51% ankietowanych nie wierzy, by obecna władza sprawiedliwie i obiektywnie oceniła PRL Trwa dyskusja na temat oceny PRL. PiS głosiło postulat odnowy moralnej, którego istotnym elementem miała być m.in. nowa polityka historyczna, czyli przywracanie Polakom prawdy o przeszłości, ale także prawne regulacje mające przywrócić poczucie sprawiedliwości dziejowej. Wyborcy nie mogą się skarżyć, że to, co się dzieje w polskim życiu publicznym za sprawą partii prezydenta i premiera, jest dla nich zaskakujące. Programowo, ideowo i propagandowo tak właśnie miało być, a PiS podkreśla, że idee te realizuje z mandatu Narodu. Ci wyborcy, którzy w imię tak rozumianej odnowy moralnej głosowali właśnie na PiS, mogą zapewne czuć satysfakcję. Ci natomiast wyborcy, którzy nie głosowali na PiS lub nie wzięli udziału w ostatnich wyborach parlamentarnych, sądząc po wynikach licznych badań opinii publicznej, zdają się nie akceptować konsekwentnego radykalizmu Prawa i Sprawiedliwości w sprawie rozliczeń nie tylko z PRL, lecz także z III RP. Wskazuje na to niski poziom akceptacji dla Sejmu, rządu, premiera i prezydenta. Jednocześnie sondaże wskazują na dość stabilne poparcie dla PiS, niewiele zazwyczaj odbiegające od wyników uzyskanych w wyborach 2005 r. Może oznaczać to pewien typ utrwalania wpływów wyborczych PiS. Instytutu Badań Społecznych i Międzynarodowych Fundacji im. Kazimierza Kelles-Krauza przeprowadził sondaż na próbie 1015 osób (w ramach badania omnibusowego ośrodka badawczego MARECO POLSKA – kwiecień 2007), w którym chcieliśmy uzyskać odpowiedź na pytania związane ze społeczną oceną nowej polityki historycznej i rozrachunku z PRL. Świadomie zredukowaliśmy zakres pojęciowy naszej ankiety do określeń, za pomocą których świat polityki, przede wszystkim PiS, opisuje istotę i cele swej aktywności. Tymi pojęciami są: lustracja, dezubekizacja i dekomunizacja. W pojęciach tych zamyka się PiS-owski projekt sprawiedliwej oceny i rozrachunku z PRL. Co myślą Polki i Polacy o tych propozycjach i dyskusji wokół nich? Czy ich to interesuje? Czy mają nadzieję na sprawiedliwe i obiektywne oceny? Czy nie obawiają się, że tak realizowany pomysł oceny i rozliczenia PRL może antagonizować społeczeństwo? Pełny raport z badań publikowany jest w kwartalniku „Myśl Socjaldemokratyczna” nr 2 (64) 2007. Instytut, dysponując ograniczonymi instrumentami i środkami, poprzestał na uzyskaniu odpowiedzi na pytania sformułowane powyżej. Materiał empiryczny, który zdobyliśmy, daje bardzo interesujący obraz społeczeństwa polskiego skonfrontowanego z historycznymi rozliczeniami i pomysłami na dziejowe zadośćuczynienie. Ponad połowa respondentów nie interesuje się tą dyskusją. Rozkład odpowiedzi między opcję zdecydowanie nie interesuję się i raczej nie interesuję się jest niemal równy i wynosi odpowiednio 25,2% i 25,1%. Jeśli debata medialna i polityczna toczy się w imię odsłonięcia prawdy historycznej i na jej podstawie dokonania sprawiedliwej i obiektywnej oceny tego okresu, logiczne jest, by w tego typu badaniu zadać pytanie, czy taka ocena jest możliwa. Czy możliwa jest sprawiedliwa i obiektywna ocena okresu PRL w formie realizowanej przez obecne władze? zdecydowanie tak – 4,2% raczej tak – 13,3% raczej nie – 30,7% zdecydowanie nie – 25,4% nie wiem, trudno powiedzieć – 26,4% Aż 56,1% ankietowanych nie wierzy więc, aby w taki sposób, jak to się czyni w obecnie realizowanej debacie, prowadziła ona do sprawiedliwej i obiektywnej oceny PRL. Przeciwnego zdania jest 17,5% respondentów. Poziom braku wiary w obiektywizm i możliwość formułowania sprawiedliwych ocen jest zaskakująco wysoki. W przeciwieństwie do pierwszego pytania naszego sondażu to pytanie ma zdecydowane zabarwienie wartościujące. O ile deklaracja zainteresowania debatą nie określa w żaden sposób stosunku respondenta do jej przedmiotu, to odpowiedzi na zadane powyżej pytanie mają bardzo wyraźne znaczenie interpretacyjne. Z innymi nadziejami i prawdopodobnie z innych powodów część wyborców lewicy deklarowała zainteresowanie dyskusją na temat ocen PRL niż ci wyborcy Prawa i Sprawiedliwości, którzy też złożyli deklarację zainteresowania tą debatą. Poniżej prezentujemy odpowiedzi na to pytanie wyborców poszczególnych partii politycznych. Prawo i Sprawiedliwość zdecydowanie nie – 13,2% raczej nie – 29,7% raczej tak – 23,1% zdecydowanie tak – 17,6% nie wiem, trudno powiedzieć – 16,4% Platforma Obywatelska zdecydowanie nie – 33,9% raczej nie – 37,8% raczej tak – 13,7% zdecydowanie tak – 4,7% nie wiem, trudno powiedzieć – 9,9% Sojusz Lewicy Demokratycznej zdecydowanie nie – 38,5% raczej nie – 24,6% raczej
Tagi:
Sławomir Wiatr
