BIOLOGIA Genialne mrówki Naukowcy z Uniwersytetu w Wisconsin dokonali niedawno ciekawego odkrycia. Przy użyciu specjalistycznego mikroskopu elektronowego zauważyli, że pewien gatunek mrówek w specjalnych kieszonkach na swoim ciele nosi żywe bakterie produkujące antybiotyki. Te ostatnie z kolei chronią uprawiane przez owady grzyby przed chorobami. Południowoamerykańskie mrówki grzybiarki, które prowadzą w gniazdach istną hodowlę grzybów, dbają o swoje mikroskopijne plantacje, dostarczając im substancji odżywczych ze specjalnego gruczołu. Naukowcy odkryli również, że poszczególne gatunki mrówek mają swoje własne bakterie dostosowane do rodzaju upraw. Zdaniem badaczy, tego typu odkrycia najdobitniej pokazują, że świat flory i fauny nieraz jeszcze nas zaskoczy. KOSMOS Kosmiczny rok Takiego roku w światowej astronomii jeszcze nie było – orzekli niemal jednogłośnie naukowcy. Niemal każdy tegoroczny miesiąc naszpikowany jest startami, obserwacjami i lądowaniami. Zaczyna się spodziewanym na 15 stycznia lądowaniem na pustyni Utah pojemnika z gwiezdnym pyłem, który po przebyciu 5 mld km w końcu znajdzie się na Ziemi, dwa dni później sonda kosmiczna ma wystartować w kierunku Plutona. W marcu orbitę Wenus osiągnie sonda Venus Express, wysłana przez Europejską Agencję Kosmiczną. Naukowcy będą też bacznie się przyglądać asteroidom Ceres i Vesta w pasie asteroid między Marsem a Jowiszem. Będą kontynuowane rozpoczęte już obserwacje badawcze. Swoje obserwacje będzie prowadził teleskop Hubble’a, a po powierzchni Marsa dalej będą wędrowały łaziki Spirit i Opportunity. MATEMATYKA Największa z pierwszych Co to jest liczba pierwsza? Szybkie przypomnienie wiedzy ze szkoły i odpowiedź gotowa. To taka całkowita liczba dodatnia, która dzieli się tylko przez 1 i przez siebie samą. Jednak ostatnio naukowcy z Uniwersytetu Stanowego Missouri postanowili poszerzyć te informacje i odkryli największą liczbę pierwszą. Najlepiej można ją wyrazić wzorem: dwa podniesione do potęgi 30.402.457 minus 1. Nad odkryciem tej liczby pracowało przez kilka lat, bagatela, 700 specjalnie oprogramowanych komputerów. Ale równie ciekawe jest to, że szukanie kolejnych liczb pierwszych stało się już konkurencją na miarę światową. A między amatorami i profesjonalistami trwa coraz bardziej zażarta rywalizacja. GENETYKA Tajemnica czaszki Mozarta Eksperci z Instytutu Medycyny Sądowej w Innsbrucku nie zdołali rozwiązać tajemnicy domniemanej czaszki genialnego kompozytora Mozarta, należącej od 1902 r. do Międzynarodowej Fundacji Mozartowskiej. Materiał genetyczny z dwóch zębów czaszki został porównany z DNA babki Mozarta, pochowanej w rodzinnym grobie na cmentarzu św. Sebastiana w Salzburgu. W grobowcu tym, otwartym w 2004 r., spoczywać miała także siostrzenica kompozytora. Analiza wykazała jednak, że obie kobiety pochowane w Salzburgu nie są ze sobą spokrewnione, nie ma także genetycznych związków między nimi a domniemaną czaszką Mozarta. Możliwe są różne rozwiązania tej zagadki. Kompozytor zmarł w 1791 r. w Wiedniu w wieku 35 lat i został pochowany w zbiorowym grobie na cmentarzu św. Marka. Podobno dziesięć lat później czaszkę ukradł grabarz Joseph Rothmayer. Kości na cmentarzach zapewne przenoszono wielokrotnie, toteż niewielkie są szanse na wykazanie autentyczności domniemanej czaszki kompozytora. ASTRONOMIA Pierwsza w tym roku kometa Mamy pierwszy w tym roku polski sukces astronomiczny. Grzegorz Pojmański z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego jako pierwszy naukowiec w 2006 r. odkrył kometę. To już druga oznaczona przez niego kometa. Pierwszą była C/2004 R2, zarejestrowana we wrześniu 2004 r. Odkrycia były możliwe dzięki teleskopowi zaprojektowanemu i zbudowanemu przez Pojmańskiego. Już na początku stycznia zarejestrował on na zdjęciu rozmyty obiekt. W miejscu sfery niebieskiej, w którym się znajdował, nikt nie spodziewał się żadnego znanego ciała Układu Słonecznego. Od razu więc pojawiła się myśl, że może chodzić o kometę. Potwierdziły to kolejne badania. Kometę nazwaną C/2006 A1 (POJMANSKI) można teraz obserwować na półkuli południowej. Cały czas jaśnieje, bo zbliża się do Ziemi i Słońca. Najbliżej gwiazdy znajdzie się 22 lutego. ARCHEOLOGIA Osada sprzed tysięcy lat W Polsce dokonano niedawno jednego z największych europejskich odkryć archeologicznych ostatnich lat. W ten sposób działka kupiona przez pewną rodzinę na niewielkim cyplu północnej krawędzi rzeki Noteć stała się skarbnicą naukową. Archeolodzy właśnie w okolicach Krzyża Wielkopolskiego natrafili na liczne narzędzia wykonane z poroża i kości. Skarb ma przynajmniej 10 tys.
