W Szwajcarii, kraju o najwyższym standardzie życia w Europie, nie ma mowy o epatowaniu zamożnością Korespondencja z Zurychu Podczas gdy europejskie media ekscytowały się możliwością wprowadzenia w Szwajcarii dochodu podstawowego dla wszystkich obywateli, racjonalni mieszkańcy odrzucili projekt zdecydowaną większością głosów. Tu nikt nie liczy na państwowe zasiłki, pieniądze się zarabia lub dziedziczy. Dolce vita w kraju płynącym czekoladą to solidna praca i oszczędzanie. Ale też gromadzone i dziedziczone od pokoleń zasoby. Małe piwo i małe lody Paweł i Joanna o powrocie do Polski już nie myślą. On programista, ona księgowa, do Szwajcarii przyjechali sześć lat temu. Zarabiają sporo powyżej średniej krajowej (ok. 6,2 tys. franków – 24,8 tys. zł), wynajmują 120-metrowe mieszkanie na obrzeżach Zurychu, utrzymują dwa samochody – rodzinny SUV dla niego i mini cooper dla niej. Owszem, za mieszkanie płacą 2,6 tys. franków, czyli ponad 10 tys. zł, ale tutaj to standard. – Przez pierwsze lata dwa razy w roku wyjeżdżaliśmy na egzotyczne wakacje. Znajomi śmiali się, że musimy podróżować, bo nie mamy co robić z pieniędzmi. Od czasu narodzin córki jesteśmy bardziej stacjonarni – opowiada Paweł. Jedyne, czego mu brakuje, to własny domek z ogrodem. Mieli taki pod rodzinnym Wrocławiem; tutaj nawet przy dobrych pensjach to nieosiągalny luksus. – No, może gdybym zarabiał tak jak koledzy po fachu z zuryskiego Google’a, 195 tys. franków rocznie za pracę podobną do mojej – rozmarza się Paweł. – Ale tam o jedno stanowisko ubiega się 4 tys. kandydatów – dodaje. Jest więc zadowolony z tego, co ma. I szanuje pracę – przez ostatnie pięć lat w biurze nie było go tylko dwa dni. – W nagłych wypadkach czy przy mocnym przeziębieniu mogę pracować w domu – tłumaczy. Stara się wracać z pracy, zanim córka pójdzie spać. Mimo wysokich kosztów życia (za chleb płaci się równowartość 20 zł, za małe piwo w barze – 22 zł) mieszkańcy Szwajcarii nie mogą narzekać. Zdecydowaną większość stać na dostatnie życie, choć obowiązuje tu umiar. W barze zamawia się małe piwo, a podczas niedzielnego spaceru kupuje jedną porcję równie pysznych, co drogich lodów Mövenpick. W kraju o najwyższym, według międzynarodowej firmy Glassdoor, standardzie życia w Europie bogactwa na pokaz jest niewiele. Oczywiście zamożność widać po zadbanych, czystych miastach i po witrynach sklepowych, jednak nie ma mowy o epatowaniu nią. Wciąż dominuje raczej postawa Hansa Bära, współtwórcy największego prywatnego szwajcarskiego banku Julius Bär, który kupując drugą limuzynę, wybrał identyczny model, by sąsiedzi myśleli, że ma tylko jeden luksusowy samochód. Wielu członków szwajcarskiego rządu dojeżdża do pracy pociągiem lub tramwajem. Prywatne domki w Zurychu często mają skromne, drewniane płotki, niewymieniane od lat okna. I nie sądźmy, że mieszkają tu biedni emeryci. Owszem, często emeryci, ale ci w Szwajcarii są lepiej sytuowani niż pracujący. W kantonie Zurych co piąta para powyżej 65. roku życia ma majątek przekraczający milion franków. Szwajcarska skromność i brak ostentacji to echa protestantyzmu, ale też wynik poczucia, że nie musi się niczego udowadniać. Jeżeli ktoś jest dyrektorem banku czy menedżerem w firmie ubezpieczeniowej, sąsiedzi wiedzą, że stać go na najlepszy samochód, nawet jeśli każdego ranka jedzie do pracy rowerem. – Stare fortuny unikają eksponowania bogactwa. Młode chętnie prezentują się jako dobroczyńcy, mecenasi kultury, nabywcy drogich obrazów i dzieł sztuki – podsumowuje prof. Ueli Mäder, socjolog z Uniwersytetu Bazylejskiego. Podatki Federera „Niebo gwiaździste nade mną, a wszystkie banki przede mną”, zachwycał się, wdychając zuryskie powietrze, Edward Sztyc z komedii Machulskiego „Vabank II”. Rzeczywiście Zurych to bankowe zagłębie kraju. Wraz z pobliskimi kantonami Zug i Schwyz, znanymi z niskich podatków, tutejszy sektor bankowy generuje niemal połowę obrotu całej szwajcarskiej bankowości. Ogółem w bankach Szwajcarii na odsetki pracuje aż jedna trzecia pieniędzy przechowywanych poza krajem pochodzenia. Czy inaczej – jedna czwarta światowego prywatnego kapitału. We wspomnianych trzech kantonach mieszka też najwięcej bogaczy. – W Zurychu wille milionerów znajdują się przede wszystkim na tzw. Złotym Brzegu jeziora i położonym również
