Czy Polska była skazana na plan Balcerowicza?
Historycy mają niemały problem z odpowiedzią na pytanie, jak doszło do transformacji ustrojowej w Polsce. O ile historia polityczna doczekała się już wielu opracowań tamtego okresu, o tyle nadal brakuje wyjaśnienia przyczyn i przebiegu radykalnych przemian w gospodarce. Referaty wygłoszone na konferencji pt. „Zakłady pracy na Mazowszu w okresie transformacji po 1989 roku”, zorganizowanej przez Zarząd Mazowiecki Stowarzyszenia „Pokolenia”, z pewnością ułatwią opisanie przemian, które zaczęły się jeszcze przed utworzeniem rządu Tadeusza Mazowieckiego.
Mówił o tym Stanisław Gabrielski, który w tzw. Sejmie kontraktowym brał udział w pracach komisji zajmujących się ustawami społeczno-gospodarczymi. – Nie wolno nam zapominać, że zmiany w ustawie o przedsiębiorstwach wprowadzono jeszcze za rządów Messnera, a zwłaszcza Rakowskiego. Przed powołaniem rządu Mazowieckiego już 3 tys. zakładów działało na prawach spółek, co stanowiło 60% wszystkich firm mających powyżej 100 zatrudnionych. 40% dyrektorów tych przedsiębiorstw zostało szefami owych spółek.
– To oni zyskali na transformacji – powiedział Andrzej Piłat, dawniej działacz polityczny, obecnie prezes Zarządu Głównego Związku Zakładów Doskonalenia Zawodowego. – Otrzymując niemały pakiet udziałów w spółce, a potem odkupując wiele z nich od pracowników, nierzadko przejęli te przedsiębiorstwa, stając się ludźmi majętnymi. A dziś robią dużo, by nikt nie kojarzył ich z PRL czy partią.
Z zainteresowaniem spotkało się wystąpienie Elżbiety Ciborskiej poświęcone prywatyzacji mediów, która przyczyniła się do marginalizacji lub całkowitego upadku zasłużonych tytułów prasowych. Referentka stwierdziła, że tylko dwa tytuły: „Przegląd”, dawniej „Przegląd Tygodniowy”, i „Przegląd Techniczny”, zachowały wysoki poziom tekstów, nie skomercjalizowały się.
Historyków Zespołu Górniczo-Energetycznego Bełchatów z pewnością zainteresuje referat Bolesława Herudzińskiego, który w rzeczowy i udokumentowany sposób przedstawił różnego rodzaju zabiegi wielu osób i grup, w tym Solidarności, by sprywatyzować ten zakład, który jest przecież najważniejszym gwarantem bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju.
Czy Polska była skazana na plan Balcerowicza, czy pegeery musiał spotkać taki los, w jaki sposób Solidarność przyspieszyła transformację? Na te pytania łatwiej będzie odpowiedzieć po lekturze referatów, bo organizatorzy konferencji planują wydanie ich drukiem.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy