Kraj

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy