Kuba zmienia konstytucję

Kuba zmienia konstytucję

Czy to formalne pożegnanie z komunizmem?

Kierownictwo kubańskie postanowiło pożegnać się z komunizmem. Obowiązująca konstytucja z 1976 r., zredagowana na podobieństwo ustaw zasadniczych innych krajów socjalistycznych, przewiduje w art. 5 „rozwój (kraju) w kierunku społeczeństwa komunistycznego”. W projekcie reformy, omawianym w Zgromadzeniu Narodowym 21 lipca, z tekstu eliminuje się słowo komunizm. Równocześnie nie rezygnuje się z socjalizmu i uznaje przywódczą rolę Partii Komunistycznej. Zakłada się, że prezydent może być tylko raz ponownie wybrany na pięcioletnią kadencję, a limit wieku dla obejmującego urząd po raz pierwszy wynosi 60 lat. Szokujące dla niektórych może być przewidziane w projekcie otwarcie drogi do legalizacji małżeństw tej samej płci. W nowej konstytucji znajdą się 224 artykuły, o 87 więcej niż dotychczas.

Na czele powołanej w kwietniu br. Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego stoi pierwszy sekretarz KPK Raúl Castro. Jego zastępcą jest obecny prezydent Miguel Díaz-Canel. Potrzebę dostosowania stanu prawnego do rzeczywistości politycznej i społeczno-gospodarczej spowodowały zmiany wprowadzane przez Raula Castro od 2008 r. Na 11-milionowej Kubie ok. 600 tys. osób pracuje na własny rachunek (13% siły roboczej ogółem), ale w ubiegłym roku wydawanie nowych zezwoleń wstrzymano. Od grudnia procedura zostanie wznowiona, pojawią się jednak ograniczenia, takie jak limit posiadania tylko jednej firmy i obsługi do 50 klientów. Kubański sektor prywatny to głównie restauracje, taksówki i salony piękności. Obowiązująca konstytucja nie uznaje żadnej formy gospodarki rynkowej i zakazuje zatrudniania pracowników przez osoby prywatne. W projekcie reformy przewiduje się istnienie własności prywatnej, chociaż podstawą gospodarki pozostaną przedsiębiorstwa państwowe, a państwo będzie sprawowało ścisłą kontrolę nad bogaceniem się obywateli. Nowa konstytucja zalegalizuje prawo do dziedziczenia ziemi.

Prace nad nowym modelem gospodarki rozpoczęły się w 2011 r. od wytycznych polityki gospodarczej i społecznej na VI Zjazd Komunistycznej Partii Kuby. Zawarte w nich 313 punktów miało na polecenie Raula zapoczątkować rozwój gospodarki poprzez otwarcie kraju na inwestycje zagraniczne i pracę na rachunek własny. W sztandarowych dla rewolucji dziedzinach, ochronie zdrowia i oświacie, ma być zachowany bezpłatny dostęp.

Propozycja przewiduje utworzenie stanowiska premiera. Sekretarz Rady Państwa Homero Acosta wyjaśniał podczas sesji Zgromadzenia Narodowego, że kandydata na tę funkcję wyznaczałby prezydent. Za to zgodnie z propozycją prezydent nie przewodniczyłby jak dotychczas Radzie Ministrów ani Radzie Państwa. Na czele tej drugiej ma stanąć przewodniczący ZN. Do ZN należałoby także badanie zgodności ustaw z konstytucją.

Rząd pod kierownictwem Miguela Díaza-Canela, zaakceptowany przez ZN, jest rządem kontynuacji. W jego skład wchodzi 20 ministrów byłego gabinetu Raula Castro, na 34 ogółem. Sam Raúl pozostanie na stanowisku pierwszego sekretarza KPK do 2021 r. i będzie najwyższym autorytetem.

Największą niespodzianką nowego gabinetu było wyznaczenie na stanowisko ministra gospodarki dotychczasowego wiceministra Alejandra Gila, który ma pogodzić zetatyzowaną gospodarkę z liberalizacją. Członkami nowego rządu pozostają mózg relacji z USA, minister spraw zagranicznych, 60-letni Bruno Rodríguez, oraz 77-letni gen. Leopoldo Cintra, minister sił zbrojnych, jeden z najbliższych współpracowników Raula. Gabinet tworzyć będzie 26 mężczyzn i osiem kobiet.

W tekście nowej konstytucji małżeństwo byłoby określane jako „związek będący wynikiem zgodnych oświadczeń woli dwóch osób, bez względu na płeć”. Oznaczałoby to zrównanie praw małżeństw homoseksualnych z heteroseksualnymi, czego domagały się grupy LGBT na Kubie Propozycja spotkała się z ostrym sprzeciwem Kościoła ewangelickiego.

Proponuje się zatem minimalne otwarcie na sektor prywatny i społeczeństwo pod kontrolą państwa. Autorom propozycji chodziło zapewne o fragmentaryzację władzy i uniknięcie ewentualnej walki wewnętrznej po odejściu 87-letniego Raula Castro. Zmiany w konstytucji będą poddane pod referendum ludowe.

Fot. AP/East News

Wydanie: 2018, 31/2018

Kategorie: Świat

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy