W poniedziałek 18 lutego w kioskach 8 numer tygodnika PRZEGLĄD. Polecamy w nim:
TEMAT Z OKŁADKI
Dziwny jest ten świat
Czesław Niemen kompletnie nie pasowałby do dzisiejszego show-biznesu. Jego muzyka byłaby zbyt trudna, wymagająca, a teksty zbyt wyrafinowane, niemal patetyczne. Mimo wszystko przekaz jego twórczości wciąż jest ważny i aktualny. „Dziwny jest ten świat” wraca za każdym razem, gdy w Polsce dzieje się coś tragicznego, trudnego, podniosłego. Niemen jest nieśmiertelny, bo też nie da się go zastąpić. Dziś trudno zaaranżować jego repertuar na nowo. Po prostu większość utworów bez tego twórcy nie istnieje.
KRAJ
Represje wyceniane na milion
Tłum dziennikarzy przybyłych z całej Polski kłębił się w poniedziałek, 11 lutego, w nowosądeckim sądzie, na parterze ustawiono kamery stacji telewizyjnych. Wszyscy wiedzieli, że ten proces jest bardzo ważny i chodzi tu nie tylko o 1 mln zł dla syna Józefa Kurasia „Ognia”, ale również o interpretację powojennej polskiej historii. Czy „żołnierz wyklęty”, mający na koncie wiele morderstw, kradzieży i gwałtów może być uznany za kogoś, kto działał na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego, i zostać zaliczony do osób represjonowanych?
Kto chronił teczkę Kujdy
Widać na kilometr, że Kazimierz Kujda nie był żadnym istotnym agentem. No cóż, gdy utworzono IPN i zaczęto przesyłać tam teczki, politycy nagle się zorientowali, że zaszkodzić to może ważnym dla nich ludziom. Dlatego w wyniku rozmaitych nacisków i działań niektóre teczki kierowano do zbioru zastrzeżonego. Żeby ich chronić. Ze sprawami wywiadu nie miało to nic wspólnego. Jeżeli tak rzecz się miała z Kujdą, zapytajmy o konkrety. Kto i kiedy skierował jego teczkę do zbioru zastrzeżonego?
Filet z kurczaka kością niezgody
W ubiegłym roku cena kilograma brojlera spadła nawet poniżej 3 zł, co dla hodowców było sytuacją dramatyczną. Istotne znaczenie miał tutaj napływ mięsa drobiowego z Ukrainy, tańszego o 40%. Ta ogromna różnica wynika z prostej przyczyny – tamtejsze hodowle nie spełniają norm narzucanych przez Unię Europejską wszystkim hodowcom ze Wspólnoty i spoza niej. Wszystkim, z wyjątkiem firmy MHP, która jest jedynym ukraińskim eksporterem mięsa drobiowego do Unii. Polityka wzięła górę nad dobrem konsumentów.
Alarm dla telefonu zaufania
Połączenie z prowadzonym przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę telefonem zaufania staje się często kwestią – dosłownie – życia albo śmierci. Dzwonią dzieci w różnym wieku, od kilkuletnich do wkraczających w dorosłość. Opowiadają o lęku, smutku, przemocy, zmęczeniu. Wspólny mianownik to osamotnienie. Tymczasem od 2016 r. pozbawiona rządowych dotacji fundacja znalazła się w finansowej ślepej uliczce. Choć telefon 116 111 ma za sobą 10 lat działania i ponad milion odebranych połączeń, linii grozi zamknięcie. Dla liczących na wsparcie tysięcy dzieci oznaczałoby to ostateczną samotność.
Gwałciciele
Zimno mi się robi, gdy słucham tych słów chłopaczka pucołowatego, wyglądającego niemal dobrodusznie. To on, pupilek swej matki, od 1960 r. żyjącej bez męża, ciężko pracującej od wczesnego rana na chleb dla niego i dwóch jego udanych szczęśliwie braci, powie:
– Co to za gwałcenie, skoro dwa razy je gwałciliśmy.
Gdy odpowiem, że tylko dwa takie przypadki znane są prokuraturze, mówi ze śmiechem triumfującym:
– Jakie dwa, skoro ja sam co najmniej w pięciu takich gwałtach brałem udział.
Fragmenty reportażu z książki Janusza Rolickiego „Lepsi od Pana Boga. Reportaże z Polski Ludowej”
SYLWETKI
W poszukiwaniu zakończenia
– Ja z jednej strony ciągu maszyn, one z drugiej, tak jakoś samorzutnie stanęły. A przecież mogły równie dobrze, a nawet wygodniej, ustawić się inaczej, obok mnie, razem. Może to był przypadek, ale wtedy jakoś mnie to mocno ubodło. I powiedziałem sobie: ja do umacniania ich dystansu ręki nie przyłożę. Bo jeżeli napiszę do gazety, to napiszę o nich, ale także o sobie – tamtym szczeniaku, któremu huk tkalni rozsadzał czaszkę.
Wiedziałem już, że czekają mnie dwa teksty: o Teatrze Robotniczym i o Wojciechu Cabaju – trochę egzaltowanym inteligenckim idealiście trzymającym z robotnikami.
ZAGRANICA
Gangsterska twarz Berlina
Arabowie potrafili szybko się dostosować do rzeczywistości zjednoczonego Berlina. Odtąd skupiali się przede wszystkim na prostytucji oraz ściąganiu haraczy za ochronę, o czym może się przekonać bodaj każdy człowiek, który zapragnie w Neukölln otworzyć własną firmę. Z sutenerstwa, wymuszania i zastraszania płyną dzisiaj miliony, które arabskie rodziny inwestują potem w legalne biznesy, np. w nieruchomości, głównie w krajach swojego pochodzenia. W Libanie czy Turcji wyrastają pałace, których właściciele mieszkają w Niemczech i oficjalnie pobierają pomoc socjalną.
Czy wojsko się zbuntuje?
Dla nikogo nie jest tajemnicą, że to wojsko jest kluczem do przetrwania reżimu Nicolása Madura. W ostatnich dwóch latach ponad 200 wojskowych zatrzymano pod zarzutem zdrady ojczyzny, a część zdezerterowała, ale do rozłamu w armii wiele jeszcze brakuje. Nie wystarczą naciski międzynarodowe, amnestia ani koncyliacyjne wystąpienia opozycji. Przez półtora wieku Wenezuela była rządzona przez wojsko. W przyszłości wielkim wyzwaniem dla kraju będą demilitaryzacja i zmiany w funkcjonowaniu sił zbrojnych. Ale co zrobić, aby wojsko przestało być partią polityczną?
Kto wpada w sieć kłamstw
Badania wskazują na silną korelację między podatnością na dezinformację a stosunkiem do religii. Im bardziej dany użytkownik mediów społecznościowych przyjmuje postawę radykalną wobec religii, tym większą ma podatność na uwierzenie w fake newsy. Prawidłowość ta nie dotyczy jednak ani żadnej konkretnej religii, ani religijnych fundamentalistów samych w sobie. Podobnie jak fanatycy na działanie kłamstw w sieci narażone są osoby, które z religią zagorzale wojują. Innymi słowy, zradykalizowany ateista jest tak samo podatny na fake newsy jak fanatyczny katolik, muzułmanin czy buddysta.
DALEKA BRUKSELA BLISKA LUDZIOM
Krystyna Łybacka znów wyróżniona
Pod koniec stycznia Krystyna Łybacka została nominowana przez pismo „The Parliament Magazine” do nagrody Najlepszy Europoseł w Dziedzinie Edukacji, Kultury i Mediów. Tegoroczna nominacja związana jest z jej działalnością w Komisji Kultury i Edukacji oraz szczególnym uznaniem dla pracy nad raportem dotyczącym modernizacji edukacji w UE. Dokument ten został przyjęty zdecydowaną większością głosów podczas czerwcowej sesji plenarnej w Strasburgu.
NAUKA
Kamienie z Bahry przemówiły
– Odkopać potrafi każdy dureń, a prawdziwa archeologia jest dopiero wtedy, gdy się zrozumie, co to, i opublikuje – przekonuje prof. Piotr Bieliński, autor przełomowych odkryć w Kuwejcie. Jego zdaniem w krajach arabskich jest bezpieczniej niż wieczorem w Warszawie na Ząbkowskiej. – Wrogami byli i są islamiści z ISIS, bo to wrogowie ideologiczni. W Iraku znaleźlibyśmy też wrogów naturalnych, a może „konkurentów”. Mieszkańcy wiosek położonych koło stanowisk archeologicznych dorabiają sobie wydobywaniem na dziko znalezisk. Po prostu rabują naczynia, biżuterię i inne stare przedmioty.
HISTORIA
Mój przyjaciel Boy
Tadeusz Boy-Żeleński miał wiele twarzy. Twarz erudyty, przewodnika po literaturze francuskiej, twarz znakomitego publicysty, bezkompromisowo walczącego o prawdę, a także twarz kpiarza, podchodzącego do życia z dużym dystansem Przeszukując staranniej ślady przeszłości, odkryjemy jeszcze jedną, mniej eksponowaną twarz pisarza: wrażliwego i delikatnego człowieka. Najlepszym dowodem okaże się historia jego przyjaźni ze skromnym robotnikiem Jakubem Wojciechowskim.
KULTURA
Berlinale 2019: lekcja prawdy
Dwa lata temu nagrodzony „Pokot” został uznany za manifest wymierzony w choroby gnębiące dziś ludzkość. Inni odczytali go jako wyraźne stanowisko w wojnie polsko-polskiej. W tym roku Agnieszka Holland wróciła do konkursu głównego Berlinale po raz trzeci. Swoim filmem cofnęła się w nie tak odległą przeszłość, aby pokazać, że historia wciąż się powtarza. Ale punktem odniesienia filmu „Obywatel Jones” pozostała teraźniejszość – doba fake newsów i manipulowania emocjami.
Statuetka za panikę
Tak naprawdę tylko branża pamięta o większości kategorii, w których przyznawane są Oscary. Laureat ma z tego wpis do biografii i uzupełnienie notki w Wikipedii, co potem ułatwia ułożenie nekrologu. Nagrody Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej zostaną rozdane po raz kolejny 24 lutego, zestawimy więc dziś nominacje w kategoriach zupełnie nowych, ale jakże użytecznych. Że to filmy z drugiej linii? Nie szkodzi. Kino od zawsze mnóstwo interesujących rzeczy mówiło mimochodem.
Qulturalia
FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Dostają, co chcą
Bronisław Łagowski: Chiny – renesans i modernizacja
Roman Kurkiewicz: Proszę protestować grzeczniej
Tomasz Jastrun: Nie na miejscu
Edward Mikołajczyk: Koszt narodowej wiagry
Agnieszka Wolny-Hamkało: Kroplówka z kurkumy
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy