Wiadomo już, skąd rządzący wezmą pieniądze na 13. emerytury. Zabiorą je ze środków, które przed niespełna rokiem obiecano osobom niepełnosprawnym. Konkretniej – z Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, powołanego ustawą z jesieni 2018 r. Miał on częściowo spełnić obietnicę pomocy dla tej grupy społecznej, złożoną przez rząd po wiosennych protestach jej przedstawicieli w Sejmie.
Niepełnosprawni i ich opiekunowie nie zdążyli się nacieszyć dodatkowymi środkami. Składki na SFWON miały pochodzić z pieniędzy najlepiej zarabiających podatników, pobieranych w postaci tzw. daniny solidarnościowej, stanowiącej 4% kwoty, o którą przekroczą oni milion złotych rocznego dochodu. Część środków trafiała do funduszu również ze składek na Fundusz Pracy.
13 listopada do Sejmu wpłynął jednak projekt poselski przewidujący możliwość finansowania ze SFWON 13. emerytur, obiecanych przez PiS przed wyborami. Aby wszystko się zgadzało pod względem formalnym, przewiduje się zmianę obecnej nazwy funduszu na Fundusz Solidarnościowy (już bez zdefiniowania, którą grupę społeczną miałby wspierać).
– Z funduszu finansowany jest m.in. program dotyczący usług opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych, asystentów dla tych osób czy program tzw. opieki wytchnieniowej – mówi Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, posłanka Lewicy. – Część tych programów została uruchomiona w 2019 r. Jednak w obliczu zapowiedzi zmiany przeznaczenia funduszu – a sądzę, że tak należy ten projekt interpretować, bo w istocie brakuje 10 mld zł na wypłaty 13. emerytur i środki te nigdzie nie zostały zabezpieczone – pojawia się pytanie, w jaki sposób i czy w ogóle te programy będą kontynuowane.
Ustawa o powołaniu funduszu weszła w życie w styczniu 2019 r. Nie upłynął więc nawet rok, a już mamy do czynienia z sytuacją, gdy nie wiadomo, czy jej główny cel zostanie w jakimkolwiek stopniu zrealizowany. Co warto zaznaczyć, pierwsze składki (z daniny solidarnościowej od najbogatszych) miały trafić do funduszu dopiero w 2020 r. Eksperci szacowali, że łącznie (wraz ze składkami z FP) uda się uzbierać ok. 2 mld zł rocznie. Tymczasem przewidywany koszt wypłaty 13. emerytur w 2020 r. to ok. 10 mld zł.
To jednak nie wszystkie cele, które będą finansowane z funduszu, co oznacza, że jeszcze mniej środków – o ile w ogóle cokolwiek – zostanie na wsparcie dla niepełnosprawnych. Fundusz bowiem ma być również źródłem pieniędzy na renty socjalne i zasiłki pogrzebowe, wypłacane bliskim w przypadku śmierci osób pobierających to pierwsze świadczenie. Do tej pory były one finansowane z budżetu państwa.
Agnieszka Dziemianowicz-Bąk: – Oczywiście fundusz nie był spełnieniem wszystkich żądań protestujących opiekunów osób z niepełnosprawnościami i nawet jeśli pozostałby w obecnym kształcie, trudno byłoby powiedzieć, że osoby te są godnie traktowane. Jednak sytuacja, w której sięga się do ich kieszeni, żeby spełnić obietnice bez pokrycia, jest szczególnie przykra. To, co robi teraz PiS, to skłócanie dwóch grup społecznych potrzebujących wsparcia. Działanie antysocjalne i przykład polityki uprawianej pod hasłem, które kiedyś wypowiedział Jarosław Kaczyński do jednej z osób podnoszących kwestię osób niepełnosprawnych: „Prosimy nie przeszkadzać”. Osoby z niepełnosprawnościami nadal są więc traktowane jako te, które można kompletnie zignorować i pominąć.
Posłanka zwraca również uwagę na to, że projekt został złożony przez posłów PiS, nie zaś przez rząd, co zwalnia z obowiązku przeprowadzenia konsultacji społecznych. Złożyła już interpelację do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, by uzyskać odpowiedź, co się stanie ze wspomnianymi programami wsparcia osób niepełnosprawnych. Komentuje także sam pomysł wypłacania dodatkowych świadczeń emerytom: – Zgadzam się, że emerytury powinny być wyższe, bardziej stabilne, ale trzeba powiedzieć, że sama koncepcja trzynastek nie jest systemową poprawą sytuacji emerytów. Wzrost nakładów na świadczenia emerytalne nie powinien być jednorazowym, dodatkowym gestem łaski rządzących.
Fot. Mateusz Włodarczyk/Forum
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy