Ratujcie moje dziecko

Ratujcie moje dziecko

600 tys. dzieci i nastolatków wymaga pomocy psychiatrycznej

Zaczęło się dwa lata temu: wcześniej dość towarzyski i lubiący szkołę chłopiec teraz opuszcza się w nauce. Staje się na zmianę apatyczny i agresywny, sprawia trudności wychowawcze. Matka 13-letniego Łukasza – tak chłopiec ma na imię – z początku sądzi, że zmiana w jego zachowaniu ma związek z okresem dojrzewania. Kiedy jednak do nietypowych zachowań dziecka dochodzą lęki – Łukasz miewa koszmary, boi się chodzić do szkoły, poważnie się niepokoi. Szuka pomocy najpierw u szkolnej psycholożki – kończy się na 20-minutowej pogadance o nagrodach i karach. Tymczasem Łukasz coraz bardziej się zamyka, ma coraz gorsze oceny. Matka zgłasza go do rejonowej poradni psychologiczno-pedagogicznej, ale jest koniec roku szkolnego, więc na najbliższą konsultację trzeba czekać co najmniej do września. Po kilku wizytach – zajmujących łącznie ponad pół roku – dowiaduje się, że nie ma powodu do obaw, syn nie ma przecież dysgrafii ani dysleksji, inteligencja w normie.

Żeby zapisać dziecko do psychologa w placówce NFZ, musi mieć skierowanie od lekarza – zdobywa je wprawdzie stosunkowo szybko, ale na wizytę znowu trzeba czekać. Kiedy już dochodzi do konsultacji, psycholożka odsyła chłopca do psychiatry. Najbliższy dostępny w poradni termin przekracza rok. Prywatnie – kilka miesięcy, jednak pełna diagnoza będzie wymagać więcej niż jednej wizyty. Znowu czekanie. Tymczasem złe samopoczucie nastolatka z miesiąca na miesiąc zdaje się pogłębiać, Łukasz przestaje z kimkolwiek się spotykać, mówi: „jestem najgorszy” albo „nie chcę żyć”.

– Boję się, że syn coś sobie zrobi – Justynie, matce nastolatka, łamie się głos. – Od kiedy zaczęłam szukać pomocy, minęło prawie półtora roku. Gdziekolwiek się zwracam, trafiam na mur. Sama jestem na lekach uspokajających, inaczej nie dałabym rady.

Kryzysem psychicznym dotkniętych jest aż 20% polskich dzieci i nastolatków – 1,2 mln. Z kolei, według danych cytowanych m.in. przez rzecznika praw dziecka, ponad 9% dzieci i młodzieży zmaga się z zaburzeniami wymagającymi wsparcia psychiatry. To 600 tys. osób w wieku rozwojowym. – Te 20% to dzieci zmagające się z problemami wymagającymi jakiejś zewnętrznej interwencji, choćby psychologicznej lub pedagogicznej. Rzecz w tym, że systemu wczesnej prewencji w Polsce właściwie nie ma. Tylko niewiele ponad 10% szkół zatrudnia psychologów, a poradnie psychologiczno-pedagogiczne rzadko prowadzą działania terapeutyczne. Powiatowe centra pomocy rodzinie zajmują się z kolei warunkami socjalno-bytowymi dziecka, a nie jego zdrowiem psychicznym. A bez odpowiedniej pomocy w odpowiednim czasie stan dziecka się pogarsza – wyjaśnia prof. Tomasz Wolańczyk, ordynator Oddziału Psychiatrii Wieku Rozwojowego z Dziecięcego Szpitala Klinicznego na ul. Żwirki i Wigury w Warszawie. – Wtedy dziecko teoretycznie powinno trafić do systemu opieki psychiatrycznej. Tylko że ten system nie działa.

Innymi słowy, dzieci, które dziś potrzebują psychologa, wkrótce będą potrzebować psychiatry. Tymczasem na 6 mln polskich dzieci i nastolatków przypada ich zaledwie 416 – oznacza to, że większość dzieci potrzebujących pomocy na wsparcie z NFZ liczyć nie może. Te, którym uda się trafić do systemu, dostaną je dopiero w ostateczności – o ile wcześniej nie dojdzie do tragedii.

System, którego nie ma

– W naszej poradni okres oczekiwania na wizytę u psychiatry wynosi trzy lata, a wielu pacjentów potrzebuje pomocy natychmiast. Ich stan się pogarsza do momentu, w którym wymagają hospitalizacji. A my nie mamy środków ani personelu, żeby przyjmować ich wszystkich. Na 20 zakontraktowanych łóżek mamy 35 pacjentów – mówi dr Anna Herman, rezydentka również pracująca na Oddziale Psychiatrii Wieku Rozwojowego w szpitalu na Żwirki i Wigury. – Niedawno przywieziono do nas dziewczynkę z zaburzeniami odżywiania. Dziecko było w stanie bezpośredniego zagrożenia życia: 32 kg przy 170 cm wzrostu. Z rozmowy z rodzicami wynikało, że córka czekała na konsultację z psychiatrą – tylko że do wizyty zostało jej jeszcze kilka miesięcy.

Jak wskazują specjaliści, najbardziej widać wzrost liczby młodych pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi, a także zaburzeniami zachowania i odżywiania, np. anoreksją i bulimią.

– Problemy psychiczne dzieci i młodzieży nasilają się od kilku lat. Chodzi szczególnie o takie zaburzenia, które wiążą się z zagrożeniem życia, np. próby samobójcze czy samouszkodzenia – zwraca uwagę z kolei dr Lidia Popek, ordynatorka dziecięcego oddziału psychiatrycznego w podwarszawskim Józefowie i konsultantka województwa mazowieckiego ds. psychiatrii dzieci i młodzieży. – Na nasz oddział przyjmowane są w tej chwili tylko te dzieci, których stan zagraża ich bezpieczeństwu. Co gorsza, ich wiek coraz bardziej się obniża – zdarza nam się przyjmować dziewięciolatki, które targnęły się na życie. Większość naszych pacjentów nie musiałaby tu się znaleźć, gdyby interwencja nastąpiła odpowiednio wcześnie. Tymczasem ponad 60% dzieci, które przyjmujemy na oddział, nie uzyskało wcześniej żadnej specjalistycznej pomocy. Szpital psychiatryczny jest dla nich pierwszym kontaktem z psychiatrą w ogóle.

Te fakty nie dziwią, jeśli wziąć pod uwagę liczbę i rozmieszczenie poradni zdrowia psychicznego w Polsce (wszystkich takich poradni dla dzieci i młodzieży jest 209). Najwięcej ma ich województwo mazowieckie – 34, z czego 23 są w Warszawie i aglomeracji warszawskiej. Na całą resztę największego w Polsce województwa zostaje zatem 11. W pozostałych województwach jest zwykle jeszcze gorzej: liczba poradni waha się od kilku do kilkunastu, z czego większość znajduje się w dużych miastach. W województwie łódzkim np. jest 14 poradni, z czego 10 w samej Łodzi, w lubelskim – w sumie dziewięć, przy czym siedem w Lublinie. Najgorzej pod tym względem wypadają województwa świętokrzyskie (pięć poradni, trzy w Kielcach), zachodniopomorskie (pięć, w tym trzy w Szczecinie), opolskie (trzy, dwa w Opolu), warmińsko-mazurskie czy lubuskie (po cztery poradnie). Oznacza to, że dostęp dzieci spoza największych miast do opieki psychiatrycznej jest mocno ograniczony, a w praktyce często żaden.

Z kolei rejonowe poradnie psychologiczno-pedagogiczne, zarządzane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, należą do systemu oświaty, a nie opieki zdrowotnej. Zajmują się przede wszystkim wydawaniem opinii o potrzebach kształcenia specjalnego, diagnozują problemy w nauce, prowadzą terapię logopedyczną itd. Choć w rozporządzeniu z 2013 r. o szczegółowych zasadach funkcjonowania poradni psychologiczno-pedagogicznych MEN wymienia wśród zadań placówek „udzielanie dzieciom i młodzieży oraz rodzicom bezpośredniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej”, o pomocy ściśle psychologicznej czy psychiatrycznej nie wspomina. Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne może więc być interpretowane bardzo różnie, a to, jak ono wygląda w praktyce, jest zdeterminowane wielkością nakładów, które mogą na nie przeznaczyć samorządy – to one bowiem finansują działanie poradni. „Już nie mamy wolnych sal, bo tak dużo mamy pacjentów. Zajmujemy się głównie diagnozowaniem oraz wydawaniem orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego. W poradni zwykle jest tylko jeden psychiatra. Rzadko pracują psychoterapeuci, bo dzielnice, które płacą za poradnie, nie są zainteresowane prowadzeniem zajęć terapeutycznych”, mówi portalowi Prawo.pl psycholog pracujący od 15 lat w poradni psychologiczno-pedagogicznej, dodając, że dwa lata temu placówki te w ogóle miały być likwidowane.

Miesiące spędzone w kolejce do psychiatry są zabójcze dla kondycji psychicznej młodych pacjentów. Część z nich nie wytrzymuje. Dane policyjne z 2017 r. mówią o 730 próbach samobójczych wśród dzieci i młodzieży. Są to jednak tylko próby odnotowane. Jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia, na każdą zarejestrowaną próbę samobójczą przypada od 100 do 200 niezarejestrowanych. Z kolei według badań Eurostatu Polska znalazła się na drugim miejscu w Europie pod względem udanych prób samobójczych dzieci i nastolatków. Jak podaje „Gazeta Wyborcza”, targnięcie się na własne życie jest obecnie pierwszą przyczyną zgonów osób w wieku od 14 do 19 lat.

Dla wspomnianej Justyny, matki 13-latka, który „nie chce żyć”, oznacza to złowrogi absurd – jeśli jej syn nie podejmie próby samobójczej, na konsultację z psychiatrą czekać będzie do kwietnia. Mimo że mieszka w Warszawie, a za wizytę zapłaci. W podobnej sytuacji są tysiące innych rodziców i dzieci, również takich, którzy do najbliższego psychiatry mają daleko, a koszty prywatnej wizyty są dla nich zbyt wysokie.

Bezsilność i wyczerpanie

To m.in. brak ambulatoryjnego systemu wsparcia sprawia, że oddziały psychiatryczne są przepełnione, a lekarze pracują pod presją, która dla wielu z nich jest nie do zniesienia.

Prof. Tomasz Wolańczyk: – Pracujemy w warunkach szpitala polowego. Od innych oddziałów psychiatrii dziecięcej różni nas jedynie liczba dostawek. To wyłącznie nagłe przypadki: próby samobójcze, samookaleczenia, skrajne formy zaburzeń odżywiania. O przyjęciach planowych nie ma mowy.

Oddział na Żwirki i Wigury nie jest wyjątkiem – oddziały psychiatrii dziecięcej w całym kraju są przepełnione do tego stopnia, że brakuje nie tylko łóżek zakontraktowanych, ale także tych, które można by dostawić. Oddziałów tych jest zresztą niewiele – w całym kraju łącznie 37, najwięcej – po pięć – w województwach mazowieckim i dolnośląskim. Podobnie jak w przypadku poradni rozmieszczenie placówek jest wyjątkowo nierównomierne: aż siedem województw ma w swoim obwodzie zaledwie jeden oddział psychiatryczny dla dzieci i młodzieży, co oznacza, że pacjenci z tych regionów muszą być przyjmowani do szpitali w innych województwach. Najgorzej jednak jest na Podlasiu, gdzie nie ma ani jednego oddziału psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej – dzieci stamtąd są więc przewożone na Mazowsze, które obsługuje de facto dwa duże regiony, łącznie stanowiące pod względem powierzchni prawie jedną piątą całego kraju.

„Na oddziale psychiatrycznym dla dzieci w łódzkim szpitalu im. Babińskiego wykorzystano już wszystkie dostawki. Leży tu 35 pacjentów (powinno być 23) – podaje „Gazeta Wyborcza”. – Przyjęcia planowe są wstrzymane, przyjmowane są tylko dzieci w stanie zagrożenia życia. W warszawskim Instytucie Psychiatrii i Neurologii na oddziale dziecięcym i młodzieżowym dostawek już zabrakło, a niedługo zabraknie miejsca na korytarzach. Na 28 miejsc jest 42 pacjentów”.

– Na 20 zakontraktowanych łóżek mamy 27 pacjentów. To, że nie mamy jeszcze więcej dzieci na oddziale, wynika wyłącznie z podejmowania przez lekarzy pracujących na izbie przyjęć bardzo trudnych decyzji, związanych z tym, że nie mogą przyjąć do szpitala wszystkich zgłaszających się pacjentów, ponieważ ze względu na brak lekarzy żadna pomoc nie byłaby możliwa również w szpitalu. Trudno przewidzieć liczbę hospitalizowanych pacjentów, gdybyśmy przyjmowali wszystkich potrzebujących pomocy – podkreśla
dr Lidia Popek. – Pół roku temu powstał oddział psychiatryczny dla młodzieży w Konstancinie. Liczyliśmy, że odciąży to pozostałe oddziały młodzieżowe. Tak się nie stało, a tamtejszy oddział jest w tej chwili tak samo obłożony jak wszystkie inne. Mam wrażenie, że nie ma takiej liczby łóżek, która rozwiązałaby problem polskiej psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej.

Tymczasem, mimo uruchomienia w wakacje oddziału w Konstancinie, zanosi się na to, że liczba łóżek raczej będzie się kurczyć, niż rosnąć. Lekarzy bowiem jest za mało, a warunki, w jakich pracują, są wyjątkowo ciężkie. W połowie grudnia wypowiedzenie złożył zespół lekarski oddziału w Józefowie, który musiał zawiesić działalność. Od lutego oddział wprawdzie wznowił pracę – zgodziła się go poprowadzić właśnie dr Lidia Popek – wiele jednak wskazuje, że zamykane będą oddziały w kolejnych szpitalach. Wypowiedzenia złożyli m.in. specjaliści z Oddziału Psychiatrii Wieku Rozwojowego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Warszawie, z prof. Tomaszem Wolańczykiem na czele. Odejdą 31 marca. Jak podaje „Gazeta Wyborcza”, odejście z pracy zapowiada też kadra dziecięcego oddziału psychiatrycznego w Łodzi. Zawieszenie działalności grozi poza tym oddziałowi w Miliczu pod Wrocławiem. Obie pracujące na nim lekarki są w ciąży, kiedy na początku wakacji odejdą na urlop macierzyński, na miejscu zostanie dwoje rezydentów.

Zamknięcie choćby jednego oddziału grozi efektem domina – sieć szpitali psychiatrycznych dla dzieci to bowiem system naczyń połączonych. – Zanim została wznowiona działalność oddziału w Józefowie, obłożenie u nas sięgało 200%. Dzieci przywożone na izbę przyjęć odsyłane były do Krakowa, Wrocławia i innych miast – wspomina dr Anna Herman. – Pomijając warunki pracy i jakość pomocy dla tych dzieci, nie jesteśmy na to przygotowani czysto technicznie: przecież liczba karetek jest ograniczona, a one są przygotowane do przewiezienia pacjenta na drugi koniec miasta, a nie na drugi koniec kraju!

Dr Lidia Popek: – Nie wiem, czy wszyscy zdają sobie sprawę z wyczerpania kadry pracującej na oddziałach dziecięcych i młodzieżowych. Pracujemy w warunkach przekraczających nasze możliwości psychofizyczne. Decyzje o zawieszaniu działalności kolejnych oddziałów w związku z rezygnacjami lekarzy są w mojej ocenie aktem rozpaczy. Proszę sobie wyobrazić odpowiedzialność spoczywającą na lekarzu, który zajmuje się kilkunastoma, a czasami nawet kilkudziesięcioma pacjentami, z których wszyscy są w ostrym kryzysie psychicznym.

Dr Anna Herman: – Teoretycznie dziecko przyjęte do szpitala powinno dostać kompleksową opiekę, zaczynającą się nie od leków, ale od terapii. Tylko że w tych warunkach możemy co najwyżej gasić pożary – poza podaniem dziecku leków niewiele możemy zrobić.

Przeciążenie dziecięcych oddziałów psychiatrycznych wiąże się przede wszystkim z dramatycznie rosnącą liczbą pacjentów w stanie ostrym, lecz są i powody z pacjentami niezwiązane, a wręcz działające na ich niekorzyść. – Papierologia, z którą mamy do czynienia, jest absurdalna – zwraca uwagę dr Anna Herman. – O ile zrozumiałe jest, że musimy prowadzić notatki z wywiadu, o tyle masa dokumentów administracyjnych do uzupełnienia wydłuża czas pracy, zabierając go pacjentom. Nie da się jednocześnie uważnie słuchać dziecka i pamiętać o tych wszystkich papierach.

– Mam wrażenie, że nikt nie liczy się z naszą wytrzymałością – dodaje dr Lidia Popek. – Nasza praca nie polega wyłącznie na leczeniu pacjentów, oczekuje się od nas spełniania zadań, które powinny leżeć w gestii innych instytucji. Mamy wymyślać, w jaki sposób zabezpieczymy poradnie i oddziały, jak zorganizujemy psychiatrię dziecięcą, jak podzielimy się obowiązkami na danym terenie itd. A my chcielibyśmy po prostu prawidłowo leczyć dzieci i mieć do tego warunki.

Polscy psychiatrzy i ich pacjenci są zatem uwięzieni w błędnym kole – brak ambulatoryjnego systemu wspierania dzieci i nastolatków w kryzysie sprawia, że ich problemy rozwijają się do stanu wymagającego hospitalizacji, napędzając pacjentów psychiatrycznym izbom przyjęć. To z kolei pogłębia niewydolność dziecięcych oddziałów psychiatrycznych. Z drugiej strony im poważniejszy kryzys, tym bardziej złożonego i długofalowego wsparcia wymaga. Tego zaś przepełnione szpitale nie są w stanie zapewnić. Kilku- i kilkunastoletni pacjenci są zatem leczeni farmakologicznie i wypisywani do domów, żeby zrobić miejsce kolejnym niedoszłym samobójcom. Często przy tym są wypisywani w tę samą pustkę systemową, która doprowadziła ich do wcześniejszego stanu – koło się zamyka.

Spełniająca się przepowiednia

Obecny dramatyczny stan polskiej psychiatrii dziecięcej jest wynikiem kryzysu trwającego od długiego czasu. – Psychiatria dziecięca od wielu lat była dziedziną skrajnie niedofinansowaną i marginalizowaną, na co zwracaliśmy uwagę od dawna – mówi dr Lidia Popek. – Już mniej więcej osiem lat temu na Konferencji Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Gdańsku została sformułowana petycja, w której padło m.in. stwierdzenie, że sytuacja zagraża prawidłowej pomocy dzieciom z zaburzeniami psychicznymi. Nie wywołało to żadnego oddźwięku.

– To, co obserwujemy teraz, jest efektem wieloletnich zaniedbań kolejnych rządów. W piśmie psychiatrów dziecięcych do Ministerstwa Zdrowia sprzed bodaj siedmiu lat uprzedzaliśmy, że brak zdecydowanych działań spowoduje załamanie się systemu – potwierdza prof. Wolańczyk. – I tak się stało.

W sprawie tragicznej sytuacji w polskiej psychiatrii dzieci i młodzieży wielokrotnie interweniował rzecznik praw dziecka Marek Michalak. „Tempo wzrostu potrzeb z zakresu opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży i dysproporcja w możliwości ich zaspokojenia wzbudza zrozumiałe zaniepokojenie. (…) Problemy, które pilnie wymagają rozwiązania, to: dostępność dzieci i młodzieży do leczenia psychiatrycznego, finansowanie placówek psychiatrycznych, niewystarczająca liczba kadry psychiatrów dziecięcych, bardzo niskie wynagrodzenia personelu terapeutycznego pracującego w placówkach psychiatrycznych, niedostępność do optymalnej dla pacjenta terapii, w tym terapii rodzin, brak placówek psychiatrii środowiskowej”, wylicza rzecznik w piśmie do Ministerstwa Zdrowia z 16 czerwca 2017 r., już którymś z kolei.

„Rzecznik otrzymuje także informacje od rodziców dzieci, które oczekując na miejsce w szpitalu psychiatrycznym, muszą przebywać w domu i należy zapewnić im bezpieczeństwo. W chwili obecnej małoletni ewidentnie wymagający hospitalizacji w oddziale psychiatrycznym z powodu rozpoznania ostrego stanu (…) mogą nie zostać przyjęci do szpitala z powodu braku miejsc. Sytuację taką należy ocenić jako stan bezpośrednio zagrażający życiu. (…) Faktów nie można już nie dostrzegać”, apeluje RPD w kolejnym piśmie do MZ, tym razem z listopada 2017 r.

Mimo licznych interwencji z różnych stron resort zdrowia podjął jakiekolwiek kroki dopiero około roku temu. W odpowiedzi na jedno z pism RPD ministerstwo informuje o powołaniu grupy eksperckiej, która miała przygotować rekomendacje do dalszych działań resortu w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

Przygotowane przez MZ zmiany zakładają trzy poziomy opieki psychologiczno-psychiatrycznej dla dzieci. Pierwszy opierałby się na środowiskowej pomocy psychologiczno-psychoterapeutycznej: miałaby być zapewniona przez specjalistów zatrudnionych w szkołach, nauczycieli i terapeutów środowiskowych. Oznaczałoby to rozbudowanie świadczeń poradni psychologiczno-pedagogicznych, a także utworzenie nowego zawodu, psychoterapeuty klinicznego dzieci i młodzieży. Drugi poziom obejmowałby pomoc psychiatry i psychologa klinicznego oraz dzienne oddziały psychiatryczne dla dzieci i młodzieży. Całodobowe dziecięce oddziały psychiatryczne należałyby do trzeciego poziomu.

„Rozpoczęcie obowiązywania nowych zasad dotyczących ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży jest planowane na wrzesień 2019 r. Na przełomie drugiego i trzeciego kwartału 2019 r. planowane jest rozpoczęcie szkoleń specjalistów (…). W zależności od typu szkoleń ich ukończenie zajmie od dwóch do czterech lat. (…) Upowszechnienie nowego modelu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży na terenie całego kraju planowane jest na drugą połowę 2023 r.”, informuje PRZEGLĄD ministerstwo.

Choć założenia reformy wydają się sensowne, mogą się okazać niewykonalne. Po pierwsze, ich wdrożenie zależy od zdolności wykształcenia odpowiednich kadr. Po drugie – od tego, jak i przez kogo będą one opłacane. Specjaliści wskazują bowiem, że niedobór psychiatrów i psychologów w sektorze publicznym wynika w dużej mierze z ich niskich zarobków. Z wywiadu z dr Barbarą Remberk, konsultantką krajową w dziedzinie psychiatrii dziecięcej, dla „Dziennika Gazety Prawnej” wynika, że pensja psychiatry w sektorze publicznym wynosi 6,3 tys. zł miesięcznie brutto, w prywatnym – kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy. Pracujący w budżetówce psycholog zarabia natomiast dwa razy mniej niż lekarz. Żałośnie niski poziom zatrudnienia psychologów w szkołach jest m.in. rezultatem opłacania ich przez samorządy. A te pieniędzy nie mają.

Prezes NFZ zapowiada wprawdzie zwiększenie wydatków na ochronę zdrowia z obecnych 4,7% PKB do 6% PKB w 2025 r., ale pamiętać należy, że mowa o całym sektorze ochrony zdrowia, a nie tylko o psychiatrii. Jak twierdzi były minister zdrowia i psychiatra Marek Balicki w rozmowie z OKO.press, wydatki na psychiatrię stanowią 3,5% wszystkich wydatków na służbę zdrowia, aż 70% z tej puli jest zaś przeznaczane na działanie szpitali. Z informacji udzielonej PRZEGLĄDOWI przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że w 2019 r. na świadczenia z zakresu psychiatrii dzieci i młodzieży wydanych zostanie prawie 216 mln zł – z 97 mld zł przewidzianych w budżecie na ten rok na całą ochronę zdrowia. Według badań Eurostatu z 2016 r. Polska jest zresztą na szarym końcu w Europie pod względem nakładów na ochronę zdrowia – mniejszy procent PKB wydają na ten cel jedynie Łotwa, Rumunia i Luksemburg.

Czynnikiem, który najbardziej gasi optymizm wobec planowanych reform, jest czas. Nawet jeśli zaplanowane przez ministerstwo zmiany rzeczywiście ruszą od września tego roku, ich upowszechnienie zajmie kolejnych kilka lat. A system zawalił się rok temu.

– Cieszę się z przygotowanej przez Ministerstwo Zdrowia reformy – komentuje dr Lidia Popek. – Tylko obawiam się, że jej start we wrześniu tego roku to jedynie teoria. Nie ma bowiem żadnych sygnałów, że reforma rzeczywiście ruszy. Zresztą ministerstwo obiecywało pierwotnie uruchomienie zmian w styczniu tego roku. To jednak nie nastąpiło. Nawet jeśli zmiany wejdą w życie jutro, na efekty trzeba będzie przecież poczekać. Z drugiej strony w innych dziedzinach życia społecznego politykom zdarzało się wprowadzać gwałtowne zmiany, które przynosiły jakieś efekty. A ten system nie działa już w tej chwili, narażając tysiące dzieci w wieku rozwojowym i ich rodziny na poważne konsekwencje. Może więc czas najwyższy, żeby również psychiatria dziecięca stała się obiektem zdecydowanych działań i została dofinansowana na poziomie umożliwiającym jej rozwój. Należy pamiętać, że zdrowie społeczeństwa zależy od inwestowania w zdrowie i rozwój dzieci.

Na razie młodym pacjentom, ich rodzinom i pracującym na oddziałach lekarzom wciąż nie pozostaje nic poza czekaniem. Wydaje się bowiem, że tylko czas może pokazać, na ile obietnice ministerstwa przełożą się na realne działania, a na ile będą grą na zwłokę, mającą uspokoić media i nastroje. Jedno jest pewne – tego czasu nie ma.

Fot. Fotolia

Wydanie: 11/2019, 2019

Kategorie: Kraj

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy