Książka mądra, piękna, niezbędna!
Wydawnictwo Arkady, wiodąca w Polsce oficyna książek (albumów, leksykonów, podręczników) związanych z architekturą, budownictwem, nauką i sztuką, wydało swój kolejny edytorski cymes – „Słownik wiedzy o kulturze”. Książka, a w zasadzie księga, liczy ponad 700 stron; hasła napisało sześciu autorów: Wojciech Antosik (muzyka), Beata Jaskłowska-Ferreras (tablice chronologiczne), Margarita Kardasz i Krystyna Kubalska-Sulkiewicz (sztuki plastyczne), Artur Rodziewicz (antropologia kultury i filozofia) oraz Włodzimierz Taboryski (teatr i film), nad redakcją tekstu pracowało pięcioro specjalistów. Za koncepcję i koordynację całości odpowiedzialna była Krystyna Kubalska-Sulkiewicz. Papier kredowany i kilkaset barwnych ilustracji – jednym słowem, dzieło pomnikowe, co akurat w przypadku Arkad jest niemal normą.
Autorzy we wstępie piszą, że pomysł leksykonu został zainspirowany wprowadzeniem do szkół wiedzy o kulturze. Natychmiast pojawiło się na rynku kilka odnośnych podręczników, które jednak nie ogarniały przedmiotu. Ta księga miała – skromnym zdaniem autorów – uzupełnić ów stan rzeczy, moim zdaniem jest podręcznikiem uniwersalnym i zastępującym wiele pomniejszych wydawnictw. Rodzi się tylko pytanie: czy leksykon może być podręcznikiem? Moim zdaniem tak. Nie snuje wprawdzie wykładu, jednak „sumująca” się treść haseł za wykład wystarcza. Tym bardziej że w tym zbiorze hasła nie ograniczają się do definiowania pojęć i zjawisk, ale opisują ich genezę, ewolucję, przeobrażenia (nie brakuje haseł osobowych, rzecz jasna). Niezwykle istotnym pomysłem okazuje się dodanie do haseł klasycznie związanych ze sztukami – haseł z zakresu filozofii i antropologii kultury, co sprawia, że wiedza czysto „przedmiotowa” poszerza się tu o wiele horyzontów. Ot, dla przykładu: na stronie 175 wyimek haseł na literę „f”: feeria, Felix, Fellini, feminizm, femme fatale, La Fenice, feretron, Pompeo Ferrari – niechaj to zobrazuje, w jak szerokiej faktografii i aksjologii poruszamy się i jak podstawowych, szczegółowych i fundamentalnych pojęć znajdziemy tu wyjaśnienie. I tak przez owe 700 stron: fachowo, przystępnie, wyczerpująco. Czasami bardzo szczegółowo, np. hasło „dramat” ma aż dziesięć podhaseł: dramat epicki, lingwistyczny, liturgiczny, mieszczański, muzyczny, niesceniczny (buchdrama, lesedrama), obyczajowo-psychologiczny, poetycki i radiowy (słuchowisko)…
Sądzę, że to kolejne dzieło sztuki encyklopedycznej Arkad trafi do szkół i w ręce tych wszystkich, którzy zajmują się szeroko rozumianą kulturą i sztuką. Bogu dziękować, że dożyliśmy czasów, iż książka staje się cymelium – zupełnie jak w średniowieczu, z tą małą wszakże różnicą, że cymelia Arkad od średniowiecza edytorskiego i wszelkiego innego, jakie mieliśmy jeszcze do niedawna, oddalają nas w cudowny sposób.
Słownik wiedzy o kulturze, Arkady, Warszawa 2009
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy