Zabawa w Spielberga

Wystarczy niewielki wydatek, aby zamienić komputer w studio montażowe

Wakacje się skończyły, nadszedł czas porządkowania zdjęć oraz nagrań, które mają stać się pamiątką z letniego wypoczynku. Wiele osób wykorzystywało do tego celu kamerę filmową, która przestała już pełnić rolę wyznacznika statusu, a świadczy co najwyżej o dochodach nieco przekraczających średnią krajową. Jednak samo posiadanie kamery i możliwość uwiecznienia oglądanych widoków na taśmie wideo szybko nużą. Okazuje się, że ujęcia na ekranie telewizora są znacznie mniej ciekawe od tego, co widzieliśmy na żywo. Wiele osób stara się więc

opanować tajniki montażu

i urozmaicić nakręcone filmy. Niestety, tylko nieliczni mają czas i pieniądze, aby zająć się tym bardziej profesjonalnie. Zwykle na przeszkodzie stoi brak odpowiedniego sprzętu, bowiem tradycyjne magnetowidy niezbyt się do tego nadają. Tymczasem do montażu filmu można zastosować komputer. Trzeba go tylko odpowiednio wyposażyć. Zwykle wystarczy dokupić specjalną kartę wideo, która pozwala zapisać film z kamery na dysku, a następnie zmontowany film ponownie nagrać na magnetowidzie. Niestety, takie kart są dość drogie, chociażby karta VideoZip produkowana przez wrocławską firmę HDP kosztuje ok. 1,8 tys. zł.
Można jednak zastosować typowe karty graficzne wyposażone w dodatkowe gniazdo wejścia i wyjścia sygnału wideo. Należy tylko unikać tańszych modeli, których gniazda wideo pracują w standardzie SVHS, co utrudnia lub uniemożliwia współpracę z kamerą i magnetowidem. Najlepiej, by gniazdo wideo wykonane było w standardzie VIVO, dzięki czemu będzie obsługiwało sygnał typu composit, a więc możliwe będzie podłączenie typowego magnetowidu VHS. Karty takie są nieco droższe, ale można je kupić już za ok. 800 zł. Warte polecenia są zwłaszcza karty graficzne firmy Gainward z takim gniazdem – wyposażone są bowiem również w oprogramowanie przeznaczone do montażu filmów. Pełne wersje podobnych programów są też niekiedy dołączane do czasopism komputerowych, niektóre można też pobrać z Internetu. Do najpopularniejszych należą Ulead Video Studio i MGI VideoWave, a do bardziej zaawansowanych zadań można wykorzystać program Ulead Media Studio, ewentualnie przeznaczony dla profesjonalistów pakiet Adobe Premiere oraz Adobe After Effects.
Po zamontowaniu takiej karty graficznej możemy podłączyć kamerę do gniazda TV In/Out oraz wyjście sygnał audio z kamery do wejścia audio na karcie dźwiękowej. Następnie należy zainstalować sterowniki do karty graficznej, a zwłaszcza specjalny sterownik WDM (Video Capture Driver), który umożliwia programom do edycji wideo

przechwytywanie obrazu wideo

i jego zapisanie na dysku twardym lub nagranie go na magnetowidzie. Pliki filmowe zajmują niestety mnóstwo miejsca. Dlatego musimy przygotować przynajmniej kilka gigabajtów wolnego miejsca na dysku, a także powinniśmy zastosować podczas zgrywania odpowiednią kompresję wideo. Jakiego rodzaju kompresji będziemy mogli użyć, zależy od programu i mocy procesora. Przy zapisie obrazu telewizyjnego, a więc PAL, 756×420, 24 fps, zwykle stosuje się kompresję typu MPEG 2 (taką jak w filmach DVD), która pozwala uzyskać obraz dobrej jakości przy znacznym stopniu skompresowania plików. Po zapisaniu poszczególnych ujęć na dysku, możemy je przejrzeć, a także skrócić. Większość programów do edycji wideo korzysta ze specjalnej listwy montażowej (tzw. timeline), na której ustawia się wybrane ujęcia w odpowiedniej kolejności. Możemy połączyć ujęcia specjalnymi przejściami (transitions), np. przenikaniem czy zawijaniem obrazu. Należy jednak stosować je z umiarem, bowiem wydłużają czas, jaki program potrzebuje później na przygotowanie finalnej wersji filmu. Możemy także uzupełnić obraz napisami, dodać własny podkład muzyczny lub komentarz oraz nałożyć wybrane fragmenty obrazu na inną scenę (tzw. kluczowanie). Na bazie takiego montażu program musi przygotować ostateczny plik wideo. Jeżeli ma zachować parametry obrazu telewizyjnego, może to zająć nawet kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt godzin pracy. Dlatego też najlepiej sprawdzić działanie programu i ustawione parametry na krótszym fragmencie. Gotowy film można odtworzyć w dowolnym programie multimedialnym. Jeżeli w ustawieniach sterownika ekranu wybierzemy jako odbiornik opcję TV, obraz będzie kierowany na wyjście Video, można więc nagrać go na magnetowidzie. Dobrze jednak podłączyć do niego telewizor, w którym będzie podgląd obrazu, co umożliwi sterowanie pracą komputera i włączenie później wyświetlania obrazu na ekranie monitora.
LM

Kamery cyfrowe
Kamery DV najlepiej podłączyć za pomocą specjalnej karty z portami FireWire (można też zastosować kartę dźwiękową SB Audigy z takim portem). Jednak do nagrania filmu na magnetowid niezbędny jest port TV Out, chyba że kamera cyfrowa ma odblokowaną funkcję nagrywania lub może wysłany z karty portem FireWirem obraz od razu przekazać do magnetowidu.

Podstawy montażu
Stosujmy krótkie, kilkusekundowe ujęcia.
Dłuższe ujęcia należy rozdzielać innymi scenkami.
W trakcie filmowania nagrajmy wiele scen z otoczenia, które pozwolą dzielić dłuższe sceny (przebitki, czyli 1-, 2-, 3-sekundowe ujęcia).
Przebitki powinny się wydłużać do połowy filmu, a następnie powinny się skracać w tym samym tempie.
Unikajmy „pompowania” obrazu, czyli zbędnych najazdów i oddaleń.
Osoby mówiące filmujemy od kolan (plan amerykański) lub na zbliżeniu.
Unikajmy montowania scen z obiadów lub innych posiłków.
Nie powinniśmy stosować ujęcia osiowego.