Eureka

Eureka

TECHNOLOGIA

Biada przestępcom
Kryminaliści mają coraz mniejsze szanse na popełnienie zbrodni doskonałej. Brytyjscy naukowcy z londyńskiego Kings College opracowali bowiem nową metodę badania odcisków palców, która pozwoli także ustalić, w jakim wieku jest podejrzany, czy pali papierosy i zażywa narkotyki. Nowa metoda pozwala na chemiczne wykrywanie produktów rozkładu narkotyków, lekarstw i nikotyny, zawartych w lipidach, które pozostawiają na przedmiotach palce. Specjalny skaner rejestruje minimalne zmiany potencjału elektrycznego, powstałe w wyniku dotknięcia pocisków lub bomb. Te „zapisane elektrycznie” odciski palców pozostają nawet na metalu rozgrzanym do 600 stopni Celsjusza. Dzięki temu będzie można zidentyfikować odciski pozostawione nawet na wystrzelonych pociskach i odłamkach bomb.

Program wyciszy iPoda
Amerykańska firma Apple dba o to, by użytkownikom iPodów nie pogorszył się słuch. W tym celu wypuściła na rynek darmowe oprogramowanie zabezpieczające posiadaczy tych gadżetów przed zbyt głośnym słuchaniem muzyki (ustawienie maksymalnej głośności jest możliwe w tzw. iPodach piątej generacji i modelach nano). Jak działa? Do urządzenia należy wprowadzić specjalny kod, który jest do ściągnięcia na stronie internetowej firmy. Sprawa jest poważna, bo niedawno w kalifornijskim sądzie został złożony zbiorowy pozew. Jego autorzy są przekonani, że popularne iPody powodują głuchotę, bo wytwarzają dźwięk o natężeniu dochodzącym do 115 decybeli. Wcześniej firma Apple zamieszczała na opakowaniach swoich produktów tylko informacje o takim zagrożeniu. Ale sprawa sądowa to już nie przelewki.

Bez polskich patentów?
Tylko 40 polskich firm wystąpiło w zeszłym roku na rynku europejskim o ochronę stworzonej przez siebie technologii. To stawia nasz kraj na szarym końcu listy europejskich wynalazców. Dla porównania: o ogólnoświatową ochronę w ramach międzynarodowego układu o współpracy patentowej (PCT) w 2005 r., według danych Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), ubiegało się 129 węgierskich rozwiązań technicznych, 898 hiszpańskich i ponad 1,5 tys. fińskich. Polskich rozwiązań było raptem 71.
Zmniejsza się również liczba wniosków zgłaszanych do polskiego Urzędu Patentowego. W ubiegłym roku było ich 2024. To o 350 mniej niż w 2004 r.
Tymczasem patent chroni przed bezprawnym wykorzystaniem technologii, daje monopol na określone produkty i, co najważniejsze, pozwala zarobić na licencjach.

MEDYCYNA

Szkodliwy obwód talii
Okazuje się, że zwiększony obwód talii ma wpływ na wystąpienie chorób sercowo-naczyniowych (CVD), niezależnie od wskaźnika masy ciała (BMI) czy wieku, jak dotąd uważano. Badanie poddające ocenie stopień otyłości brzusznej przeprowadzono u ponad 170 tys. osób z 63 krajów. – Badanie IDEA potwierdza, jak ważne jest kontrolowanie obwodu talii, podobnie jak innych wskaźników: BMI, ciśnienia krwi, poziomu glukozy we krwi czy poziomu lipidów – mówi dr Steve Haffner, profesor medycyny w Health Science Center z University of Texas w San Antonio – członek Komitetu Wykonawczego programu badawczego IDEA.
Naukowcy ostrzegają, że wzrost obwodu talii o każde 14 cm u mężczyzn i 14,9 cm u kobiet zwiększa zagrożenie chorobami sercowo-naczyniowymi z 21 aż do 40%.

Niezdrowa samotność
Samotność u ludzi powyżej 50. roku życia zwiększa ryzyko wystąpienia wysokiego ciśnienia krwi. Jak dowiedli naukowcy ze Stanów Zjednoczonych, samotni mają ciśnienie wyższe nawet o 30 mm Hg w stosunku do osób, które żyją w rodzinie.
Badania pokazały, że więzi społeczne wpływają znacząco na nasze codzienne życie, a kontakty z rodziną oraz przyjaciółmi mogą również oddziaływać na zdrowie. Obok nadwagi, braku aktywności, nadużywania alkoholu oraz uzależnienia od nikotyny samotność jest kolejnym, równie ważnym czynnikiem mającym negatywny wpływ na serce. Wnioski, jakie wyciągnęli badacze, pomogą rozszerzyć program leczenia nadciśnienia. Jest to szczególnie ważne teraz, kiedy duża część społeczeństwa czuje się samotna i odizolowana.

INTERNET

Dziurawy Internet Explorer
W przeglądarce Internet Explorer jest niezałatany błąd w zabezpieczeniach, który próbują wykorzystywać cyberprzestępcy – ostrzegają specjaliści z firmy Websense. Ostatnio zauważyli, że sieciowi naciągacze próbują zwabić nieświadomych niebezpieczeństwa internautów na fałszywą stronę stacji BBC. Zaraz po pojawieniu się podrobionej witryny w systemie komputerowym użytkownika instaluje się koń trojański.
Cyberprzestępcy wysyłają tymczasem masowo e-maile, w których zachęcają do czytania sensacyjnych „newsów” opublikowanych w fałszywym serwisie BBC. Koń trojański monitoruje odwiedzane przez użytkownika strony. I gdy ten odwiedza np. strony bankowe, przechwytuje wszystkie znaki wprowadzane za pomocą klawiatury i wysyła je do autora konia trojańskiego.
Microsoft zapowiedział, że łatka na przeglądarkę zostanie udostępniona najprawdopodobniej 11 kwietnia.

Phishing – najgroźniejszy rodzaj spamu
Spam staje się coraz większym problemem głównie ze względu na phishing, czyli próby wyciągnięcia od odbiorców ważnych informacji personalnych lub finansowych. Według niektórych specjalistów, 20-30% spamu to dzisiaj ataki phishingu. Do takiego wniosku doszli eksperci podczas corocznej MIT Spam Conference, która odbyła się niedawno w Bostonie.
Mimo coraz doskonalszych filtrów antyspamowych ataki phishingu są dostatecznie dobrze zakamuflowane. To oznacza, że wiele z nich ciągle przechodzi przez filtry, a tym samym reakcja zwrotna jest większa.
Właśnie dlatego firma CipherTrust udostępniła usługę PhishRegistry.org. Informuje ona legalne ośrodki webowe, że są wykorzystywane do fałszerstwa. Tworzy się też swoiste „odciski palca” podejrzanych o fałszerstwo ośrodków webowych oraz tych, które zostały sfałszowane. Dane publikowane są na stronie PhishRegistry.org.

ARCHEOLOGIA

Nowa historia Glasgow
Archeolodzy odkryli właśnie w Glasgow, a dokładniej w Easterhouse, na wschodnich krańcach miasta, ruiny najstarszej znanej budowli w tej okolicy. To średniowieczny pałac biskupi, którego budowę zakończono najprawdopodobniej w 1323 r. Do tej pory tytuł najstarszej budowli należał do Provan Hall, ratusza wybudowanego w latach 1460-1480.
O historii Glasgow wiadomo niezbyt wiele. Źródła historyczne wspominają głównie o jego znaczeniu przemysłowym i historycznym w XVII w., ale wcześniejsze dzieje miasta owiane były tajemnicą. Tymczasem prawa miejskie Glasgow otrzymało już w XII w., a uniwersytet założono tam w XV w.
Neil Barter, dyrektor Funduszu Ochrony Glasgow, już zapowiada, że trzeba będzie zmienić sposób patrzenia na to miasto. – Zawsze sądziliśmy, że zanim rozpoczął się okres intensywnego handlu, miało drugorzędne znaczenie. Teraz okazuje się, że Glasgow było starsze, większe i ważniejsze, niż sądziliśmy – mówi.

PSYCHOLOGIA

Pochodzenie inteligencji
Jaki jest związek między inteligencją a budową mózgu? Naukowcy zastanawiają się nad tym od lat. Ostatnio taką próbę podjęli lekarze z Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego w Bethesda, w Maryland. Zespół pod kierownictwem psychiatry Philipa Shawa zaprezentował badania, z których wynika, że na poziom inteligencji wpływa nie wielkość mózgu czy grubość kory mózgowej, ale okres, kiedy nastąpił jej najszybszy wzrost.
Naukowcy za pomocą rezonansu magnetycznego zobrazowali rozwój tkanki mózgowej u ponad 300 zdrowych dzieci w wieku 5-18 lat. Dzieci wypełniały też standardowe testy inteligencji. Okazało się, że iloraz inteligencji był wyraźnie wyższy u tych osób, których kora zaczynała się pogrubiać w wieku 11-12 lat (IQ – około 120). Gdy natomiast rozwój następował wcześniej, koło 8. roku życia, inteligencja pozostawała na przeciętnym poziomie. Rozrost kory na grubość jest procesem naturalnym, związanym z okresem dojrzewania. Szczególnie ważnym miejscem jest kora przedczołowa. Tam znajdują się ośrodki odpowiedzialne m.in. za abstrakcyjne myślenie i planowanie.

ZWIERZĘTA

Zagrożone głuszce
W Polsce jest coraz mniej głuszców. Na początku XX w. w naszym kraju żyło około 2,5 tys. tych ptaków. W latach 70. liczba ta zmalała do niespełna 1000, a do końca wieku ocalało tylko 470-570 ptaków – ostrzegają specjaliści z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie oraz Towarzystwa Przyrodniczego Bocian. Wina, jak zwykle w takich sytuacjach, jest po stronie człowieka i jego działalności. Chodzi o intensywny wyrąb lasów, likwidowanie leśnych polan, torfowisk i jagodzisk, odwadnianie lasu i izolację kompleksów leśnych. Nie wspominając o myślistwie i kłusownictwie.
Zagrożone są też ostoje głuszców, m.in. Mogielica w Beskidzie Wyspowym. Zupełnie wymarła populacja pomorska głuszca, coraz mniej tych ptaków można też spotkać na Dolnym Śląsku, w Sudetach, na Mazurach i Lubelszczyźnie.
W okolicach Tatr i Beskidów Zachodnich pozostało tylko 150-200 osobników. Ostoją głuszca w Polsce wciąż jest Podlasie.

ZDROWIE

Nowa chemioterapia
Na uniwersytecie w Bath w Wielkiej Brytanii weszła w zaawansowaną fazę testów praktycznych nowa metoda chemioterapii, skierowana bezpośrednio w chore miejsca. Metoda, opatentowana przez dr Semali Pererę, przez ostatnie kilka lat przeszła z sukcesem wstępne testy laboratoryjne.
Naukowcy zaproponowali, by zamiast wpuszczać leki do żył pacjenta, umieszczać w pobliżu nowotworu specjalny niewielki „pakiecik” z biodegradowalnych włókien o strukturze zbliżonej do ludzkich tkanek, przesyconych lekiem. Pakiecik powoli przechodziłby ze stanu stałego w płynny, stopniowo uwalniając medykamenty. Lokalne działanie uchroniłoby resztę organizmu przed szkodliwymi skutkami stosowanych w onkologii preparatów. – Efekty uboczne klasycznej chemioterapii mogą być nie tylko nieprzyjemne, ale nawet tragiczne dla pacjenta – mówi dr Perera. – Nowe leczenie najprawdopodobniej nie tylko je wyeliminuje, ale też zmniejszy liczbę osób umierających każdego roku z powodu raka. Jednak na praktyczne zastosowanie metody trzeba będzie jeszcze poczekać.

Wydanie: 15/2006, 2006

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy