TECHNOLOGIA Europejski GPS Umieszczony pod koniec grudnia na orbicie europejski satelita komunikacyjny Giove-A rozpoczął nadawanie sygnałów. Zbudowany w Wielkiej Brytanii satelita o masie 600 kg jest pierwszym elementem europejskiego systemu nawigacji satelitarnej (GPS) Galileo, który ma zostać ukończony w 2010 r. Obecnie funkcjonuje tylko amerykański GPS, z którego korzystają żeglarze, kierowcy i alpiniści. Władze USA zastrzegają sobie jednak prawo, aby ze względów bezpieczeństwa ograniczać do niego dostęp, dlatego Europejczycy chcą mieć swój własny GPS. Tego rodzaju system nawigacji i określania pozycji jest dziesięć razy dokładniejszy niż inne dostępne metody. Możliwości GPS są nieograniczone: system może zostać wykorzystany do przesyłania internetowych danych do telefonów komórkowych czy też odnajdywania zaginionych dzieci. BIOLOGIA Tajemnice groźnego grzyba Naukowcy z brytyjskiego Instytutu Badań Genetycznych odczytali genom grzyba Aspergillus fumigatus, wywołującego prowadzące niekiedy do śmierci infekcje oraz astmę i reakcje alergiczne. Wykryli w nim także dziewięć substancji powodujących alergię. Aspergillus fumigatus występuje bardzo powszechnie, każdy wdycha mniej więcej 200 jego zarodników dziennie. Grzyb, zadziwiający swą odpornością na wysokie i niskie temperatury, jest niebezpieczny zwłaszcza dla osób z osłabionym systemem odpornościowym, chorych na AIDS czy białaczkę i pacjentów po operacjach. Naukowcy mają nadzieję, że odczytanie kodu genetycznego grzyba umożliwi opracowanie bardziej skutecznych lekarstw przeciwko chorobom, które wywołuje. ZDROWIE Komu szkodzą narty Najbardziej narażeni na urazy głowy są narciarze poniżej 18. roku życia i najstarsi amatorzy białego szaleństwa. Do takiego wniosku doszli naukowcy z Wydziału Zdrowia Publicznego w Kolorado, gdy przejrzeli olbrzymią bazę danych na temat wypadków sportowych w tym stanie USA w latach 1994-1997. I tak większość z hospitalizowanych odnosiła lekkie obrażenia, jeśli wziąć pod uwagę wyłącznie objawy uszkodzenia mózgu. Mimo to niemal co czwarty pacjent miał złamanie kości czaszki, a 80% cierpiało na wsteczny zanik pamięci (nie pamiętali wydarzeń poprzedzających wypadek). Ta ostatnia dolegliwość była najczęściej związana ze wstrząśnieniem mózgu. Na szczęście wszystkie te objawy najczęściej mijają, nie pozostawiając trwałych zmian. INTERNET Wirtualna biblioteka Już od miesiąca w ramach Biblioteki Głównej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu działa Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa. Z jej zasobów może korzystać każdy internauta, a cały projekt współfinansuje Unia Europejska. Partnerami naukowymi są m.in. Biblioteka Medyczna Collegium Medicum UMK oraz Biblioteka Główna Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Elektroniczny księgozbiór pogrupowano w trzech kategoriach. W pierwszej, naukowo-dydaktycznej, znalazły się kopie wybranych podręczników akademickich, w drugiej – kopie najcenniejszych zbiorów, rękopisów i starodruków. Do trzeciej kategorii zostały zakwalifikowane tzw. regionalia, czyli dokumenty dotyczące życia społecznego Kujawian, Pomorzan i mieszkańców ziemi dobrzyńskiej. EKOLOGIA Trujące dwa kółka Okazuje się, że spaliny z silników motocyklowych mogą zawierać nawet 16 razy więcej węglowodorów i trzy razy więcej tlenku węgla niż spaliny z samochodów. I ponoć najgorsze pod tym względem są jednoślady z Niemiec, Włoch i Japonii. Tak przynajmniej uważają naukowcy ze Szwajcarii. To pierwsze takie badania, które przeprowadzono równolegle w krajach starej UE. Dotąd na całym świecie lekceważono motocyklowy problem, bo to samochody uważano za poważniejszych trucicieli. Tymczasem w USA od ponad 25 lat nie aktualizowano norm określających skład spalin motocyklowych. Teraz naukowcy będą się domagali ustalenia w ramach Unii nowych, znacznie bardziej restrykcyjnych norm dotyczących emisji spalin. ZWIERZĘTA Gdyby nie ten zapach… U nas zima w pełni, a mieszkańcy wyspy San Cristobal mają nie lada kłopot. Wszystko przez lwy morskie, które z jednej strony są olbrzymią atrakcją turystyczną, a z drugiej – nie lada kłopotem dla mieszkańców. Zwierzęta produkują codziennie masę odchodów i moczu. Co gorsza, uwielbiają wylegiwać się na plaży w centrum miasta Puerto Baquerizo Morenoa, stolicy wyspy San Cristobal. I nie pomaga wcale to, że każdego dnia bladym świtem specjalne pompy i rury odprowadzają nieczystości daleko w morze. Ostatnio zdesperowani biznesmeni z głównej ulicy miasta postanowili sponsorować wszystkich, którzy zaproponują projekty oczyszczania piasków z działalności tych zwierząt. Nad realizacją tych zamierzeń pieczę sprawuje Fundacja Karola Darwina – instytucja naukowa zajmująca się
