Ponad 44% ankietowanych nie wierzy, by Niemcy prowadzili politykę antypolską. Z takim poglądem zgadza się tylko 20% badanych
W „Przeglądzie” nr 33 z 19 sierpnia publikowaliśmy wyniki badań opinii publicznej na temat stosunków polsko-rosyjskich. Dziś przedstawiamy krótki raport z badań zrealizowanych przez Instytut Badań Społecznych i Międzynarodowych Fundacji im. Kazimierza Kelles-Krauza we współpracy z ośrodkiem Mareco Polska, członkiem Gallup International, na temat stosunków polsko-niemieckich. O ile nasze stosunki ze wschodnim sąsiadem były przez respondentów oceniane raczej jako złe, o tyle stosunki z sąsiadem zachodnim oceniamy raczej dobrze. Dzieje się tak, mimo że rządzący w większym lub mniejszym stopniu próbują wykorzystywać potencjalne resentymenty w opisie relacji z Niemcami.
Sondaż na próbie 1042-osobowej przeprowadziliśmy w dniach 25-28 lipca, a więc przed wypowiedzią premiera Kaczyńskiego sugerującą
uległość niektórych środowisk
politycznych wobec Niemiec. Wypowiedź taka musiała zakładać, że istnieje w świadomości społecznej przestrzeń, która stanowi glebę dla mobilizacji wokół potencjalnych zagrożeń ze strony Niemiec. Wyniki naszych badań potwierdzają, że zjawisko takie, choć na stosunkowo małą skalę, istnieje.
W dotychczas publikowanych w „Przeglądzie” raportach z badań omawialiśmy zawsze postawy wobec określonych problemów i pytań wyborców poszczególnych partii politycznych na tle wyników ogólnych. Tym razem pomijamy te korelacje, gdyż odpowiedzi na zadane pytanie nie różnicują w istotny sposób elektoratów największych partii politycznych. Także wyborcy Prawa i Sprawiedliwości, a więc partii, której liderzy próbują coś konstruować, opierając się na potencjale antyniemieckich nastrojów, stosunki z zachodnim sąsiadem oceniają bardzo podobnie jak inni respondenci.
Na poszczególne pytania naszej ankiety uzyskaliśmy odpowiedzi, które prezentujemy poniżej.
Jak ocenia Pan/Pani obecne stosunki Polski z Niemcami?
są bardzo dobre 4,1%
są raczej dobre 38,0%
są raczej złe 23,0%
są bardzo złe 4,4%
trudno powiedzieć 30,5%
Dobrze stosunki polsko-niemieckie ocenia 42,1% ankietowanych. Znacznie mniej, bo 27,4%, jest zdania, że stosunki te są złe lub raczej złe. Znamienne jest jednak, że blisko co trzeci badany odpowiada „trudno powiedzieć”. Mimo więc wielokrotnie formułowanych przez rządzących opinii sugerujących zły stan tych stosunków większość badanych nie potwierdza takiego przeświadczenia.
Kto, Pana/Pani zdaniem, ma największy wpływ na stosunki polsko-niemieckie?
przede wszystkim władze Niemiec 2,6%
bardziej władze Niemiec niż Polski 9,0%
w takim samym stopniu władze Niemiec i Polski 44,6%
bardziej władze Polski niż Niemiec 7,9%
przede wszystkim władze Polski 4,6%
trudno powiedzieć 31,3%
Rozkład odpowiedzi na pytanie o wpływ na stosunki polsko-niemieckie jest bardzo interesujący. Tylko 11,6% badanych uważa, że decydujący wpływ na te stosunki mają władze Niemiec. 12,5% wyraża pogląd, że to władze polski mają na nie większy wpływ, a 44,6% jest zdania, że taki sam wpływ mają władze obu państw. Jeśli więc część opinii publicznej nie ocenia tych stosunków pozytywnie, to odpowiedzialnością za ten fakt
nie obciąża wyłącznie
rządu niemieckiego, lecz w co najmniej równym stopniu rząd Polski. Warto ten fakt brać pod uwagę przy próbach politycznego rozgrywania potencjalnych stereotypów. Mimo różnych sugestii ze strony obecnie rządzących społeczeństwo ocenia nasze stosunki z zachodnim sąsiadem jako partnerskie.
Czy zgadza się Pan/Pani ze stwierdzeniem, że polityka Niemiec jest antypolska?
zdecydowanie nie 11,8%
raczej nie 32,3%
raczej tak 15,5%
zdecydowanie tak 4,5%
trudno powiedzieć 35,9%
Jak się okazuje, nie bardzo wierzymy, by Niemcy prowadzili politykę antypolską. Z takim poglądem zgadza się tylko 20% badanych. Ponad dwukrotnie więcej, bo 44,1% badanych, pogląd ten odrzuca. Karta niemiecka w polityce wewnętrznej może być skuteczna, wyłączne jeśli z góry się założy, iż adresatem wszelkich antyniemieckich sugestii jest twardo stojąca na gruncie swych przekonań mniejszość.
Czy zgadza się Pan/Pani ze stwierdzeniem, że polityka Polski jest antyniemiecka?
zdecydowanie nie 9,4%
raczej nie 32,6%
raczej tak 17,6%
zdecydowanie tak 5,6%
trudno powiedzieć 34,8%
Okazuje się, że nieco więcej badanych podziela pogląd, że nasza polityka jest antyniemiecka (23,2%), niż że polityka Niemiec jest antypolska (20%). 42% ankietowanych nie zgadza się ze stwierdzeniem, że polska polityka jest antyniemiecka.
Czy zgadza się Pan/Pani ze stwierdzeniem, że w społeczeństwie niemieckim jest wiele sympatii dla Polaków?
zdecydowanie nie 5,3%
raczej nie 18,2%
raczej tak 31,6%
zdecydowanie tak 8,1%
trudno powiedzieć 36,8%
Nie tylko większość z nas nie uważa, by polityka Niemiec była antypolska. Większość badanych, bo 39,7%, uważa, że w społeczeństwie niemieckim jest
wiele sympatii
dla Polaków. 23,5% nie wierzy, by taka sympatia istniała.
Czy zgadza się Pan/Pani ze stwierdzeniem, że w społeczeństwie polskim jest wiele sympatii dla Niemców?
zdecydowanie nie 6,9%
raczej nie 21,4%
raczej tak 30,3%
zdecydowanie tak 7,1%
trudno powiedzieć 34,3%
Jesteśmy raczej zdania, że w społeczeństwie polskim jest wiele sympatii dla Niemców. Taki pogląd wyraża 37,4% badanych. 28,3% uważa, że takiej sympatii nie ma.
Czy wierzy Pan/Pani w twierdzenie, że ze strony Niemiec grożą Polsce niebezpieczeństwa?
zdecydowanie nie 18,7%
raczej nie 38,1%
raczej tak 9,3%
zdecydowanie tak 2,4%
trudno powiedzieć 31,5%
Odpowiedzi na ostatnie pytanie sondażu mają kluczowe znaczenie dla oceny naszych stosunków z Niemcami. Aż 56,8% ankietowanych uważa, że Polsce nie grożą ze strony Niemiec niebezpieczeństwa. Tylko 11,7% jest odmiennego zdania. Wyniki badania tworzą spójny obraz poglądów społeczeństwa na temat dwustronnych stosunków obu państw, ale są także ilustracją wielkich zmian, jakie na przestrzeni kilkudziesięciu lat zaszły w naszej świadomości i poglądach.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy