Twarze na popielnicach

Zagadkowe zwyczaje pogrzebowe na ziemiach polskich we wczesnej epoce żelaza We wczesnej epoce żelaza (czyli od ok. 650 r. do ok. 125 r. p.n.e.) w obrządku pogrzebowym na ziemiach polskich oprócz stosunkowo nielicznych pochówków szkieletowych występowały przede wszystkim groby, do których składano przepalone szczątki zmarłych, z reguły w glinianych naczyniach – popielnicach. Gdzieś od 500 r. p.n.e. (ponad 2,5 tys. lat temu) do ok. II w. p.n.e. niektóre z tych naczyń były wyrabiane w oryginalny sposób. Umieszczano na nich, zwykle na szyjkach, ale sporadycznie również w górnych partiach brzuśca lub na pokrywie, elementy – czasem symboliczne, czasem wyraziste – ludzkiej twarzy. Z tego powodu popielnice te są nazywane twarzowymi. Od razu nasuwa się pytanie, dlaczego tylko na niektórych z nich pojawiają się elementy twarzy. Popielnice twarzowe najczęściej spotykane są na Pomorzu Wschodnim, przy czym na jednym cmentarzysku może ich być bardzo dużo, a na innym, niezbyt odległym i pochodzącym z tego samego czasu, nie natrafiono na nie, chociaż przebadano wiele grobów. Pojawia się więc drugie pytanie: co było przyczyną, że użytkownicy tylko niektórych cmentarzy posługiwali się przy chowaniu zmarłych popielnicami twarzowymi? Dosyć liczne są popielnice twarzowe z Pomorza Środkowego, Kujaw i Wielkopolski, rzadko natomiast znajduje się je w wykopaliskach