Artykuł sponsorowany
W świecie wellness adaptogeny zyskały status cudownych środków na stres, zmęczenie i ogólne samopoczucie. Ale czy te „magiczne” rośliny naprawdę działają, czy to tylko placebo w ładnym opakowaniu? Przyjrzyjmy się trzem popularnym adaptogenom i sprawdźmy pokrótce, co na ich temat mówi nauka.
Ashwagandha (Withania somnifera)
Ashwagandha, znana również jako indyjski żeń-szeń, od wieków stosowana jest w medycynie ajurwedyjskiej jako środek na stres i lęki. Obecnie jest jednym z najpopularniejszych adaptogenów, a badania potwierdzają jej skuteczność.
Jak działa ashwagandha? W randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniu klinicznym z 2019 roku uczestnicy przyjmujący 250 mg lub 600 mg ekstraktu z korzenia ashwagandhy przez 8 tygodni doświadczyli znacznego obniżenia poziomu kortyzolu oraz poprawy jakości snu i redukcji lęku w porównaniu z grupą placebo [1]. To pokazuje, że ashwagandha może realnie wspierać organizm w walce ze stresem i poprawiać codzienne funkcjonowanie – nie tylko na papierze, ale i w praktyce.
Inne badania sugerują, że ashwagandha może również wspierać funkcje poznawcze i poprawiać libido, choć nadmierne dawki mogą prowadzić do działań niepożądanych, takich jak senność czy problemy żołądkowe [2]. Najważniejszy jest umiar!
Różeniec Górski (Rhodiola rosea)
Rhodiola rosea, znana jako różeniec górski, była sekretnym orężem radzieckich olimpijczyków i kosmonautów [3]. Ale czy rzeczywiście działa?
W badaniu z udziałem 100 osób cierpiących na przewlekłe zmęczenie, przyjmowanie 400 mg ekstraktu z rhodioli przez 8 tygodni doprowadziło do znacznej redukcji objawów zmęczenia oraz poprawy jakości snu i nastroju [4].
W jednym z testów z udziałem studentów pielęgniarstwa Rhodiola rosea znacząco obniżyła poziom zmęczenia w porównaniu z placebo [5]. Autorzy badania zaznaczają jednak, że wyniki te należy interpretować ostrożnie – możliwe, że wpływ rośliny różni się w zależności od indywidualnych predyspozycji lub warunków badania.
Cytryniec chiński (Schisandra chinensis)
Schisandra chinensis, znana jako cytryniec chiński, to adaptogen o długiej historii stosowania w medycynie tradycyjnej, zwłaszcza w Chinach. Badania na modelach zwierzęcych sugerują, że ekstrakt z tej rośliny może wykazywać działanie przeciwdepresyjne — prawdopodobnie dzięki wpływowi na oś podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA) oraz zwiększaniu poziomu białka BDNF w hipokampie [6].
BDNF to białko, które wspiera rozwój i regenerację komórek nerwowych, a także poprawia komunikację między nimi. Wyższy poziom BDNF w mózgu wiąże się często z lepszym nastrojem i niższym ryzykiem depresji. Choć te wyniki są obiecujące, potrzebne są badania kliniczne, aby potwierdzić zaobserwowane efekty.
Co więcej, cytryńcowi chińskiemu przypisuje się również inne korzyści zdrowotne, np. działanie przeciwstarzeniowe, ochrona skóry przed promieniowaniem UV, wsparcie funkcji poznawczych oraz poprawa wytrzymałości fizycznej. Co ciekawe, roślina ta znalazła także zastosowanie w przemyśle spożywczym – jako naturalny konserwant oraz dodatek poprawiający smak i wartość odżywczą produktów [8].
Żeń-szeń syberyjski (Eleutherococcus senticosus)
Eleutherococcus senticosus, powszechnie znany jako żeń-szeń syberyjski, to roślina stosowana w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej w celu zwalczania zmęczenia. Jest to adaptogen, który pomaga organizmowi lepiej reagować na stres i wyczerpanie.
Wstępne dowody sugerują, że żeń-szeń syberyjski może poprawiać wydolność fizyczną podczas intensywnych ćwiczeń. Niestety, ze względu na ograniczenia metodologiczne badań, efekt ten nie jest całkowicie wiarygodny [9].
Eleuterokok kolczasty, znany jako żeń-szeń syberyjski, był również badany pod kątem poprawy jakości życia osób starszych. W 8-tygodniowym badaniu klinicznym z udziałem 20 starszych pacjentów suplementacja 300 mg ekstraktu dziennie poprawiła funkcjonowanie społeczne już po 4 tygodniach, choć efekty te nie utrzymały się do końca badania [7]. Wyniki sugerują, że żeń-szeń syberyjski może przynosić krótkoterminowe korzyści, jednak jego długoterminowa skuteczność wymaga dalszych badań.
Adaptogeny to..?
Choć adaptogeny nie są cudownym lekiem na wszystko, wiele z nich ma solidne podstawy naukowe potwierdzające ich działanie w redukcji stresu, poprawie nastroju i jakości snu. Jednak ich skuteczność może różnić się w zależności od osoby, dawki i czasu stosowania.
Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem lub fitoterapeutą, zwłaszcza jeśli przyjmujesz inne leki lub masz istniejące schorzenia. Pamiętaj, że adaptogeny mogą być pomocnym dodatkiem do zdrowego stylu życia, ale nie zastąpią zrównoważonej diety, regularnej aktywności fizycznej i odpowiedniego odpoczynku.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32021735/
- https://www.verywellhealth.com/ashwagandha-benefits-side-effects-and-more-7375260
- https://nypost.com/2024/11/12/health/supplement-ussr-secretly-tested-on-olympians-may-increase-stamina/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28219059/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25268730/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27387555/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15207399/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6412213/
- https://examine.com/supplements/eleuthero/
Artykuł sponsorowany
ciekawe!