INTERNET
SPAM poczytam chętnie
Skoro i tak jesteśmy skazani na niechciane wiadomości w poczcie elektronicznej, może najlepiej je polubić? Zachęta finansowa z pewnością to ułatwi, toteż serwis Boxbe płaci swoim użytkownikom za czytanie reklamowych e-maili. Za jeden ok. 25 centów, choć kwota ta różni się w zależności od dochodów, a więc atrakcyjności adresata. Żeby nie było wątpliwości – atrakcyjniejsi zarabiają więcej. „Gdybyś był Billem Gatesem, prawdopodobnie mógłbyś zażyczyć sobie 40 dol. za e-mail i ludzie pewnie chcieliby zapłacić”, mówi Thede Loder, założyciel Boxbe. Użytkownicy poczty są zobowiązani do ujawnienia pewnych danych: zarobków, zainteresowań, miejsca zamieszkania i płci, co pomaga w dobraniu dla nich konkretnej oferty reklamowej, mają jednak zagwarantowaną anonimowość – marketingowcom przekazywany jest jedynie ich „profil”.
EKOLOGIA
Uwolnić wybrzeże od betonu
Hiszpański rząd proponuje plan zahamowania dzikiej zabudowy na ponad 700 km wybrzeża. Zgodnie z prawem z 1988 r. grunty te są własnością publiczną, jednak właścicielom konstrukcji już istniejących na terenach w większości objętych ochroną przyznano koncesje na 30 lat. Teraz planuje się odbieranie koncesji ważnych jeszcze do 2018 r., w zamian za odszkodowanie, i burzenie budynków. Ministerstwo Ochrony Środowiska chciałoby także wytyczyć ok. 780 km ścieżek dla amatorów nadmorskich wędrówek.
ZWIERZĘTA
400-letni małż
Zespół naukowców z walijskiego uniwersytetu w Bangor ogłosił, że odnalazł najprawdopodobniej najdłużej żyjące zwierzę na świecie. Jest to małż z gatunku Arctica islandica, żyjący od ponad 400 lat w zimnych wodach na północ od wybrzeży Islandii. Kiedy małż był w wieku młodzieńczym, Szekspir pisał swoje największe dzieła, a Zygmunt III Waza przenosił stolicę z Krakowa do Warszawy.
Do tej pory za najstarsze zwierzę na świecie oficjalnie uznawany był 220-letni małż z gatunku małży arktycznych wydobyty w 1982 r. u wybrzeży amerykańskich. Nieoficjalnie rekord należał do 374-letniego małża znalezionego w muzeum. Obydwa te rekordy są już nieaktualne. Na podstawie linii wzrostu zachowanych na powierzchni muszli walijscy naukowcy obliczyli wiek wyłowionego w ubiegłym roku u wybrzeży Islandii małża na 405-410 lat. Wzrost muszli jest uzależniony od warunków środowiskowych, takich jak temperatura i zasolenie wody morskiej, dostępność pożywienia itp. Na tej podstawie można przeanalizować zmiany zasięgu oceanów i klimatu. Naukowcy z Bangor chcą jednak przede wszystkim odkryć nadzwyczaj efektywne metody obrony przed naturalnymi procesami starzenia, jakie wykształciły małże.
MEDYCYNA
Bliżej do szczepionki na malarię
Osoby z grupą krwi 0 dwa-trzy razy rzadziej zapadają na śpiączkę i zagrażającą życiu anemię, które są charakterystyczne dla najcięższych postaci malarii. Do takiego wniosku doszli uczeni z Uniwersytetu w Edynburgu, którzy razem z badaczami z USA, Mali i Kenii obserwowali afrykańskie dzieci. Ich odkrycie zostało opublikowane w amerykańskim piśmie naukowym „Proceedings of the National Academy of Sciences”.
W najcięższej postaci malarii zainfekowane pasożytami czerwone ciałka krwi (erytrocyty) blokują naczynia krwionośne dostarczające tlen do mózgu, co prowadzi do śmierci. Wokół zarażonych pasożytami krwinek tworzą się rozety ze zdrowych krwinek, co powoduje niedrożność naczyń. Naukowcy zaobserwowali, że proces tworzenia rozet zachodzi w przebiegu ostrej malarii u pacjentów z wszystkimi grupami krwi poza grupą 0. Erytrocyty w tej grupie krwi nie tworzą tak łatwo rozet, ponieważ struktura ich powierzchni zapobiega ich sklejaniu.
Jeżeli w ślad za tym odkryciem naukowcy będą potrafili stworzyć lekarstwo lub szczepionkę, która zredukuje tworzenie się rozet i będzie naśladowała mechanizm działania krwinek grupy 0, będzie można zmniejszyć liczbę ofiar malarii, na którą umiera co roku 2 mln osób.
EKOLOGIA
Naturalne lasy uratują klimat
Wyrąb naturalnych drzew jest niedocenianym czynnikiem zmian klimatu – twierdzą australijscy naukowcy z Uniwersytetu Queensland. Okazuje się, że w latach 2002-2003 we wschodniej Australii spowodował on podniesienie temperatury w porze suchej o 2 stopnie i zmniejszenie średniej sumy opadów od 4 do 12%. Od początków europejskiego osadnictwa w Australii w końcu XVIII w. 13% powierzchni kontynentu zostało pozbawione pierwotnej roślinności, a w regionach rolniczych nawet 90%.
Naturalna szata roślinna odgrywa istotną rolę w kształtowaniu klimatu, ponieważ dzięki głębokiemu systemowi korzeniowemu pobiera z gleby więcej wilgoci, która jest wyparowywana do atmosfery, a następnie wraca w postaci opadów. Odbija także do atmosfery mniej ultrakrótkiego promieniowania słonecznego niż uprawy rolne, co pozwala utrzymać niższą temperaturę powierzchni i ułatwia tworzenie się chmur. Dlatego zachowanie i przywrócenie naturalnej szaty roślinnej jest niesłychanie ważnym czynnikiem złagodzenia zmian klimatu.
OPTYKA
Fascynacja światłem
To tytuł wystawy, którą od 14 do 28 listopada będzie można oglądać w budynku Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej. Przybliży ona zjawiska związane z emisją światła, takie jak polaryzacja, mieszanie barw, przetwarzanie materiałów laserem. Eksponaty, których można dotknąć, modele i zajęcia multimedialne pozwolą gościom poznać świat współczesnej optyki i fotoniki.
Prezentacja jest wspólnym przedsięwzięciem realizowanym przez organizacje i instytuty badawcze, przemysłowe i medialne pod patronatem niemieckiego Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań oraz Komisji Europejskiej na rzecz zrozumienia i promocji technologii optycznych. Jako część europejskiej kampanii „Światło dla Szkół” była już pokazywana w Brukseli, Amsterdamie, Paryżu i Pradze. Informacje o wystawie, rejestracja i rezerwacja terminów zwiedzania na stronie: www.fascynacjaswiatlem.pl.
MEDYCYNA
Najnowocześniejszy tomograf we Wrocławiu
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej we Wrocławiu wyposażona została w rewolucyjny system pozwalający na wykonywanie badań w trakcie operacji kręgosłupa, bez konieczności przewożenia pacjenta do pracowni radiologicznej. Najnowocześniejszy na świecie tomograf O-arm, wyprodukowany przez Medtronic Navigation, umożliwi wykonywanie zabiegów z nieosiągalną dotąd precyzją, zmniejszy inwazyjność operacji i skróci rekonwalescencję pacjenta, a lekarz będzie mógł ocenić efekt zabiegu jeszcze na sali operacyjnej. Unikatową cechą aparatu jest możliwość uzyskania śródoperacyjnego trójwymiarowego obrazowania struktur twardych – kości w ciągu zaledwie 12 sekund. To trzeci taki aparat w Europie, a jedyny w naszym regionie.
ZWIERZĘTA
Matematyka a skorupa żółwia
Żeby stanąć we właściwej pozycji, przewrócone na grzbiet żółwie morskie manewrują szyją i nogami. Gdyby zamiast spłaszczonej skorupy miały bardziej wysklepioną, jak żółwie gwiaździste (Geochelone elegans), udawałoby im się to niemal dzięki samej sile grawitacji. Wskazują na to obliczenia naukowców węgierskich, Gábora Domokosa i Pétera Várkonyiego. Opracowali oni zaskakującą bryłę, gömböc (po węgiersku quasi-kula), obiekt z jednym tylko punktem równowagi stabilnym i jednym niestabilnym. Ich zdaniem, takie formy pojawiają się w naturze ze względu na specjalne własności mechaniczne.
JĘZYKI OBCE
Skandynawia dla poliglotów
Podobno naukę języków najtrudniej jest zacząć, potem każdego następnego uczy się już łatwiej, zwłaszcza jeśli należą do tej samej rodziny. Dla lubiących wyzwania, a przede wszystkim dla tych, którzy mają zamiar wyjechać do któregoś z krajów skandynawskich, wydawnictwo Edgard przygotowało kursy podstawowe szwedzkiego, norweskiego i duńskiego na płytach CD. Chociaż w tych krajach bez problemu porozumiemy się po angielsku, to jeśli przyswoimy najważniejsze zwroty, ich mieszkańcy z pewnością docenią nasze starania. A jeżeli ktoś planuje zostać w Skandynawii dłużej, znajomość danego języka jest wręcz niezbędna. Każdy kurs zawiera 1,5 tys. najważniejszych zwrotów i wyrazów, łatwe dialogi z tłumaczeniami, ćwiczenia sprawdzające, najważniejsze zagadnienia gramatyczne oraz specjalny rozdział poświęcony pracy lub informacje dla wyjeżdżających oraz podręcznik.
„Szwedzki. Kurs podstawowy”, „Norweski. Kurs podstawowy”, „Duński. Kurs podstawowy”, wydawnictwo Edgard (www.jezykiobce.pl), Warszawa 2007
KOSMOS
Skok z orbity
Amatorzy sportów ekstremalnych być może będą mieli kosmiczną okazję do wypróbowania swych sił – skok z wysokości 91 km. Rozrywkę tę przygotowuje amerykańska firma Space Diver. Pierwsze skoki przewidziane są na 2009 r. Orbitalny turysta ma zostać ubrany w specjalny skafander odporny na tarcie, a następnie przymocowany na zewnątrz rakiety nośnej. Na odpowiedniej wysokości orbitalny podróżnik zostanie wyrzucony w przestrzeń za pomocą katapulty i będzie spadał z szybkością kilkuset kilometrów na godzinę. Dopiero na wysokości 2 km otworzy się spadochron, który umożliwi bezpieczne lądowanie. Próbne skoki z mniejszej wysokości mają nastąpić już na początku 2008 r. Dotychczasowy rekord wysokości skoku na spadochronie (31 km) ustanowił w 1960 r. Amerykanin Joe Kittinger. Założyciel firmy Space Diver Rick Tumlinson liczy, że już wkrótce ten rekord zostanie pobity.
Kolumny opracowali: Krzysztof Kęciek, Aleksandra Pańko, Joanna Wielgat i Agata Gogołkiewicz
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy