Od 1 października rolnicy mający duże gospodarstwa będą płacili wyższe składki na ubezpieczenie społeczne Od 1 października 2009 r., tj. od IV kwartału, zmienia się sposób naliczania i wysokość składek płaconych przez rolników na ubezpieczenie społeczne. Tego dnia wchodzi bowiem w życie zmiana ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników przyjęta przez Sejm 24 kwietnia br. (DzU nr 79, poz. 667). Regulacja ta wychodzi naprzeciw licznym postulatom, w tym także środowisk rolniczych. Chodzi głównie o to, aby ci rolnicy, którzy osiągają wysokie dochody z gospodarstwa rolnego, płacili wyższe składki niż pozostali. Zróżnicowanie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne rolników zmierza w kierunku uczynienia systemu ubezpieczeń sprawiedliwszym i bardziej dostosowanym do obecnej struktury społecznej mieszkańców wsi. Większe składki – mniejsze dotacje Obciążenie budżetu państwa dopłatami do rolniczych emerytur zmienia się stopniowo w ostatnim 10-leciu. Jakkolwiek ogólna kwota dotacji dla KRUS wzrosła z 13,3 mld zł w 1999 r. do ponad 16 mld zł w 2009 r., dotacja ta stanowi z roku na rok coraz mniejszy procent wydatków budżetowych – spadła z 9,6% w 1999 r. do 5,1% w 2008 r. Co istotne, część dotacji w Funduszu Emerytalno-Rentowym „obciążają” koszty zadań dodatkowo zlecanych kasie, finansowanych z budżetu państwa (od 1998 r. do 2008 r. wydatki z tego tytułu wzrosły niemal trzykrotnie, natomiast udział dotacji w Funduszu Emerytalno-Rentowym do stricte ustawowych zadań kasy, tj. na wypłatę rolnych emerytur i rent, maleje, co wynika z zauważalnej w ostatnich latach tendencji spadku liczby świadczeniobiorców – średnio w roku to ok. 100 tys. osób. Po zmianach, które polegają na obciążeniu większą składką gospodarstw większych, a przez to zamożniejszych, dotacja budżetowa będzie mogła jeszcze zmaleć. Jednak nie należy mieć złudzeń, że z tytułu zwiększonych składek ogólny bilans zdecydowanie się zmieni. Niestety, struktura gospodarstw rolnych w Polsce jest zdecydowanie rozdrobniona. Średnia wielkość rodzinnego gospodarstwa w Polsce wynosi 7,6 ha użytków rolnych, podczas gdy w Unii Europejskiej średnie gospodarstwo ma 18,7 ha. Procentowy wskaźnik niewielkich gospodarstw rolnych, czyli poniżej 50 ha, których nie obejmie składka dodatkowa ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wynosi aż 98,6%. Ową zwiększoną składkę płacić zatem będą właściciele zaledwie 1,4% polskich gospodarstw. Mimo to trzeba uznać, że zmiany w systemie ubezpieczeń rolników prowadzą w dobrym kierunku, zmierzają do powolnego zbliżenia systemu ubezpieczeń rolniczych do systemu powszechnego. Granica 50 ha Celem przyjętych rozwiązań jest zwiększenie udziału grupy rolników osiągających najwyższe dochody z działalności rolniczej w finansowaniu rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych i przejęcie na siebie przynajmniej części ciężaru, jaki ponosi budżet państwa. Ustawa wprowadza w tym celu instytucję dodatkowej, zróżnicowanej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dla rolników prowadzących gospodarstwa rolne, w których powierzchnia użytków rolnych przekracza 50 ha przeliczeniowych. Składka podstawowa na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dla wszystkich ubezpieczonych – rolników i domowników – pozostanie nominalnie na takim samym poziomie jak dotychczas, z tym że będzie naliczana miesięcznie, a nie jak dotychczas kwartalnie. Składka podstawowa miesięczna wynosić będzie 10% kwoty emerytury podstawowej (najniższej emerytury). Natomiast dodatkowa składka miesięczna za rolników prowadzących gospodarstwa rolne powyżej 50 ha przeliczeniowych będzie zróżnicowana. Rolnicy prowadzący gospodarstwa większe niż 50 ha przeliczeniowych, ale nie większe niż 100 ha przeliczeniowych, będą opłacać dodatkową składkę miesięczną w wysokości 12% kwoty emerytury podstawowej. Rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 100 ha, do 150 ha przeliczeniowych, będą dodatkowo płacić 24% kwoty emerytury podstawowej. Rolnicy, których gospodarstwa mają powyżej 150 ha do 300 ha przeliczeniowych – 36% kwoty emerytury podstawowej. Rolnicy posiadający gospodarstwa większe niż 300 ha przeliczeniowych zapłacą dodatkowo 48% kwoty emerytury podstawowej. Za rolników oraz domowników podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników i prowadzących dodatkową pozarolniczą działalność gospodarczą składka podstawowa na ubezpieczenie emerytalno-rentowe będzie naliczana tak jak dotychczas, w wymiarze podwójnym, czyli wynosić będzie 20% kwoty emerytury podstawowej. Dodatkowo za rolników/ich małżonków składka ta będzie zwiększona o składkę zróżnicowaną, wyliczaną zgodnie z wyżej opisaną zasadą. Natomiast składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za rolników i domowników ubezpieczonych
Tagi:
Bronisław Tumiłowicz
