Eureka

Eureka

matematyka
Jak wygrać w totka?
Profesor matematyki i statystyki Karl Bosch ze Stuttgartu w ramach programu badawczego finansowanego z budżetu Badenii-Wirtembergii zadał sobie trud obliczenia, jakie jest prawdopodobieństwo trafienia szóstki w totolotku. W tym celu dociekliwy badacz przeanalizował 7,78 mln wypełnionych i oddanych kuponów. Bosch doszedł do konkluzji, że nie pomoże typowanie szczęśliwych liczb lub daty urodzin. Prawdopodobieństwo trafienia szóstki wynosi zawsze mniej więcej 1 do 14 mln. Jest jednak pewien sposób, aby uniknąć dzielenia ewentualnej wygranej z innymi. Należy wybierać liczby nietypowe, tj. unikać typowania po przekątnej lub według wzorów geometrycznych. Wypełniony kupon nie powinien wyglądać ładnie dla oka, najlepiej wybierać liczby chaotycznie – radzi profesor ze Stuttgartu. Jeśli zaś ktoś zamierza zakreślić 19, liczbę popularną, wchodzącą w skład roku urodzin, powinien ją wybrać jako liczbę najniższą.

technologie
Superekologiczny samolot
Nad projektem przyjaznego dla środowiska samolotu pracują naukowcy z Wydziału Inżynierii Kosmicznej Delft University of Technology w Holandii. Najbardziej w oczy rzuca się niecodzienny kształt przypominający raczej latający spodek. Ma on zmniejszyć emisję zanieczyszczeń i poziom hałasu.
Do budowy „zielonego” samolotu mają zostać użyte lżejsze materiały, zwłaszcza włókna szklane. Ze względu na łatwość kształtowania pozwolą one poprawić aerodynamikę maszyny. Należy jednak dopracować technologię, by były one równie odporne na wysoką temperaturę jak stal.
Inżynierowie z projektu CleanEra będą musieli popracować także nad śmigłami, które są dużo bardziej ekonomiczne niż napęd odrzutowy. Problem w tym, że uzyskanie podobnej prędkości za pomocą śmigieł powoduje ogromny hałas. Być może spróbują oni ustawić w jednym rzędzie dwa śmigła kręcące się w przeciwnym kierunku. Prace nad nowym samolotem zaplanowane są na cztery lata. Chyba jednak nawet takie cudo nie rozładuje tłoku na warszawskim Okęciu.

językoznawstwo
Język śląski wpisany do rejestru języków świata
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych wpisała język śląski do swojego rejestru języków świata. Nadano mu oznaczenie „szl”. O rejestrację śląskiego jako odrębnego języka zabiegał Związek Ludności Narodowości Śląskiej. Do wniosku dołączono spis kilkudziesięciu książek i innych publikacji, napisanych po śląsku lub na temat śląskiej gwary. Wpisanie do rejestru to nobilitacja dla mowy śląskiej i sukces Związku Ludności Narodowości Śląskiej, który choć niezarejstrowany przez sąd, działa aktywnie na rzecz kultury Śląska. Biblioteka Kongresu to największa i jedna z najważniejszych tego typu instytucji na świecie. Jej zbiory zawierają ponad 130 mln dokumentów, ponad 29 mln książek, 58 mln rękopisów, poza tym mapy, atlasy, fotografie, mikrofilmy, dokumenty muzyczne i filmy; wszystko w ponad 460 językach.
Warto przypomnieć, że wcześniej instytucja ta zarejestrowała już język kaszubski.

medycyna
Ostrożnie z aspiryną
Aspiryna – najpopularniejszy lek na świecie – zalecana jest przez kardiologów przy kłopotach z krążeniem, stosowana też jako lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Ponieważ zawarty w niej kwas acetylosalicylowy źle działa na przewód pokarmowy i żołądek, powszechnie stosowane były tabletki powlekane, które rozpuszczały się nie w żołądku, ale dopiero w jelicie cienkim. Okazuje się jednak, że także ta forma leku nie jest idealna. Naukowcy z Harvardu w sierpniowym wydaniu „Harvard Heart Letter” zwracają uwagę, że obie formy aspiryny – i zwykła, i powlekana – tak samo negatywnie działają na żołądek. Po rozpuszczeniu powlekanej tabletki w jelicie cienkim kwas acetylosalicylowy trafia do krwiobiegu i wraz z krwią do wszystkich organów, w tym do żołądka. Tu hamuje działanie enzymu cyklooksygenazy-1 (COX-1), który chroni błonę śluzową przewodu pokarmowego. Co prawda każdy organizm inaczej reaguje na aspirynę, warto jednak zwrócić uwagę na to, jak działają na nas powlekane tabletki.

psychologia
Co zrobić z agresją?
Nasze życie to walka – powiedział Eurypides, a tropem tej myśli podąża Jens Weidner, niemiecki profesor pedagogiki i kryminologii z Hamburga, który opracował kurs radzenia sobie z agresją przeznaczony dla przestępców, teraz zaś szkoli menedżerów. Zdaniem Weidnera, nie wystarczy już być asertywnym, choć to cecha bardzo pożądana i ułatwiająca życie. Równie skutecznym motorem działań i efektywnego współżycia z otoczeniem może być agresja, ale tylko ta pozytywna, czyli wewnętrzna energia, która z kolei uaktywnia siłę przebicia. We współczesnym życiu zawodowym, które w znacznej mierze opiera się na silnej konkurencji, a często działaniach bezpardonowych, wygrywa ten, kto potrafi odważnie i skutecznie walczyć o swoje interesy, nie krzywdząc przy tym innych. Poradnik Weidnera podpowiada, jak można wzbudzić w sobie pozytywną agresję, jak bronić się przed niesprawiedliwymi atakami w pracy, właściwie oceniać współpracowników i zdobyć uznanie.

Jens Weidner, Strategia ostra jak pepperoni. Jak konstruktywnie ukierunkować naturalną agresję, tłum Emilia Hahn, Helion, Gliwice 2007

astronomia
Czas na spadające gwiazdy
Sierpień to miesiąc, w którym na niebie można zobaczyć wiele interesujących zjawisk. W połowie miesiąc najlepiej widoczne będą meteory z roju Perseidów. Maksimum ich aktywności przypadnie rano 13 sierpnia, ale warto obserwować niebo w drugiej części nocy z 11 na 12, z 12 na 13 i z 13 na 14 sierpnia. Przy dobrej widoczności będzie można zobaczyć w ciągu godziny nawet kilkadziesiąt spadających gwiazd.
Wcześniej, w nocy z 6 na 7 sierpnia dojdzie do złączenia Księżyca z Marsem. Tej samej nocy przy ciemnym brzegu naturalnego satelity Ziemi będzie można dostrzec Plejady, chyba najsłynniejszą gromadę gwiazd na niebie. Trzeba więc tylko trzymać kciuki za dobrą pogodę.

technologie
Elektryczne auto z supermarketu
Supermarkety Metro w Indiach zamierzają rozpocząć już tego lata sprzedaż nowego czteromiejscowego samochodu Reva i z silnikiem elektrycznym. Przewodniczący firmy Reva Cetan Maini zapewnia, że to auto jest nie tylko ekologiczne, lecz także dziesięć razy tańsze w eksploatacji niż samochód z napędem benzynowym. Reva i ma długość 2,6 m i karoserię z tworzyw sztucznych, zasięg tego pojazdu po jednym ładowaniu akumulatorów wynosi 200 km. Producent zamierza sprzedawać to auto także na europejskich rynkach. Według nieoficjalnych informacji, reva i kosztować będzie 12 tys. euro.

psychologia
Gesty czynią mądrym
Uczniowie, którzy gestykulują podczas nauki, zapamiętują lepiej niż ich rówieśnicy, którzy zdobywają wiedzę bez wykonywania ruchów rękami. Do takiego wniosku doszli amerykańscy psychologowie z uniwersytetu w Rochester. Poddali oni testom dzieci z trzeciej i czwartej klasy. Uczniowie z pierwszej grupy mieli wyjaśnić rozwiązanie zadania matematycznego tylko słowami, dzieci z grupy drugiej – także gestykulując. Po trzech tygodniach dzieciom dano do rozwiązania podobne równanie. Okazało się, że sposób rozwiązania zapamiętało tylko 33% uczniów z grupy „słownej” i aż 90% z „gestykulującej”. Badacze byli zaskoczeni tym wynikiem. „Gestykulacja jest skutecznym sposobem przekazania uczniom podczas lekcji kompleksowych treści”, oświadczyła współautorka studium, psycholog Susan Wagner Cook.

archeologia
Twierdza faraonów
Archeolodzy odnaleźli na półwyspie Synaj ruiny trzech starożytnych twierdz sprzed 3,5 tys. lat. Forty te strzegły wojskowej drogi Horusa, którą armie faraonów z XVIII i XIX Dynastii podążały do Kanaanu i do Syrii. Największa z odkrytych budowli, fort Tharu, ma wymiary 250 na 500 m. Twierdza miała 14 wież oraz solidne mury, których grubość u podstawy sięgała 13 m. Fort otoczony był fosą i miał drewniany most zwodzony. Przypuszczalnie budowniczym tej twierdzy był Totmes III (około 1479-1425 p.n.e.), najbardziej wojowniczy z władców Egiptu, który poprowadził zbrojną wyprawę aż nad Eufrat. Badacze przypuszczają, że na drodze Horusa znajduje się aż 11 fortec faraonów.

zdrowie
Jedzmy ryby!
81% Polek uważa, że spożywanie tłustych ryb morskich pomaga obniżyć poziom cholesterolu – wynika z raportu TNS OBOP przeprowadzonego na zlecenie kampanii „Sekrety kobiecych serc”. I słusznie – makrela, sardynka, łosoś, tuńczyk, śledź, węgorz czy halibut obfitują w korzystne dla zdrowia Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe (NNKT) z rodziny omega-3, które zapobiegają chorobie niedokrwiennej serca, blokują rozwój miażdżycy, mają działanie przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne, obniżają poziom trójglicerydów, redukują ciśnienie tętnicze i przeciwdziałają arytmii serca. Kwasy z rodziny omega-3 znajdziemy także w wysokiej jakości miękkich margarynach, oleju rzepakowym, ziarnach soi oraz orzechach. Mięso ryb to też źródło łatwo przyswajalnego białka oraz fosforu, cynku, selenu, jodu, potasu, wapnia i magnezu. Chude gatunki dostarczają witamin z grupy B, tłuste – zawierają witaminy A i D. Dietetycy zalecają spożywanie ryb morskich przynajmniej raz w tygodniu. Nie należy ich jednak smażyć, tylko piec, dusić lub gotować.

zwierzęta

Wilki w Szkocji?
W szkockich górach nadmiernie rozmnożyły się niemające naturalnych wrogów jelenie. Setki tych zwierząt zjadają pędy i młode drzewka. Naukowcy Erlend Nilsen z uniwersytetu w Oslo i Lee Schofield z Imperial College London dokonali skomplikowanej symulacji komputerowej i opublikowali jej wyniki na łamach magazynu „Proceedings of the Royal Society”. Z artykułu wynika, że jedno stado wilków wystarczyłoby, aby trzymać w szachu żarłoczną zwierzynę płową. Dzięki wilkom mogłyby nawet odrodzić się zniszczone szkockie lasy – argumentują badacze. Nielsen i Schofield twierdzą, że wilki w górach Szkocji mogłyby przynieść miejscowym gminom zyski, chociażby jako atrakcja przyciągająca turystów. Nawet farmerzy owiec nie są przeciwni temu pomysłowi – hodowla zwierząt w Szkocji przestała się opłacać, a za każdą pożartą owcę władze zapłaciłyby odszkodowanie. Przyszłość pokaże, czy basiory po wiekach znów zawyją na Wyspach Brytyjskich.

 

Wydanie: 2007, 32/2007

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy