Skarżysko wielu imion

Miasto – położone między Kielcami a Radomiem to idealny punkt wypadowy w Świętokrzyskie
Powstało w 1923 r. z osad przemysłowych Bzin i Rejów, osiedla kolejarskiego i wielu wiosek. Największą dzielnicą jest Milica, gdzie według zapisków w 1178 roku odbył się zjazd książęcy, podczas którego podzielono okoliczne włości na szlachecką i klasztorną. Utworzono wtedy późniejsze Skarżysko Książęce, nazwane tak od przynależności do szydłowieckiego klucza dóbr książąt Radziwiłłów, oraz Skarżysko Kościelne – od cystersów wąchockich. Nazwa Skarżysko-Kamienna pochodzi prawdopodobnie od przepływającej tędy rzeki Kamiennej lub – jak mówią mieszkańcy – od kamieni, które przeszkadzały rolnikom w uprawie ziemi.

Huty i amunicja

Rozwój miasta rozpoczął się dzięki jego położeniu w obrębie Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego. Do dziś można tu znaleźć pozostałości pieców hutniczych, kuźnic i fryszerek (Nowa Słupia, Samsonów, Stara Kuźnica). Szybko poprowadzono linię kolejową Iwanogród (Dęblin)-Zagłębie Dąbrowskie, później do Spały – ulubionego miejsca polowań cara, wreszcie w 1912 r. wybudowano linię od Ostrowca Świętokrzyskiego. Stacja Skarżysko istnieje od 1897 r. Do rozkwitu przyczyniło się także wybudowanie w okresie międzywojennym Warszawskiej Wytwórni Amunicji i zaplecza mieszkaniowego dla robotników i kadry technicznej. Obecnie miasto stanowi doskonały punkt wyjściowym wycieczek do Puszczy Świętokrzyskiej (,,Przegląd” z 14.05.01, 4.06.01, 15.10.01, 25.06.01).

Ciekawostki

Kopalnia hematytu
Ok. 10 tys. lat p.n.e. w rejonie dzisiejszego Skarżyska-Kamiennej, dzielnicy Łyżwy i przystanku kolejowego Grzybowa Góra istniała kopalnia rudy hematytu, w której ucierano czerwony proszek do rytualnego malowania ciała. Znalezisku nadano nazwę Rydno. Proszek o identycznym składzie chemicznym znajdowano na terenie całej Polski, co świadczy o dużej produkcji dla celów handlowych. Odkrycia dokonał w latach 1945-50 prof. Stefan Krukowski.

Zwiedzanie
*Muzeum ,,Orła Białego”
Urządzone w dawnym budynku zawiadowcy huty Rejów, w dzielnicy o tej samej nazwie. Najcenniejsza jest część plenerowa. Na powierzchni ponad 2 ha zgromadzono pływający, latający i jeżdżący sprzęt bojowy. Najcenniejszymi eksponatami są: pełnomorski kuter torpedowy, myśliwce bombardujące SU-7 i MIG 21 oraz transportowy Ił-16, którego wnętrze udostępniono zwiedzającym. Od dwóch lat muzeum wystawia niemieckie działo pancerne STUG-IV (jedyny z 250 egzemplarzy, który przetrwał do naszych czasów).
* Kościół św. Trójcy
Wybudowany w stylu barokowym w 1637 r. z piaskowca; plan prawdopodobnie opracowali cystersi z Wąchocka, a wykonali szydłowieccy kamieniarze. Organy w kościele również są najprawdopodobniej dziełem cystersów. Obiekt ten zaliczono do II grupy, ma akt erekcyjny parafii z 1657 r. Do niedawna stała tu drewniana dzwonnica z tego samego okresu. Została jednak zastąpiona żelazną konstrukcją, gdyż niekonserwowana groziła zawaleniem.
* Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej
Jest niemalże wierną kopią sanktuarium wileńskiego i jedynym takim w obecnych granicach Polski. Obraz znajdujący się w jego wnętrzu wykonała wilnianka, Izabela Borowska.

Rozrywka
* Ośrodek Sportu i Rekreacji ,,Rejów”
Na terenie ośrodka można wędkować, zbierać grzyby, jagody i uprawiać sporty wodne. Są tam strzeżone kąpielisko i wypożyczalnia sprzętu pływającego (rowery, kajaki, łodzie i narty wodne). Do dyspozycji gości przygotowano pole namiotowe oraz parking strzeżony, 70 miejsc w domkach kempingowych z pełnym węzłem sanitarnym i 20 miejsc w pokojach dwu- i czteroosobowych. W sąsiedztwie znajduje się stadion sportowy ,Granat i Muzeum ,,Orła Białego”. Można też obejrzeć ruiny wielkiego pieca do wytopu rudy żelaza (pierwszy wybudowano tu w roku 1770, a po jego zniszczeniu postawiono nowy, czynny do 1901 r.).
Na terenie ośrodka znajdują się też: restauracja, boiska do siatkówki plażowej, badmintona, sala ćwiczeń, sauna, solarium i dyskoteka. Dla dzieci jest plac zabaw i brodzik ze zjeżdżalnią. Ośrodek oferuje pobyty grup kolonijnych, obozów sportowych, zielonych szkół, wycieczek, konferencji, wczasy rodzinne połączone z nauką jazdy konnej, obozy jeździeckie itp.
W Skarżysku jest też kino, kilka restauracji (polecamy Semafor przy ul. 1 Maja, gdzie często odbywają się koncerty muzyczne). Dużą popularnością cieszy się miejscowy zespół Stiff Stuff.

Sławni związani z miastem
* Leopold Staff
Do Skarżyska przygnała go fala uchodźstwa z Warszawy po upadku powstania warszawskiego w 1944 r. Od tego czasu przyjaźnił się z proboszczem i spędzał tu wakacje. W Skarżysku napisał zbiorek wierszy ,,Wiklina” i tu zmarł 31.05.1957 r. Przed budynkiem plebanii kościoła św. Józefa przy ul. Legionów stoi pomnik ku czci poety.
* Stanisław Staszic
Przyczynił się do rozwoju regionu jako ośrodka górniczo-hutniczego. Przeprowadzone przez niego w 1800 r. badania geologiczne potwierdziły występowanie złóż różnych gatunków rud żelaza. W latach 1818-1830 jako minister rządu Królestwa Polskiego sprawował opiekę nad rozwojem podobnych ośrodków w Bzinie i Rejowie. W 1824 r. dzięki jego planom rozpoczęto modernizację i rozbudowę wielkiego pieca i stawu w Rejowie. Produkowano tam piły, kosy, sztorce do łopat i motyk, gwoździe oraz pilniki. Z walcowni uzyskiwano blachę żelazną, próbowano odlewać naczynia żeliwne.


Informacje
* Ośrodek Sportu i Rekreacji ,,Rejów”, ul. Wioślarska 1, tel. (0-prefiks-41) 252-41-65, 252-19-05.
* Muzeum ,,Orła Białego”, ul. Słoneczna 90, tel. (0-prefiks-41) 253-13-31. Czynne codziennie 9-17.
* Oddział Miejski PTTK, 26-110 Skarżysko-Kamienna, ul. Słowackiego 25, tel. (0-prefiks-41) 253-15-42, czynny w pon., śr., czw. w godz. 17-19.

 

Wydanie: 18/2002, 2002

Kategorie: Przegląd poleca

Komentarze

  1. Anonim
    Anonim 12 sierpnia, 2023, 07:15

    Skarżysko-Kamienna to połączenie dwóch nazw miejscowości. Żadne kamienie. 🙂

    Odpowiedz na ten komentarz

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy