10 chorób, które mogą zagrozić całemu światu
Zespół naukowców i ekspertów w dziedzinie zdrowia publicznego pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia sporządził listę 10 chorób, które mogą powodować epidemie w najbliższej przyszłości. Ich leczenie jest niemożliwe lub rokuje niewielkie nadzieje. Celem WHO jest nadanie priorytetu badaniom nad opracowaniem szczepionek, leków, testów diagnostycznych i metod interwencji, które mogłyby skutecznie zwalczać epidemie zagrażające całemu światu. Do tych 10 chorób zaliczają się:
• Gorączka krwotoczna Ebola. Wirus został opisany w 1976 r. Pierwsze przypadki pojawiły się w Zairze i Sudanie. W 2014 r. wywołał epidemię. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, wskutek kontaktu z chorym, jego krwią i wydzielinami lub skażonymi przedmiotami. Choroba kończy się śmiercią na skutek wykrwawienia, śmiertelność wynosi 60-90%. Są prowadzone badania nad szczepionką.
• Krymsko-kongijska gorączka krwotoczna. Ta wirusowa choroba jest przenoszona przez kleszcze z gatunku Hyaloma sp. Może również rozprzestrzeniać się poprzez kontakt z krwią i płynami ustrojowymi lub tkankami zakażonych ludzi. Osoby chore mają trudności z oddychaniem albo problemy żołądkowe. W końcowej fazie choroba powoduje krwawienie wewnętrzne i śmierć nawet 40% pacjentów. Występuje w Afryce, Azji, na Bliskim Wschodzie i Bałkanach.
• Wirus Marburg. Pojawił się w 1967 r., kiedy przypadki gorączki krwotocznej stwierdzono w laboratoriach w Marburgu, we Frankfurcie i w Belgradzie. Wywołał pojedyncze ogniska w Afryce. W sumie zaraził 571 osób, z których zmarło 470. Wywołuje wysoką gorączkę, ból głowy, wymioty, wysypkę, biegunkę, niewydolność narządów i krwawienie. Rozprzestrzenia się poprzez kontakt z płynami ustrojowymi lub kałem chorych. Trwają prace nad szczepionką.
• Gorączka Lassa. To gorączka krwotoczna, wywołana kontaktem z odchodami zakażonych zwierząt, zwłaszcza szczurów. Może też być przenoszona z człowieka na człowieka przez krew, mocz, nasienie, mleko matki. Jest to choroba endemiczna Afryki Zachodniej. Objawy są podobne do eboli. Zaraża od 300 tys. do 500 tys. osób rocznie, zabija ok. 20 tys.
• Koronawirusy MERS i SARS. Te bardzo agresywne wirusy powodują ciężkie infekcje dróg oddechowych o wysokiej śmiertelności. Pierwszymi objawami MERS są: ból głowy, kaszel, gorączka, duszności i bóle mięśni. Później rozwija się zapalenie płuc, które może prowadzić do śmierci. MERS został wykryty w Arabii Saudyjskiej w 2012 r. Większość przypadków miała miejsce w krajach Zatoki Perskiej oraz w Jordanii, Libanie, Omanie i Jemenie, pojedyncze zachorowania notowano w Europie, USA, Tunezji, Malezji i Korei Południowej.
SARS od 2015 r. jest obecny w krajach południowo-wschodniej Azji. Być może pojawił się na skutek transmisji od nietoperzy lub jenotów. Infekcja rozpoczyna się wysoką gorączką, do której dołączają się biegunka, suchy kaszel, bóle głowy, mięśni i stawów oraz kłopoty z oddychaniem mogące prowadzić do śmierci.
• Wirus Nipah. Po raz pierwszy został zidentyfikowany w 1999 r. u świń hodowlanych w Malezji. Osoby, które miały z nimi kontakt, również zostały zakażone. Możliwa jest transmisja zakażenia z człowieka na człowieka. Wirus atakuje układ nerwowy. Jednym z najpoważniejszych powikłań jest zapalenie opon mózgowych.
• Zoonoza (RVF). Jest przenoszona przez ponad 30 gatunków komarów. Na chorobę można też zapaść po kontakcie z krwią lub zwłokami zakażonych zwierząt. Wykryta w 1930 r. w Kenii, dziś występuje endemicznie w dużej części Afryki Subsaharyjskiej. Objawy są podobne do grypy. Niewielki procent chorych może mieć zapalenie opon mózgowych i krwawienie, prowadzące do śmierci.
• Ciężka gorączka z małopłytkowością (SFTSV). Ten zidentyfikowany w 2011 r. wirus może być przenoszony przez kleszcze lub kontakt z wydzielinami zakażonych osób. Choroba pojawiła się w Chinach, gdzie zgłoszono ok. 200 przypadków. Śmiertelność wyniosła 12%. Główne objawy to gorączka, bóle głowy i brzucha, zmęczenie, wymioty i biegunka.
• Chikungunya. Wirus jest przenoszony przez ukąszenie zarażonego komara. Objawy to wysoka gorączka i zapalenie stawów. Odkryty w 1953 r., zdiagnozowany u milionów ludzi w ponad 40 krajach afrykańskich. Pojawił się też w Europie (Hiszpania, Francja, Włochy, Wielka Brytania), Azji (Chiny i Indie), Australii, Ameryce Południowej i USA. W 2014 r. wybuch epidemii odnotowano w Dominikanie.
• Wirus Zika. Jest przenoszony przez komary Aedes. Objawy są zwykle łagodne: gorączka, bóle stawów, wysypka na twarzy, która może objąć resztę ciała. Po raz pierwszy wykryty w Afryce, szybko się rozprzestrzenia. Ogniska wystąpiły niedawno na wyspach Pacyfiku, w Brazylii i w Ameryce Środkowej. Jeśli zarażona jest kobieta w ciąży, wirus może powodować małogłowie u dziecka.
Potencjał epidemiczny mają poza tym AIDS, gruźlica, malaria, wirus ptasiej grypy i denga. Nie umieszczono ich na liście, ponieważ są lepiej kontrolowane, a badania nad lekami do ich zwalczania bardziej zaawansowane.
Fot. Adobe Stock
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy