Siła unii kredytowych

Unie kredytowe to popularna na całym świecie alternatywa finansowa dla banków. Pierwsze spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe w Polsce powstały w 1992 r. W 20. rocznicę ich powstania przyjechali do nas przedstawiciele unii kredytowych z wielu różnych państw. Od 15 do 18 lipca Gdańsk gości reprezentantów Światowej Rady Unii Kredytowych (World Council of Credit Unions – WOCCU), organizacji zrzeszającej odpowiedniki polskich SKOK-ów ze 100 krajów.
Światowa Rada Unii Kredytowych odgrywa fundamentalną rolę w kształtowaniu światowych finansów oraz w regulacji procesów legislacyjnych dotyczących spółdzielczości finansowej. Łącznie skupia ponad 51 tys. unii. Należy do nich 196 mln osób. Funkcję pierwszego wiceprzewodniczącego WOCCU pełni prezes Kasy Krajowej, Grzegorz Bierecki.

Barcelona, Hongkong… Gdańsk

Udział w gdańskiej konferencji zapowiedzieli m.in. przedstawiciele spółdzielczości finansowej z USA, Australii, Wielkiej Brytanii i Kanady. Prelegenci będą dyskutować np. o innowacjach w spółdzielczym sektorze finansowym, etycznym inwestowaniu czy modelach zintegrowanych systemów unii kredytowych. Dotychczas gospodarzami konferencji były Barcelona, Hongkong, Dublin i Rzym. W 2002 r. przedstawiciele WOCCU gościli w Warszawie.
Reprezentanci WOCCU mówić będą także o wyróżnikach unii kredytowych. To znamienne, jeśli weźmie się pod uwagę, że w ostatnim czasie unie kredytowe ze swoją polityką skoncentrowaną na społecznościach lokalnych wzbudzają zainteresowanie i przyciągają konsumentów, których rozczarowały typowo komercyjne działania banków.

Z banku do unii

Szczególnie spektakularnym wyrazem sprzeciwu był amerykański Bank Transfer Day. W listopadzie ubiegłego roku 650 tys. klientów banków przeniosło oszczędności do unii kredytowych. Polacy nie zdecydowali się na tak jednoznaczną deklarację braku zaufania do banków komercyjnych. Niemniej jednak, jak pokazują badania TNS Pentor oraz Deloitte, kasom kredytowym ufa 91% członków, natomiast 31% klientów banków deklaruje brak lojalności w stosunku do instytucji, której powierzają swoje pieniądze.
Konferencja będzie zatem okazją do dyskusji na temat wizerunku unii kredytowych i określenia kierunków ich rozwoju. Zdaniem przedstawicieli WOCCU to właśnie Polska wyznacza obecnie standardy rozwoju spółdzielczości finansowej. Jak podkreślał prezydent Światowej Rady Brian Branch podczas wizyty w trójmiejskiej siedzibie Kasy Stefczyka, inne kraje uważnie przyglądają się wprowadzanemu przez SKOK-i modelowi integracji Kas Stefczyka.
– Podczas konferencji w Gdańsku chcemy zapoznać przedstawicieli unii kredytowych z innych krajów z systemem działania polskich SKOK-ów i z ich rozwojem. Chcielibyśmy pokazać im polski model budowy unii kredytowych, w szczególności dążenie do integracji Kas Stefczyka, ponieważ zainteresowanie tym sposobem współpracy jest naprawdę duże – mówi Branch. Jak dodaje, część krajów już zdecydowała się przyjąć polski system współpracy. – W Kenii wprowadzane są ustandaryzowane rozwiązania administracyjne. Unie w Ekwadorze i Peru dążą do ujednolicenia rozwiązań technicznych na wzór tych, które obserwujemy w Polsce. Z doświadczeń i wsparcia ekspertów SKOK-ów i WOCCU czerpały także kasy kredytowe na Białorusi, Ukrainie i w Mołdawii.

Nie dla zysku,
ale żeby służyć

Przedstawiciele unii kredytowych dążą do wzmocnienia konkurencji i poprawy sytuacji swoich członków na rynku usług finansowych. Polityką skoncentrowaną na społecznościach lokalnych i realizowaną przy wykorzystaniu krajowego kapitału wzbudzają zainteresowanie i przyciągają klientów. O nieustannym wzroście ich znaczenia świadczyć mogą wyniki polskich SKOK-ów, do których należy już niemal 2,5 mln Polaków.
To zasługa nie tylko oferty kas, ale także ich działalności polegającej na wsparciu osób potrzebujących w regionach, w których SKOK-i mają oddziały, czy na angażowaniu się w lokalne wydarzenia kulturalne i społeczne. Kasy kredytowe od lat włączają się także w akcje mające na celu ochronę kultury i dziedzictwa narodowego, wspierając zarówno te najbardziej znane i najcenniejsze skarby polskiej kultury, jak i mniejsze, lokalne zabytki. Motto unii kredytowych na całym świecie brzmi bowiem: „Nie dla zysku, nie z filantropii, ale po to, żeby służyć”.
Z uniami współpracują rządy wielu państw oraz fundacje i instytucje międzynarodowe, m.in. Bank Światowy, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Azjatycki Bank Rozwoju czy Fundacja Billa i Melindy Gates. Wspólnie z resortem rolnictwa USA unie kredytowe wspomagają rozwój terenów wiejskich na Sri Lance, prowadzą także programy edukacyjne mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się AIDS w Kenii, a w 2010 r. pomagały mieszkańcom Haiti poszkodowanym przez trzęsienie ziemi. n

20 lat kas kredytowych w Polsce
2 tys. oddziałów, 2,5 mln członków, 16 mld zł depozytów

Korzenie spółdzielczości w Polsce sięgają początków XIX w. – okresu zaborów. W tym czasie Stanisław Staszic, działacz oświeceniowy, pisarz i publicysta, założył w 1812 r. w folwarku Jarosławiec koło Uchania Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. Jak pisał w ułożonym przez siebie statucie, jego celem było „udoskonalenie rolnictwa i przemysłu oraz wspólne ratowanie się w nieszczęściach”. Towarzystwo miało czuwać nad rozwojem wspólnego majątku oraz gospodarstw indywidualnych, ponadto sprawować pieczę nad edukacją i kulturą jego członków.
Ostatnie dziesięciolecie XIX w. to intensywny rozwój wiejskiej spółdzielczości oszczędnościowo-pożyczko-
wej, zawiązanej na wzór takich spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych jak Raiffeisen, której idee Franciszek Stefczyk zaczął szerzyć na wsi. W latach 20. XX w. Kasy Franciszka Stefczyka zaczęły się rozprzestrzeniać poza obszary Galicji, a w latach 1918-1939 należało do nich już 1,5 mln ludzi.
Kasy odegrały ważną rolę w historii Polski. Ograniczyły zjawisko lichwy. Finansowały polskie formacje zbrojne podczas walk o niepodległość oraz prace naukowe propagujące polskość w czasie, kiedy kraju nie było na mapie, m.in. „Geograficzno-statystyczny atlas Polski” Eugeniusza Romera, który odegrał szczególną rolę w czasie rokowań pokojowych po I wojnie światowej – stanowił bowiem najpoważniejszy dowód na polskość ziem znajdujących się pod zaborami. Dzięki temu możliwe stało się ustalenie zasięgu terytorialnego Rzeczypospolitej.
II wojna światowa przerwała rozwój Kas Stefczyka, ale przyjęte wówczas zasady organizacji i funkcjonowania spółdzielni odrodziły się w Polsce po zmianach ustrojowych w 1989 r.
W 1990 r. we współpracy ze Światową Radą Unii Kredytowych (WOCCU) powstała Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych wdrażająca program organizacji kas. Pierwsza spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa została założona w sierpniu 1992 r. w Elektrociepłowni Gdańsk.
Dziś pod nadzorem Kasy Krajowej SKOK działa w Polsce niemal
2 tys. oddziałów kas. Obsługują one ok. 2,5 mln członków, którzy powierzyli im prawie 16 mld zł depozytów. Te wyniki potwierdzają nieustanny rozwój kas i duże zainteresowanie polską spółdzielczością finansową. Centralną instytucją systemu SKOK jest Kasa Krajowa, która spełnia funkcję regulacyjną i nadzorczą oraz zapewnia stabilność finansową kas. Dba również o zgodność ich działalności z zapisami prawa.
oprac. Joanna Bednarczyk