Pustynni łowcy utworzyli pierwszą nowoczesną społeczność Wosk z jaskini Najnowsze badania archeologiczne świadczą, że Khoisan przed 44 tys. lat stworzyli pierwszą nowoczesną społeczność na świecie, najstarszą kulturę zbieraczy i łowców. Do tej pory uważano, że stało się to 20 tys. lat temu. Ekipa archeologów na czele z prof. Franceskiem d’Errico z uniwersytetu w Bordeaux na nowo przeanalizowała przedmioty znalezione w Border Cave w Republice Południowej Afryki, w pobliżu granicy z Suazi. W grocie, położonej w górach Lemombo, odkryto m.in. koraliki wykonane ze skorup jaj strusich oraz oznaczone nacięciami kości, służące zapewne do liczenia lub do mierzenia czasu jako swego rodzaju kalendarze. Bardzo podobne przedmioty stosowane są obecnie przez Khoisan. W jaskini natrafiono także na fragment materii organicznej. Analizy wykazały, że to wosk pszczeli sprzed 44 tys. lat, zapewne najstarszy znany do tej pory wosk wykorzystywany przez ludzi. Być może mieszkańcy jaskini używali wosku pszczelego do mocowania na kijach kamieni lub kości. W Border Cave odkryto także obciążony kamieniami kij do wygrzebywania z ziemi jadalnych korzonków – najstarsze takie narzędzie w Afryce. Nieliczni Buszmeni żyjący jeszcze w taki sposób jak ich przodkowie posługują się takimi kijami do tej pory. Jan Piaseczny Khoisan z południa Afryki są najstarszym ludem świata. Istnieją już 100 tys. lat. Wykazały to badania genetyczne przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców, a ich wyniki opublikował magazyn „Science”. Odkrycie rzuca nowe światło na ewolucję współczesnego człowieka. Khoisan zamieszkują tereny RPA, Botswany, Namibii, Zimbabwe, Angoli i Zambii. W XVII w. Europejczycy nadali hodującym bydło Khoi lekceważącą nazwę Hotentotów (Jąkałów), zbieraczy i łowców San określali zaś jako Buszmenów. Obecnie Khoisan często mówią o sobie: Buszmeni. Pejoratywna nazwa Hotentoci nie jest już używana. Wiele wskazuje na to, że ojczyzna Khoisan jest kolebką całej ludzkości. Ludy te posługują się językami, w których istnieją charakterystyczne klikające i mlaskające dźwięki. Niektórzy naukowcy uważają, że są one reliktami pierwotnego języka ludzkości. Inne grupy etniczne stopniowo utraciły mlaski, jednak Khoisan je zachowali. Zdaniem innych badaczy, Buszmeni dopiero później wykształcili te dźwięki, ponieważ były one użyteczne przy porozumiewaniu się zbieraczy i myśliwych na rozległych pustyniach. Zróżnicowani genetycznie Podczas badań, jak dotąd najobszerniejszych w południowej części Afryki, poddano analizie 2,3 mln wariantów genetycznych 220 osób, należących do 11 różnych populacji z południa kontynentu. Okazało się, że Khoisan wyodrębnili się jako osobna grupa etniczna aż 55 tys. lat wcześniej niż ta część ludzkości, z której pochodzą Pigmeje oraz ludy Afryki Wschodniej. Badania wykazały, że wśród Khoisan istnieje znaczne zróżnicowanie genetyczne, które zdumiało naukowców. Buszmeni są jedną z najbardziej zróżnicowanych genetycznie społeczności świata. Ok. 35 tys. lat temu lud ten podzielił się na część południową i północną. Ta druga zamieszkuje niektóre regiony Angoli i Zimbabwe. Zdaniem naukowców, tego rodzaju podziały zachodzą wzdłuż barier terenowych, takich jak pasma górskie i pustynie. Carina Schlebusch ze szwedzkiego uniwersytetu w Uppsali oraz jej koledzy z zespołu badawczego stwierdzili na łamach „Science”: „Z różnic genetycznych między populacjami Afryki Południowej wynika, że współczesny człowiek przypuszczalnie nie pochodzi z jednego regionu geograficznego”. Na etapie wczesnej historii ludzkości dochodziło do mieszania się różnych grup i do rozłamów. Możliwe więc, że także człowiek anatomicznie współczesny pochodzi od niehomogenicznej grupy przodków – wnioskują naukowcy. Nie jest jasne, w jaki sposób z człowieka archaicznego powstał współczesny homo sapiens. Najnowsza analiza genetyczna świadczy jednak, że mogły to spowodować pierwotne warianty genów, zidentyfikowane u Khoisan. Uwagę badaczy zwróciły zwłaszcza trzy geny, odgrywające ważną rolę w rozwoju szkieletu i czaszki. Niewykluczone, że istotne różnice anatomiczne wywołał gen RUNX2 (odpowiadający za różnice między człowiekiem współczesnym a neandertalczykiem). Różne warianty tego genu wpływają m.in. na kształt klatki piersiowej, obojczyków i czoła oraz na czas, po jakim zrastają się kości czaszki, co ma związek z rozwojem mózgu. „Być może do powstania człowieka anatomicznie współczesnego przyczyniła się selekcja tylko kilku genów”, stwierdzają naukowcy. Analiza genetyczna wyjaśnia również, dlaczego Nama,
Tagi:
Jan Piaseczny
