Materiały dotyczące współpracy przedstawicieli Episkopatu i MSW w sprawie więźniów politycznych Po wywiadzie gen. Czesława Kiszczaka i Adama Michnika opublikowanym w “Gazecie Wyborczej” oburzenie wyrazili przedstawiciele Episkopatu, których – szczególnie zabolały fragmenty dotyczące współpracy Kościoła z MSW, między innymi przy rozwiązaniu problemu więźniów politycznych, kiedy to redagowano wzajemnie listy do siebie. Abp Józef Życiński w wywiadzie dla Katolickiej Agencji Informacyjnej potraktował te informacje lekceważąco, komentując, że “z takim talentem można by pisać “Harlequiny”, ale lepiej nie interpretować historii”. Pragniemy przypomnieć fragmenty projektów listów przygotowanych wspólnie przez generała Kiszczaka i ks. Orszulika oraz notatki MSW dotyczącej wspólnych poczynań MSW i Kościoła, mających na celu uwolnienie więźniów politycznych. 27 września 1983 r. prokuratura wojskowa skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko Jackowi Kuroniowi, Adamowi Michnikowi, Henrykowi Wujcowi i Zbigniewowi Romaszewskiemu. Kilka dni później Jerzy Urban, rzecznik rządu, ogłosił, że przywódcy KOR-u i “Solidarności” będą mogli skorzystać z amnestii pod warunkiem opuszczenia kraju. Ta propozycja została przez więźniów odrzucona, a jednocześnie rozpoczęły się zakulisowe rozmowy na temat sposobu uwolnienia więzionych opozycjonistów. 5 stycznia 1984 r. doszło do spotkania generała Jaruzelskiego z prymasem Glempem, na którym poruszono tę sprawę. Dwa miesiące później rozpoczęły się rozmowy generała Kiszczaka z arcybiskupem Bronisławem Dąbrowskim i księdzem Alojzym Orszulikiem, których wynikiem było wspólne zredagowanie listów do przewodniczącego Rady Państwa, Henryka Jabłońskiego i prymasa Glempa. Projekt upadł ze względu na protest Adama Michnika, który zbojkotował próby rozmów z opozycjonistami na ten temat. Publikowane dokumenty znajdują się w zbiorach Archiwum Dokumentacji Historycznej PRL. Komplet tekstów uzgodnionych między Sekretarzem Episkopatua Ministrem Spraw Wewnętrznych Projekt Warszawa, dnia… kwietnia 1984 r. Do Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na ręce Jej Przewodniczącego Prof. Henryka Jabłońskiego Warszawa (…) Zwracam się do Rady Państwa z usilnym apelem o podjęcie kroków zmierzających do rozwiązania w pierwszej kolejności spraw uwięzionych, w stosunku do których ustawa o amnestii z 1983 r. stworzyła możliwości ich uwolnienia. Rozwiązanie problemu uwięzionych za działalność z pobudek politycznych przyczyniłoby się w pewnym stopniu do dalszej poprawy sytuacji społeczno-politycznej w kraju, a także do wzmocnienia pozycji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na arenie międzynarodowej. Jest moim głębokim przekonaniem, ugruntowanym przebiegiem rozmów między przedstawicielami Państwa i Kościoła, że pierwszym krokiem na tej drodze powinno być definitywne zakończenie sprawy członków b. KSS “KOR” oraz siedmiu członków kierownictwa b. NSZZ “Solidarność” poprzez zastosowanie art. 5 ustawy z dnia 21 lipca 1983 r. o amnestii. Jestem także przeświadczony, że uwolnieni znani działacze b. KSS “KOR” i b. NSZZ “Solidarność”, uwzględniając wciąż trudną sytuację Państwa, powstrzymają się w określonym czasie od publicznej działalności politycznej. W tej kwestii zwracam się do tych osób ze stosownym apelem, który załączam przy niniejszym piśmie. Równocześnie jednak pragnąłbym mieć pewność, że osoby te, po ich uwolnieniu, będą mogły powrócić do normalnego życia i pracy w naszym kraju. (…) Proszę przyjąć wyrazy szacunku Kardynał Józef Glemp Prymas Polski Projekt Warszawa, dnia… kwietnia 1984 r. Szanowny Pan Areszt Śledczy Warszawa – Mokotów ul. Rakowiecka Nr 37 Szanowny Panie, Pragnę Pana poinformować, że w ramach stałych starań Kościoła o uwolnienie ludzi uwięzionych za działalność z pobudek politycznych skierowałem do Rady Państwa PRL apel o rozwiązanie tego problemu, w tym również o uwolnienie aresztowanych działaczy b. KSS “KOR” i siedmiu członków kierownictwa b. NSZZ “Solidarność” na mocy art. 5 ustawy o amnestii z dnia 21 lipca 1983 r. Mam zapewnienie, że sprawa wspomnianych osób może być rozwiązana na wyżej wymienionej podstawie, jeśli działacze b. KSS “KOR” i siedmiu członków kierownictwa b. NSZZ “Solidarność” zgodzą się na zaniechanie publicznej działalności politycznej w okresie od momentu uwolnienia do dnia 31 grudnia 1986 r. Sprecyzowanie, na czym ma polegać powstrzymanie się od tej działalności ustalone w drodze rozmów z odnośnymi władzami, załączam przy tym piśmie. Podkreślam, że w związku z tym od zainteresowanych nie będzie wymagane podpisywanie zobowiązań wobec władz, natomiast będę oczekiwał w odpowiedzi na moje pismo stwierdzenia, czy Pan przyjmuje te warunki odnośnie do powstrzymywania się od publicznej działalności politycznej w przedstawionym rozumieniu. Odpowiedź
Tagi:
Grzegorz Sołtysiak
