Ekologia i Przegląd

Pieniądze na ekologię Rozmowa z Zofią Hekiert, zastępcą prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  Małym gminom Narodowy Fundusz zapewni łatwiejsze i tańsze pożyczki – Potrzeby ochrony środowiska są duże, ale kondycja finansowa samorządu terytorialnego ogranicza działania proekologiczne. Czy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pomaga inwestorom w przezwyciężaniu trudności? – Narodowy Fundusz jest największą instytucją wspierającą realizację przedsięwzięć ekologicznych. Najpoważniejszym partnerem Narodowego Funduszu były zawsze jednostki samorządu terytorialnego, korzystające z naszych pożyczek i dotacji. Środki te przeznaczane są głównie na dofinansowanie budowy oczyszczalni ścieków, sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, na porządkowanie gospodarki odpadowej, rekultywację terenów zdegradowanych działalnością przemysłową i wydobywczą. Wiele miast i gmin modernizuje magistrale ciepłownicze, buduje nowe sieci i węzły cieplne, a także nowoczesne źródła ciepła. Od kiedy jednak gminom i powiatom, obciążonym wydatkami na oświatę, służbę zdrowia czy tworzenie nowych miejsc pracy, brakuje pieniędzy na realizację takich inwestycji, ich możliwości korzystania ze środków Narodowego Funduszu znacznie zmalały. Zaciąganie zobowiązań finansowych ograniczają przepisy ustawy o finansach publicznych. Aby ułatwić małym i mniej zamożnym gminom większy dostęp do naszych środków, Zarząd Narodowego Funduszu podejmuje od ubiegłego roku szereg działań zachęcających do realizacji inwestycji ekologicznych. Obniżono oprocentowanie pożyczek, wprowadzono zmiany w zasadach ich udzielania, dostosowano programy priorytetowe do wymagań wnioskodawców, a także znacznie skrócono i uproszczono w Narodowym Funduszu proces decyzyjny. – Dotychczas samorządy realizujące mniejsze inwestycje ekologiczne nie mogły korzystać ze środków Narodowego Funduszu? – Programy priorytetowe Narodowego Funduszu we wszystkich dziedzinach objętych jego działalnością związane są z określonymi kategoriami zagrożeń środowiskowych. Dotyczy to nadmiernej emisji do atmosfery, wód i gleby zanieczyszczeń, powodujących degradację środowiska naturalnego. Do niedawna w dziedzinie ochrony wód i gospodarki wodnej Narodowy Fundusz udzielał pomocy finansowej jedynie na budowę i modernizację oczyszczalni ścieków o przepustowości powyżej 2 tys. m3/d i systemów kanalizacyjnych, odprowadzających do oczyszczalni ścieki w ilości nie mniejszej niż 300 m3/d. Odstępstwa od tzw. warunków brzegowych obejmowały tylko inwestycje realizowane na obszarach podlegających szczególnej ochronie. Obecnie przy rozpatrywaniu wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć w gospodarce wodno-ściekowej odstąpiono od stosowania kryterium „warunków brzegowych”. Daje to mniejszym gminom możliwość realizowania odpowiednich dla nich przedsięwzięć. Nowością jest także dopuszczenie do rozpatrywania wniosków o dofinansowanie inwestycji nie mieszczących się w programach priorytetowych związanych z ochroną wód i gospodarką wodną. Narodowy Fundusz włączył do swoich programów związanych z ochroną rzek, jezior i zbiorników zaporowych dofinansowanie m.in. stacji uzdatnia wody. Zmiany wprowadzono także w dziedzinie ochrony przyrody i krajobrazu. Istniejące programy rozszerzono o możliwość dofinansowania zadań z zakresu zachowania i wzbogacania różnorodności biologicznej w parkach krajobrazowych. Dotychczas Narodowy Fundusz wspierał większość działań prowadzonych w parkach narodowych i lasach państwowych oraz na terenach objętych szczególną ochroną. Teraz z takiej samej możliwości będą mogły korzystać parki krajobrazowe, których liczba przewyższa znacznie liczbę parków narodowych w Polsce. – Czy korzystniejsze zasady udzielania pomocy finansowej zachęcają do realizowania inwestycji ekologicznych? – Wnioski o dofinansowanie przedsięwzięć według zmodyfikowanych w tym roku zasad można składać do 30 września 2001 r. Będą one rozpatrywane jeszcze w tym roku. Poprzednio procedura była wydłużona i bardziej skomplikowana. Zachętą dla samorządów jest z pewnością wysokość udzielanej pożyczki oraz obniżone oprocentowanie. Do niedawna wnioskodawca ubiegający się o pożyczkę z Narodowego Funduszu musiał zgromadzić 50% kosztów inwestycyjnych przedsięwzięcia. Pozostałe 50% mógł uzyskać z naszych środków. Obecnie jej wysokość podwyższono do 70%. Stwarza to znacznie większe szanse na realizację zadania. – Ile wynosi teraz wysokość oprocentowania takich pożyczek? – Preferencje dla samorządów Narodowy Fundusz wprowadził od stycznia 2001 r. Polegały one na zróżnicowaniu oprocentowania pożyczek od 0,1 do 0,65 stopy redyskonta weksli w zależności od dochodów budżetowych gmin przeliczanych na jednego mieszkańca. Dla większości gmin były one nadal za drogie, dlatego w kwietniu ponownie je obniżono. Obecnie z najniższego oprocentowania wynoszącego 0,1 stopy redyskonta weksli (1,95%) może korzystać ponad 55% gmin w Polsce. Gminy te są również uprawnione do otrzymania