Platforma Obywatelska chce budować Polskę wzorowaną na konstytucji kwietniowej i PiS-owskim projekcie konstytucji IV RP Donald Tusk podąża tropem Józefa Piłsudskiego i Jarosława Kaczyńskiego: chce podporządkować wartości wolnościowe i społeczne wartościom państwowym. Zmniejszając Sejm, wybierając połowę posłów w okręgach jednomandatowych, likwidując urząd prezydenta pochodzącego z powszechnych wyborów, Platforma Obywatelska chce budować Polskę wzorowaną na konstytucji kwietniowej i PiS-owskim projekcie konstytucji IV Rzeczypospolitej. Chce zmienić obecny ustrój konstytucyjny. Istotę ustroju III Rzeczypospolitej określa art. 2 konstytucji z 1997 r.: „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Został on przepisany z nowelizacji konstytucji PRL dokonanej w 1989 r. (zastąpił pierwszy artykuł, który stwierdzał: „Polska Rzeczpospolita Ludowa jest państwem socjalistycznym”). W tym jednym artykule splatają się trzy wielkie wartości, na których powinna być budowana III Rzeczpospolita: państwowa (niepodległościowa), wolnościowa (demokratyczna, obywatelska) i społeczna (odnosząca się do sprawiedliwości społecznej). To podejście łączenia wartości państwowych, wolnościowych i społecznych jest obecne w innych miejscach konstytucji. W art. 5 połączono wartość państwową i wolnościową: „Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego…”. Wszystkie trzy wielkie wartości odnajdziemy w rozdziale „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”. Wartości państwowe znajdują wyraz w konstytucyjnych obowiązkach obywateli (np. obowiązku obrony Ojczyzny, obowiązku dochowania wierności Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązku troski o dobro wspólne, obowiązku ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, obowiązku przestrzegania prawa RP). Wartości wolnościowe odzwierciedlają bardzo liczne prawa i swobody (np. wszyscy są równi wobec prawa, nikt nie może być dyskryminowany, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, wolność i nietykalność osobista, wolność sumienia i religii, wolność słowa, wolność zrzeszania się, czynne i bierne prawa wyborcze). Demokratyczne państwo prawa (splot wartości państwowych i wolnościowych) zostało połączone z urzeczywistnianiem zasad sprawiedliwości społecznej, którym poświęcono wiele miejsca w konstytucji. Art. 65 gwarantuje minimalną płacę oraz nakazuje władzom prowadzenie polityki zmierzającej „do pełnego, produktywnego zatrudnienia”. Art. 66 gwarantuje każdemu „prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy”, prawo do dni wolnych od pracy i płatnych urlopów. Zgodnie z art. 67 „Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego”, a „Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego”. Art. 68 głosi, że wszystkim obywatelom, „niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych”. Zgodnie z tym artykułem, co warto teraz przypomnieć, „władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych”. Art. 71 stanowi: „Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych”. Art. 75 nakazuje: „Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania”. Trzy wielkie wartości, na których zbudowany jest konstytucyjny ustrój III Rzeczypospolitej, znalazły wyraz w trzech świętach państwowych wolnych od pracy. Rodowód Narodowego Święta Trzeciego Maja tkwi w przepojonej duchem Oświecenia Ustawie Rządowej z 3 maja uchwalonej przez Sejm Czteroletni. To święto o tradycjach wolnościowych. Narodowe Święto Niepodległości wywodzi się formalnie z odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., lecz symbolizuje walkę o państwo (niepodległość) toczoną na przestrzeni jej dziejów. Wreszcie Święto Państwowe 1 maja formalnie jest związane z ustanowieniem przez II Międzynarodówkę Socjalistyczną dnia walki o ośmiogodzinny dzień pracy, jednak symbolizuje walkę o sprawiedliwość społeczną toczoną na ziemiach polskich od wielu wieków. Wszystkie trzy święta państwowe wolne od pracy są, jakkolwiek dziwnie by to brzmiało, równe z punktu widzenia obowiązującego prawa. Konstytucja nie określa świąt państwowych. W polskim prawie nie ma odrębnej ustawy o świętach państwowych. Główny akt prawny regulujący święta – ustawa o dniach wolnych od pracy –
Tagi:
Krzysztof Pilawski
