Realizacja polityki regionalnej nabiera nowego znaczenia w kontekście procesu integracji europejskiej Jeden z podstawowych elementów polityki gospodarczej państwa stanowi polityka rozwoju regionalnego. Jest ona realizowana poprzez odpowiedni zestaw różnych działań podejmowanych przez rząd i jego agendy. Podstawową zasadą polityki regionalnej jest zróżnicowanie sposobu i intensywności oddziaływania państwa i rządowych agend w taki sposób, by, z jednej strony, zapewnić zgodność podejmowanych działań z nadrzędnymi celami rozwoju kraju, a z drugiej – by uwzględnić regionalne zróżnicowanie poziomu społeczno-gospodarczego. W kształtowaniu polityki regionalnej, w budowaniu regionalnych strategii i programów rozwoju coraz większą rolę odgrywają samorządy poszczególnych regionów. Regionalizacja dotychczas Jednym z publicznych podmiotów, który wykonuje część spośród obszernego katalogu działań podejmowanych na rzecz rozwoju regionalnego jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. Jej zadania wiążące się z procesem restrukturyzacji i prywatyzacji w rolnictwie cechuje szczególnie wysoki stopień przestrzennego zróżnicowania, który jest skutkiem dysproporcji ilości areału gruntów rolnych należących do skarbu państwa, jakie przejmowano do Zasobu w poszczególnych województwach i gminach, jak również struktury przestrzenno-obszarowej tych gruntów, ukształtowanej w wyniku różnych procesów i uwarunkowań historycznych. W powiązaniu ze strukturą rzeczową mienia występują specyficzne problemy społeczne. Tam, gdzie koncentrowały się grunty byłych gospodarstw państwowych, często występuje problem bezrobocia wśród byłych pracowników tych gospodarstw, a podaż gruntów Zasobu zwykle przewyższa realny popyt na ziemię rolniczą. W regionach, gdzie państwowe gospodarstwa rolne były nieliczne, dominują obecnie drobne, słabo związane z rynkiem gospodarstwa rolników indywidualnych, a jednocześnie brak jest zasobów gruntów, które można by obecnie przeznaczyć na powiększenie i rozwój choćby części spośród tych gospodarstw. Na specyfikę regionalną procesu przekształceń wpływają także szeroko rozumiane warunki społeczno-gospodarcze, w jakich przekształcenia te przebiegają. Różne są przecież nie tylko poziomy rozwoju poszczególnych regionów. Zróżnicowane są przede wszystkim ich cele, możliwości, drogi rozwoju, a zatem także i strategie rozwojowe. Wszystkie te czynniki determinują konieczność podejmowania przez Agencję działań, które właściwie ukierunkują procesy przekształceń, dostosowując je do tych uwarunkowań. Szereg rozwiązań organizacyjnych i proceduralnych w dotychczasowej działalności Agencji stanowiło wyraz zrozumienia potrzeb i zadań wynikających z polityki regionalnej. Do najbardziej charakterystycznych przykładów z tego zakresu zaliczyć można: – zróżnicowanie areału gruntów rolnych skarbu państwa sprzedawanych na warunkach preferencyjnych, – podjęcie i sposób realizacji programu osadnictwa rolniczego, – stosowanie na obszarach problemowych np. na terenie gmin objętych strukturalnym bezrobociem szczególnych preferencji dla nabywców i dzierżawców gruntów Zasobu tworzących miejsca pracy, – podejmowanie przez Agencję działań organizacyjnych i bezpośrednia pomoc finansowa dla byłych pracowników ppgr i członków ich rodzin w celu przezwyciężania ich trudnych sytuacji życiowych, – zróżnicowane regionalnie kierunki rozdysponowania mienia. Szereg innych działań podejmowanych przez Agencję stanowi konsekwencję dostosowywania się do regionalnych uwarunkowań gospodarczych, bądź społecznych i uwzględnienia ich przy budowaniu procedur postępowania. Właściwej realizacji zadań z tego zakresu podporządkowano też strukturę organizacyjną Agencji oraz właściwość terytorialną jej oddziałów. Polityka regionalna Agencji w nowych uwarunkowaniach Zadania rządu i jego agend wiążące się z realizacją polityki regionalnej nabierają nowego znaczenia w kontekście procesu integracji europejskiej. Przystąpienie do UE pozwoli Polsce korzystać z nowych możliwości pobudzania rozwoju regionalnego, jakie stworzy zastosowanie mechanizmów polityki strukturalnej, a przede wszystkim dostęp do środków finansowych Unii Europejskiej. Dzięki pomocy przedakcesyjnej (SAPARD, ISPA i PHARE) Polsce stworzono już możliwości wykorzystania tych funduszy. Warunkiem ich pozyskania jest jednak wydatkowanie przez stronę polską własnych środków, w sposób zgodny z zasadami uzgodnionymi z UE. Zachodzi więc konieczność przygotowania takich rozwiązań formalnych i instytucjonalnych, które umożliwią bardziej efektywne wykorzystanie dostępnych możliwości i środków zarówno krajowych, jak i unijnych. Aktualne ramy polityki regionalnej w Polsce tworzy Wstępny Narodowy Plan Rozwoju (WNPR), który zawiera propozycje stosownych działań oraz wykorzystania pomocy z funduszy strukturalnych, ukierunkowanych na zmniejszenie dysproporcji społeczno-gospodarczych pomiędzy Polską a krajami Unii Europejskiej, zarówno w odniesieniu do poszczególnych dziedzin gospodarki, jak i w układzie
