Ekologia i „Przegląd”
Zielona Polska w zielonej Unii Przyroda pod specjalną ochroną Polska – podobnie jak pozostałe kraje UE – zobowiązała się do opracowania listy obszarów tworzących Sieć Natura 2000. 400 obszarów cennych przyrodniczo, obejmujących 17% powierzchni kraju, ma wejść w skład Europejskiej Sieci Natura 2000. Wybierane są one według dwóch unijnych dyrektyw – ptasiej (dotyczącej ochrony dziko żyjących ptaków, m.in. zimorodka, kani, orlika, bociana białego i czarnego oraz cietrzewia) i siedliskowej (określającej zasady ochrony siedlisk oraz zwierząt i roślin występujących na danym obszarze. Chodzi m.in. o rysia, traszkę grzebieniastą, niektóre gatunki nietoperzy, a wśród roślin o sasankę otwartą i selery błotne). Na podstawie tych dyrektyw naukowcy z Polskiej Akademii Nauk w porozumieniu z wojewódzkimi konserwatorami przyrody wytypowali miejsca mające podlegać ochronie. Ponad 40% obszarów, które wstępnie znalazły się na liście, już jest objęte ochroną. Są to wszystkie 23 parki narodowe, ok. 100 parków krajobrazowych (w całości lub częściowo) i ponad 500 rezerwatów przyrody. Resztę stanowią kompleksy leśne, doliny rzek, torfowiska i bagna. Dzięki Sieci Natura 2000 ochroną prawną zostaną objęte m.in. Puszcze Knyszyńska, Biała, Augustowska, Dolina Dolnej Narwi, Baranie Góry i Lasy Gostynińsko-Włocławskie. Jaka jest więc różnica pomiędzy dotychczasową ochroną parków narodowych i rezerwatów przyrody a zasadami wprowadzanymi przez Unię? Przede wszystkim Sieć Natura 2000 ma za zadanie chronić przyrodę w warunkach gospodarczego wykorzystania terenu. Druga różnica to taka, że na terenach „naturowych” ochronie mogą podlegać wybrane gatunki zwierząt czy roślin. Czyli nie całość przyrody w danym miejscu. Nie wszystkie tereny cenne przyrodniczo będą jednak objęte siecią. Najprawdopodobniej zostaną z niej wyłączone obszary, na których władze samorządowe zaplanowały jakieś inwestycje, np. budowę drogi. Jednak ich pominięcie musi zaakceptować Komisja Europejska. Państwo jest także zobowiązane do wyznaczenia nowego obszaru o podobnych walorach w innym miejscu. Wpisanie obszarów na listę Natura 2000 nie oznacza, że zaostrza się zasady regulujące gospodarkę na tych terenach. Np. na terenach rolniczych, które znajdą się w ekologicznej sieci, rolnicy mogą dostawać pieniądze za stosowanie takich sposobów użytkowania gruntów, które nie szkodziłyby przyrodzie. System dopłat opracowuje Komisja Europejska. Najwięcej problemów stwarza włączenie do sieci obszarów „naturowych” obejmujących odcinki rzek i ich doliny. Z jednej strony, są one unikatowe w skali Europy i z pewnością zasługują na szczególną ochronę, z drugiej strony, w społeczeństwie istnieją silne obawy, że nieuregulowane rzeki przyczyniają się do zagrożenia powodziowego. Ale Sieć Natura 2000 ma na celu nie tylko ochronę przyrody, lecz także przywrócenie jej pierwotnego stanu. Aleksandra Zborowska Pięknieje z wiekiem Ogród Botaniczny PAN w Powsinie obchodzi 30-lecie powstania 30 lat stuknęło jednemu z najpiękniejszych w Polsce ogrodów botanicznych. Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie, bo tak brzmi pełna nazwa, jest pod opieką pracowników Polskiej Akademii Nauk. Od 1990 r. jest otwarty dla zwiedzających. Ogród botaniczny w Powsinie, znajdujący się nieopodal Warszawy, to ulubione miejsce weekendowych wędrówek wielu mieszkańców stolicy. Dwukrotnie został nawet nazwany przez warszawiaków „Miejscem magicznym”. I nic dziwnego, skoro 28 ha dostępnych dla zwiedzających, zdobi aż 8 tys. roślin. Są wśród nich nie tylko krzewy i rośliny ozdobne, lecz także drzewa owocowe, warzywa, a nawet zioła. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się część tropikalna ogrodu. Można tu zobaczyć m.in. osiem odmian cytryn, pięć odmian pomarańczy, dwie odmiany grejpfrutów, mandarynki, drzewa o pięknej nazwie pompele oraz ciekawą odmianę cytrona nazywaną Ręką Buddy, której owoc przypomina dłoń. Rośliny cytrusowe obficie kwitną i owocują. Przez cały rok można podziwiać egzotyczne owoce na drzewach. Całkowita powierzchnia ogrodu wynosi 40 ha, ale w planach jest powiększenie jej do… 180 ha! Powstające na całym świecie ogrody botaniczne mają nie tylko cieszyć oko spacerowiczów swym pięknem. Przede wszystkim te urocze miejsca, służą nauce i edukacji. Dlatego w ogrodzie prowadzone są badania naukowe, a także warsztaty przyrodniczo-ekologiczne dla młodzieży oraz różne imprezy dla najmłodszych, łączące zabawę i naukę. Dorośli odwiedzają ogród w Powsinie także ze względu na odbywające się tu koncerty i wystawy plenerowe – malarstwa
