W ubiegłym roku organizacje pożytku publicznego z tytułu odpisów podatkowych dostały 10 mln zł. Ile będzie w tym roku?
Każdy obywatel może przez sekundę poczuć się ministrem finansów i przeznaczyć część publicznych pieniędzy (a dokładnie 1% własnego podatku dochodowego) na wybrany cel. Trzeba tylko zdecydować się na jedną z ponad 3 tys. organizacji pożytku publicznego, do końca kwietnia przelać na jej konto wyliczoną kwotę i odliczyć tę sumę od podatku wykazywanego w zeznaniu PIT.
Nie wszyscy się dowiedzieli
Pierwszym rokiem podatkowym, za który można było dokonać odpisu 1%, był 2003. Wówczas jednak podatnicy z reguły nie wiedzieli o takiej możliwości, niewiele także było organizacji, które uzyskały status pożytku publicznego (procedury rejestracyjne ruszyły bowiem od 1 stycznia 2004 r., a wpłat można było dokonywać do końca kwietnia). Mimo tych niesprzyjających okoliczności podatnicy odpisali sobie za 2003 r. ponad 10 mln zł. Skorzystało wtedy z tej możliwości zaledwie 80 tys. osób, czyli ok. 0,35% wszystkich płacących podatki. Największy był tutaj udział obywateli najbogatszych, należących do III grupy podatkowej (72,35%), II grupa podatkowa to 22,35% ogólnej kwoty, a I grupa tylko 5,3%.
Według sondaży tegorocznych, o możliwości przekazania 1% podatku słyszało tylko 15% płacących. Wynika z tego, że działaniami promocyjnymi i motywującymi należy objąć pozostałe 85% podatników, którzy nie wiedzą o tej możliwości.
W ubiegłym roku najwięcej na odpisach podatkowych skorzystała Caritas Polska, która w ten sposób zebrała 2,5 mln zł. Na drugim miejscu znalazła się Polska Akcja Humanitarna – 1,6 mln zł, na trzecim był ZHP z kwotą 1 mln, na czwartym Fundacja im. Batorego – 600 tys. zł, na piątym Fundacja Restaurare Basilicam, służąca odbudowie dominikańskiej bazyliki w Lublinie – 101 tys. zł, na szóstym Fundacja Dobroczynności Atlas założona przez lidera na rynku chemii budowlanej, Grupę Atlas, i zajmująca się pomocą dzieciom pokrzywdzonym przez los – 81 tys. zł.
3 tysiące wyciągniętych rąk
W tym roku do walki o pieniądze obywateli przystąpili nowi poważni gracze – Polski Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. W sumie na liście organizacji pożytku publicznego, które mają prawo do korzystania z odpisów podatkowych, znajduje się ok. 3 tys. jednostek.
A jest o co się bić, bo suma otrzymanych pieniędzy może być całkiem pokaźna. 1% podatków tylko od 1% podatników to kwota ok. 3 mln zł.
Anna Wilk z PCK tłumaczy, dlaczego jej stowarzyszenie tak późno wystąpiło o status organizacji pożytku publicznego. – W małej organizacji takie decyzje podejmuje się dużo szybciej, a w naszej strukturze jest 390 jednostek i każda musiała wyrazić zgodę. Mimo intensywnej akcji promocyjnej zachęcającej do wpłat procentów na konta PCK do tej pory głównymi darczyńcami są sami pracownicy instytucji.
Podobnie jest w Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Córka Jerzego Owsiaka wpłaciła na WOŚP 1% podatku, czyli 40 zł, jej tata wpłacił na to samo konto kilkaset złotych. Fundacja Owsiaka nie robiła zresztą specjalnej kampanii promocyjnej. – Dla nas kwoty wpłacane przez podatników mogą być najwyżej uzupełnieniem – dodaje Jerzy Owsiak – ale z pewnością w 2005 r. wykorzystamy je pożytecznie na jeden z naszych programów medycznych, na uczenie pierwszej pomocy.
Jurek Owsiak opisuje perypetie Fundacji WOŚP, która dopiero jesienią ub.r. uzyskała taki zaszczytny status. – Odrzucano nas kilkakrotnie – mówi. – Dominowały względy formalne. Pierwsze pytanie sądu brzmiało: czym się zajmuje organizacja? Ostatnia uwaga dotyczyła tego, że na naszym wniosku po słowie Warszawa nie ma kropki. Wszystko pokornie wyjaśnialiśmy i to trwało kilka miesięcy. W sumie jesteśmy dopiero na dalekim miejscu. Przed nami wśród organizacji pożytku publicznego wpisano np. Towarzystwo Miłośników Tańca z Rzeszowa i dwa kluby szachowe.
1% podatku może posłużyć nie tylko potentatom działalności charytatywnej, bardzo dużym i znanym, lecz także wielu małym, lokalnym organizacjom, w których liczy się każdy grosz. Niektóre prowadzą więc ogólnopolskie kampanie, drukują plakaty i ulotki z numerem konta. Chętni prześcigają się w efektownych hasłach: „Zabierz fiskusowi, oddaj studentowi”, „Pomóż nam – my pomagamy innym” itd. itp.
Harcerze oferują na swoich stronach program komputerowy do wypełniania PIT-u pomagający w sporządzaniu rozliczeń podatkowych. Przy okazji można sobie wydrukować przelew na rzecz ZHP. Ale uwaga, tylko na konto Głównej Kwatery ZHP, jeżeli ktoś chce wspomóc jeden z 400 hufców albo jedną z 17 chorągwi, musi przelew wypełnić ręcznie.
Być może, zadziała siła przyzwyczajenia podatników, nie jest jednak wykluczone, że promocja 1-procentowych wpłat widoczna np. na plakatach PCK, Fundacji Dobroczynnej Atlas, stronach internetowych ZHP czy choćby tygodnika „Przegląd” (my np. zachęcamy do wsparcia Stowarzyszenia Dziennikarzy RP, ale także Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii, Fundacji Anny Dymnej, PKPS, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Zrzeszenia Studentów Polskich itd.) przyczyni się do spopularyzowania tej formy aktywności obywatelskiej i posłuży także tym organizacjom, które nie prowadzą równie intensywnych kampanii.
Dać i pilnować
O nadaniu statusu organizacji pożytku publicznego decydują sądy. O taki status mogą się starać wyłącznie organizacje pozarządowe, z wyłączeniem partii politycznych, związków zawodowych, organizacji pracodawców i samorządów zawodowych oraz innych podobnych struktur.
Istnieje jednak możliwość „wskoczenia na listę organizacji pożytku publicznego”. Organizacje pozarządowe zmieniają w tym celu swoje statuty, aby dostosować je do wymagań ustawy. Jak to zrobić, czytamy na stronach NGO (non governmental organisations). Chodzi o to, by w statucie zapisać właściwy typ działalności społecznie pożytecznej, np. pomoc społeczną, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, wyrównywanie szans tych rodzin i osób, zapewnienie opieki byłym żołnierzom zawodowym, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom, działalność charytatywną, lecz także inne rodzaje aktywności, takie jak podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, działalność na rzecz mniejszości narodowych, ochrona i promocja zdrowia, promocja zatrudnienia, ochrona praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn, wspomaganie przedsiębiorczości, działalność edukacyjna itd.
Według Jurka Owsiaka, przy tak dużej liczbie organizacji pożytku publicznego wpłacający powinni wybierać takie, które dobrze znają, lokalne organizacje, fundacje, firmy, którym mogą patrzeć na ręce. Jego zdaniem, ustawa o 1% jest słuszna, ale nie da się przebadać rzetelności ponad 3 tys. podmiotów o bardzo różnorodnym profilu działania. O to muszą zadbać sami darczyńcy.
*
Jak przekazać 1% w zeznaniu za rok 2004
– radzi Barbara Chodnikiewicz, dyrektor Fundacji Dobroczynności Atlas
Wypełniając zeznanie roczne (PIT) za rok 2004, obliczamy swój podatek dochodowy i wpisujemy tę kwotę w pozycję 180 (PIT-36) lub 110 (PIT-37). Potem obliczamy maksymalnie 1% od tego podatku i wpisujemy tę kwotę w części „Obliczenia zobowiązania podatkowego”, w rubryce „Kwota 1 proc. zmniejszenia z tytułu wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego” odpowiednio w pozycję 181 (PIT 36) lub 111 (PIT 37). O tę sumę zmniejsza się podatek należny urzędowi skarbowemu. Należy pamiętać, aby wpisywaną sumę zaokrąglić do pełnych dziesiątek groszy. Następnie w banku lub na poczcie wpłacamy na konto wybranej organizacji pożytku publicznego kwotę z pozycji 181 lub 111 tytułem: wpłata jeden procent na rzecz organizacji pożytku publicznego. Należy to zrobić pomiędzy 1 stycznia br. a terminem złożenia zeznania podatkowego, w tym roku najpóźniej do 2 maja. Aby skorzystać z odliczenia, konieczne jest posiadanie dowodu wpłaty na rachunek bankowy lub pocztowy wybranej organizacji. Dowód ten przechowujemy przez okres pięciu lat.
Spis wszystkich organizacji pożytku publicznego, które mają prawo do korzystania z odpisów podatkowych, znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości http://opp.ms.gov.pl.
Poczta Polska obniżyła opłatę za wpłatę na rachunek bankowy. Od marca br. wynosi ona 1 zł.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy