Eureka

Autor: Przegląd | 28 stycznia, 2007

MEDYCYNA
paracetamol szkodzi?
Paracetamol, najczęściej stosowany środek przeciwbólowy, być może jest bardziej szkodliwy, niż do tej pory przypuszczano. Do takiego wniosku doszli brytyjscy naukowcy z University College London, którzy przeanalizowali wpływ tego leku na wątrobę. Okazało się, że paracetamol, który w Polsce i w wielu krajach można kupić bez recepty, już w najwyższej dawce uważanej za bezpieczną (4 gramy, czyli osiem tabletek dziennie) szkodzi wątrobie. Dawka 7 gramów paracetamolu może doprowadzić do ostrej niewydolności wątroby, mogącej skończyć się śmiercią. Przedawkowanie paracetamolu jest najczęstszą przyczyną ostrej niewydolności wątroby w Europie i w USA. Brytyjscy naukowcy proponują więc, aby rozważyć sprzedawanie tego przeciwbólowego preparatu tylko na receptę.

UCZELNIE
Koniec z plagiatami
Z inicjatywy grupy profesorów z Uniwersytetu Łódzkiego i Uniwersytetu Medycznego w Łodzi powstało Stowarzyszenie Uczciwa Uczelnia. Organizacja ma na celu walkę z plagiatami w łódzkich szkołach wyższych. Podstawowym narzędziem kontroli będzie program komputerowy Plagiat. Członkowie organizacji zamierzają też badać wszelkie zawiadomienia o plagiatach pochodzące od studentów i pracowników naukowych uczelni.
Program Plagiat powstał na wzór amerykańskiego odpowiednika o nazwie Turnitin.

MEDYCYNA
Motywujący testosteron
Gdy osoby z wysokim poziomem testosteronu tracą pozycję dominującą, pojawia się u nich silna motywacja do jej odzyskania. Poziom tego hormonu może więc działać silnie motywująco. – Co ważne, prawidłowość ta dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet – komentuje prowadząca badania dr Jennifer G. Sellers z Green Mountain College w Poultney (stan Vermont) w USA. Razem z naukowcami z Uniwersytetu Stanu Teksas i z Bard College przeprowadziła ona serię eksperymentów wśród studentów. Najpierw sprawdzono u nich poziom testosteronu. Następnie dobrano w pary i poinformowano, że będą współzawodniczyć ze sobą w testach na inteligencję. Wyniki pierwszego testu zafałszowano. Badanym powiedziano jedynie, kto został zwycięzcą. Chodziło o stworzenie hierarchii w parach. Okazało się, że studenci z wysokim poziomem testosteronu osiągali słabsze wyniki w testach, gdy ich status spadał, i koniecznie chcieli odzyskać dominującą pozycję.

SOCJOLOGIA
Kto nadaje się NA MĘŻA
Cztery piąte Polaków zaakceptowałoby małżeństwo syna lub córki z osobą narodowości czeskiej lub francuskiej (odpowiednio: 80 i 79%). Niewiele mniej (77%) przyjęłoby do rodziny Niemkę lub Niemca. Takie informacje płyną z najnowszego sondażu CBOS. Nieco więcej dystansu mielibyśmy do Rosjan (73% zaaprobowałoby taką ewentualność). Liczba osób akceptujących małżeństwo dziecka z osobą narodowości żydowskiej i chińskiej wynosi odpowiednio 64 i 65%. Gdy chodzi o wyznawców innych religii, Polacy najbardziej dystansują się wobec muzułmanów. 55% respondentów sprzeciwiłoby się małżeństwu syna lub córki z osobą wyznającą islam.

INTERNET
Breloczkiem w przestępców
Ebay Inc ma ofertę dla użytkowników systemów PayPal i eBay. Chodzi o narzędzie do walki z phisherami. Będzie to breloczek do kluczy generujący co 30 sekund nowe, sześciocyfrowe hasła. Cyberprzestępca, który za pomocą spreparowanej wiadomości skusi użytkownika korzystającego z breloczka do podania loginu, hasła i wygenerowanego kodu, niewiele zdziała. Gdy będzie próbował zalogować się na konto eBay/PayPal, wykradziony przez niego kod będzie już nieważny. Urządzenie jest w fazie testów. Niedługo zostanie zaoferowane amerykańskim, niemieckim i australijskim użytkownikom PayPal/eBay. Jeszcze w tym roku ma być dostępne dla wszystkich użytkowników eBay i PayPal. Będzie kosztowało 5 dol., a dla klientów biznesowych będzie darmowe.

ZWIERZĘTA
Raj dla nietoperzy
Międzyrzecki Rejon Umocniony w Lubuskiem to raj dla nietoperzy. Chiropterolodzy, którzy liczyli żyjące tam ssaki, znaleźli ich 37 tys., o 5 tys. więcej niż rok temu. Według kierującego akcją dr. Tomasza Kokurewicza z wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego, na większą niż przed rokiem liczbę nietoperzy główny wpływ ma ciepła zima, która powoduje, że zwierzęta nie chowają się w miejscach niedostępnych dla obserwatorów, a także fakt, że MRU jest stosunkowo nowym miejscem zimowania i wciąż ściągają do niego nowe nietoperze. W tym roku zimuje tam 11 gatunków tych ssaków z 25 żyjących w Polsce.

EKOLOGIA
Chiny toną w zanieczyszczeniach
Z danych przekazanych przez chińską państwową agencję ochrony środowiska wynika, że w zeszłym roku doszło tam do 161 poważnych wypadków ekologicznych. Agencja zablokowała też 163 projekty inwestycji, które mogłyby przynieść szkodę środowisku (wśród tych inwestycji znalazła się m.in. budowa stalowni i elektrowni warta 770 mld juanów, czyli 96 mld dol.). Władze otrzymały 600 tys. skarg na zanieczyszczenia, o 30% więcej niż w 2005 r. Zdaniem chińskiego rządu, wszystkie większe rzeki kraju są poważnie zanieczyszczone, a miliony ludzi nie mają dostępu do wody pitnej. Zanieczyszczenie środowiska w 2004 r. doprowadziło do strat w gospodarce w wysokości 511,8 mld juanów (64 mld dol.), co stanowiło 3% ówczesnego PKB Chin.

MEDYCYNA
Smoczek wraca do łask
Smoczek nie tylko uspokaja dzieci, ale zmniejsza też ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej niemowląt (SIDS) – informuje pismo wydawane przez Academy of General Dentistry, organizację zrzeszającą stomatologów z USA i Kanady. Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej jest główną przyczyną nieoczekiwanego zgonu niemowląt. Nie wiadomo, co naprawdę go powoduje. Najczęściej zwraca się uwagę na niewłaściwą pozycję w czasie snu – na brzuchu. Dlatego lekarze oprócz układania do snu dzieci na plecach zalecają używanie smoczka. Jego dobroczynne działanie polega na tym, że niemowlęta ze smoczkiem nie śpią tak głęboko jak bez smoczka i rzadziej dochodzi u nich do groźnego dla życia zatrzymania oddechu. Ponieważ jednak smoczek może powodować wady zgryzu, nie zaleca się podawania go dzieciom starszym niż dwuletnie. U dzieci młodszych ewentualne wady zgryzu zazwyczaj ustępują samoistnie.

PSYCHOLOGIA
Najlepiej spontanicznie
Naukowcy z londyńskiego University College doszli do wniosku, że spontaniczne odpowiedzi udzielane bez namysłu często są lepsze niż te po chwili zastanowienia. Przeprowadzili nawet ciekawy eksperyment.
Ochotnikom pokazano tablice z 650 identycznymi elementami, z tym że jeden z nich był odwrócony. Badani mieli szybko odpowiedzieć, czy znajduje się on po prawej, czy po lewej stronie planszy. Ekrany pokazywano bardzo krótko, góra półtorej sekundy. Okazało się, że im szybciej uczestnicy eksperymentu decydowali się na odpowiedź, tym lepiej wypadali. Gdy jednak zaczynali się zastanawiać i racjonalizować wrażenia z podświadomości, osiągali gorsze wyniki.

ZWIERZĘTA
Kacze negocjacje
Kaczki edredony (Somateria mollissima) mieszkają na skalistych wybrzeżach północnej Europy, Ameryki i Syberii. Nie byłoby w tych zwierzętach nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że edredony wspólnie opiekują się młodymi. Co więcej, potrafią między sobą ustalić zakres obowiązków. Samice łączą się w grupy składające się z od dwóch do czterech sztuk. Ogrzewają młode, dostarczają pokarm, bronią przed drapieżnikami. Co ciekawe, każda kacza matka odróżnia swoje dzieci od cudzych. Przeprowadzone na fińskich wyspach badania pokazały, że kaczki potrafią zadbać o równowagę obowiązków i korzyści. – Ptaki wodne mają opinię niezbyt bystrych, jednak my uważamy, że są rozważnymi i wyrafinowanymi negocjatorami. Zanim utworzą grupę, szukają odpowiednich partnerów i negocjują z nimi – przekonywał kierujący obserwacjami Markus Ost z uniwersytetu w Helsinkach.

ANTROPOLOGIA
Prawdziwa twarz Dantego
Dante Alighieri (1265-1321), twórca „Boskiej komedii”, wcale nie miał orlego nosa, z jakim zazwyczaj przedstawiany był na wizerunkach. Włoski antropolog Giorgio Gruppioni z uniwersytetu w Bolonii odtworzył wygląd twarzy poety przy użyciu supernowoczesnej techniki komputerowej. Wykorzystał też czaszkę Dantego, odtworzoną w latach 20. ubiegłego stulecia z fragmentów kości. Okazało się, że nos słynnego twórcy był długi i bardzo wąski. Najbardziej znany jest wizerunek Dantego z wystającym podbródkiem i orlim nosem pędzla wielkiego renesansowego malarza Rafaela.

EKOLOGIA
Rocznica Białowieży
Minęło 30 lat od chwili, gdy najstarszy polski park narodowy, Białowieski, został uznany przez UNESCO za światowy rezerwat biosfery.
Białowieża to królestwo żubrów, które żyją w ostatnich w Europie fragmentach pierwotnej puszczy. To w końcu w polskim parku udało się zwiększyć liczebność tych ginących zwierząt. Trwają tu już także, wspólnie z Białorusią, przygotowania do obchodów 600-lecia początków ochrony Puszczy Białowieskiej. Rocznica tego wydarzenia przypada w 2009 r.

INTERNET
Blogi hitem w Azji
Zaledwie 16% Polaków czyta blogi. To i tak więcej niż w Niemczech (15%) i Belgii (14%). Dla porównania w Japonii 74% ankietowanych przynajmniej raz w tygodniu zaglądało na blogi. Takie informacje płyną z raportu agencji Edelman. Blogi mają najwięcej czytelników w krajach azjatyckich. Poza Japonią dużym powodzeniem cieszą się w Korei Południowej (43%) oraz Chinach (39% ankietowanych). Kolejne są Stany Zjednoczone (27% badanych). W Europie najwięcej czytelników mają w Wielkiej Brytanii (23%) oraz Francji (22%). Badania pokazały, że duży odsetek czytelników blogów to osoby wpływowe. Działają w organizacjach, podpisują petycje. W Polsce, choć czytanie blogów zadeklarowało zaledwie 16% badanych, to 45% z nich scharakteryzowano jako osoby wpływowe. Co ciekawe Polska i Japonia to jedyne wśród badanych krajów, w których blogi czyta więcej kobiet niż mężczyzn.